محمد فرخی یکتا

این نوشتار می کوشد نشان دهد که تبیین ترتیب خطی در ساخت فعل فارسی از منظری پاد تقارنی و بدون توسل به پارامترهای متناقض جهت هسته امکان پذیر است. چارچوب نظری این بحث اصولاً مفهوم پارامترِ جهت هسته را در زبان های طبیعی رد می کند و در عوض، تمام ترتیب ها را مشتق از ترتیب پایه مشخص گر- هسته - متمم می داند. هر ترتیب دیگری جز این لاجرم مشتق است و از حرکت سازه های نحوی به دست می آید. فارسی هم ویژگی های ترتیب آزاد را نشان می دهد و هم در بسیاری مقوله ها، ترتیب های ثابت دارد. تبیین های خطی فارسی در چارچوب های پارامتری دچار مشکل تناقض یا ناهمسانی در انتخاب ارزش پارامتر می شوند، به طوری که مقوله هایی مانند متمم ساز و حرف اضافه را با کمک یک ارزش پارامتری و مقوله هایی همچون فعل و اسم را با ارزش دیگری تبیین می نمایند.در این جا نشان داده می شود که دیدگاه غیر پارامتری پادتقارنی بدون کم ترین مشکلی ویژگی های خطی پوسته فعلی فارسی را توضیح می دهد. از رهگذر این کاوش، برخی جبنه های صرفی و معناشناختی ساخت های مذکور نیز توجیه نظام مندی پیدا می کند.