احمد رضایی

سؤال اصلی این مقاله چگونگی شکل گیری پان ترکیسم  و نحوه تحول  آن است. برای پاسخ گویی به این سؤال با استفاده از روش تاریخی وابستگی به مسیر، تاریخ معاصر ایران را به چند دوره تقسیم کردیم و ویژگی ه ای جنبش های  آذربایجان را در آن ها بررسی کردیم. طبق این روش وقتی که پدیده ای در یک نقطه عطف تاریخی شکل می گیرد، بازگشت به حالت قبل از آن دشوار یا نامیسر است. این بررسی نشان داد که در دوره قاجار، ایالت آذربایجان به دلیل برخورداری از استقلال نسبی سودای جدایی از ایران  نداشت. اما با اجرای سیاست های خشن رضاخان، آذری ها برای حفظ هویت خود به زبان و فرهنگ محلی توجه کردند. به همین دلیل پس از تبعید وی، پان ترکیسم اولین بار در قالب فرقه دموکرات ظهور کرد.

هدف این پژوهش ارزیابی کیفیت خدمات آموزشی دانشگاه فرهنگیان بر اساس مدل شکاف کیفیت خدمات در پردیس های استان قم بود. به این منظور از بین دانشجو-معلمان پردیس پسرانه آیت آلله طالقانی و پردیس دخترانه حضرت معصومه قم به حجم 967 نفر، به روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی، و با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ای به حجم 275 نفر (182 پسر و 93 دختر) انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه سروکوآل متناسب با بافت دانشگاهی استفاده شد و داده ها در دو زمینه ادراکات و انتظارات بدست آمد. داده های گردآوری شده با استفاده از t تک نمونه ای و t وابسته تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد که در ادراکات و انتظارات دانشجو-معلمان از کیفیت خدمات، به جز بعد اطمینان، بقیه ابعاد بیشتر از حد متوسط است. همچنین بررسی شکاف بین انتظارات و ادراکات نشان داد که بین ابعاد پاسخگویی و تضمین و همدلی شکاف معناداری بین انتظارات و ادراکات وجود ندارد اما در ابعاد ملموسات و اطمینان، بین انتظارات و ادراکات دانشجو-معلمان شکاف منفی معناداری وجود دارد.

دو تمدن بزرگ ایران و چین از گذشته بسیار دور پیوندهای عمیقی داشته اند. پیوندهای این دو تمدن در حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی فرهنگی و … بوده است. به نظر می رسد دو عامل اساسی زمینه ساز این ارتباطات گسترده بوده است: نخست جاده ابریشم، دوم همسایگی و همجواری آنها؛ هرچند گذشت روزگار و تحولات جهانی و منطقه ای، به خصوص در سده های اخیر، هر دو عامل را دیگرگون کرد، لکن دیرینگی و عمق روابط ایران و چین به حدی بوده است که هیچ عاملی نمیتواند باعث بُرش و جدایی آنها شود. از طرفی، اگرچه از روزگاران دور روابط اقتصادی میان این دو تمدن بر دیگر حوزه ها سایه افکنده بوده، اما این بدین معنا نیست که پیوندهای دیگر این دو کشور بهویژه پیوندهای فرهنگی ، تحت الشعاع روابط اقتصادی بوده و مورد بی توجهی قرار گرفته است؛ بلکه باید از دریچه ای دیگر گسترش روابط اقتصادی را زمینه ساز پیوندهای فرهنگی به شمار آورد. مع الوصف میتوان گفت در کنار گسترش روابط اقتصادی ایران و چین، حوزه های مختلف فرهنگی نیز بین دو کشور گسترده شد به گونه ای که نمونه هایی از تأثیر پذیری این دو تمدن را می توان در اساطیر، آثار ادبی، هنر سفالگری، روابط مذهبی و … مشاهده نمود. در دوره پس اسلام، پیوندهای فرهنگی به گونه ای متفاوت و البته بسیار گستردهتر بروز کرد. آنچه در این دوره فرهنگی بیش از هر موضوع دیگری در خور توجه است، گسترش زبان فارسی در چین به خصوص در مناطق غربی آن است. اما توجه به حوزه نفوذ زبان فارسی گویا فقط به این منطقه منحصر شده بود تا اینکه پیدایش و بررسی کتیبه ها و گور نوشته های هانجو، حقایق دیگری را آشکار کرد و جلوهای عمیق تر از نفوذ زبان فارسی را در چین نشان داد. در هفت کتیبه از گورنوشته های هانجو ۸۱ بیت شعر فارسی در قالب قصیده، غزل، قطعه و رباعی است که ۶۱ بیت ان قابل خواندن و غیرتکراری است. در این سروده ها، سروده ها و تأثیر سخن سعدی بسیار آشکار است. هرچند گور نوشته از حضور بازرگانان ایرانی را نشان میدهد، لیکن نباید حضور زبان فارسی را در آنها منحصر بدانیم. در این مقاله ضمن گذری بر روابط فرهنگی ایران و چین، گورنوشته های مذکو را را بررسی کرده و نشان می دهیم زبان فارسی برای مدتی در این منطقه رونق داشته است.

قومیت گرایی در آذربایجان خود را در دو برهه زمانی نشان داده است: اول در سال 1324 به شکل فرقه دموکرات آذربایجان که کشور را تا مرز تجزیه پیش برد، و دوم در فعالیت های حزب خلق مسلمان در اوایل انقلاب اسلامی. بررسی علل شکل گیری چنین رخ دادهایی، برای مدیریت صحیح آن ها و همچنین برای حفظ انسجام اجتماعی و وحدت ملی ضروری است. هدف این مقاله مطالعه عوامل موثر بر گرایش به پان ترکیسم در آذربایجان است. بدین منظور، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، 400 نفر به عنوان نمونه از چهار استان آذزی نشین آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان برای مصاحبه انتخاب شدند. تحلیل رگرسیون داده ها نشان داد متغیرهای مطالب نامناسب مطبوعات، محرومیت نسبی، رسانه های خارجی، فعالیت نخبگان قومی، ممنوعیت تدریس زبان ترکی و برخورد با فعالان قومی با متغیر وابسته (پان ترکیسم) رابطه معنادار مستقیمی دارند. توجه صدا وسیما و مطبوعات به حساسیت های قومی و تولید نکردن برنامه و مطالب توهین آمیز، توجه به مسائل قومی مطرح در قانون اساسی و کاهش محرومیت نسبی می تواند به کاهش این نوع قومیت گرایی در کشور کمک کند.

مسئله هویت ملی امروزه یکی از مسائل  اساسی پیش روی جوامع به ویژه جوامع در حال توسعه به شمار می رود که  نیازمند توجه بیشترمسولین و دست اندرکاران است و این مهم یکی از وظایف و کارکردهای تعلیم و تربیت به طور اعم و دانشگاه به طور اخص می باشد. از آنجایی که توجه به هویت ملی در برنامه های درسی آموزش عالی چندان مشهود به نظر نمی رسد این تحقیق بر آن بود تا تأثیر برنامه های درسی بر هویت ملی دانشجویان مورد بررسی قرار دهد. روش این تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی می باشد و برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاه مازندران می باشد. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که برنامه درسی پنهان دانشگاه نتوانسته هویت ملی دانشجویان را تقویت نماید. هم چنین نتایج تحقیق نشان می دهد که بین دانشکده های مختلف و جنسیت افراد اختلاف معناداری وجود ندارد؛ به عبارت دیگر جنسیت و رشته در تقویت یا تضعیف هویت ملی تأثیر معناداری ندارد و تأثیر اصلی در تقویت و تضعیف هویت ملی را جو دانشگاه برعهده دارد.

برخورداری از مهارت های زندگی و به کارگیری آن جهت دستیابی به رشد و کمال می تواند بسیاری از مشکلات، ناکامی ها و ناهنجاری ها را رفع نماید و در عوض، یک زندگی با نشاط، پرتلاش، رو به پیشرفت و کمال، مفید و سازنده را به ارمغان آورد. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل کارکنان یگان ویژه استان همدان پرداخته است. در این پژوهش، به منظور بررسی تأثیر آموزش مهارت های زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل از طرح پیش آزمون- پس آزمون- با گروه کنترل انجام گردید. به همین منظور، از بین 140 نفر از کارکنان،30 نفر که بالاترین نمرات را از پیش آزمون (پرسشنامه سلامت عمومی و پرسشنامه منبع کنترل) به دست آوردند، انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم گردیدند که هر گروه شامل 15 نفر بود. یافته های پژوهش نشان داد؛ که آموزش مهارت های زندگی بر سلامت روان و منبع کنترل افراد تأثیر به سزایی دارد به نحوی که در ارزیابی نهایی از دوره آموزشی، اکثر آزمودنی ها، برخورداری از مهارت های زندگی را برای همه افراد مفید و لازم قلمداد نمودند. مقیاس های A (نشانگان جسمانی) و B (نشانگان اضطرابی) و D (نشانگان افسردگی) و نمره کل با 99 درصد اطمینان معنادار بودند و مقیاس C (نارسا کنش وری اجتماعی) معنادار نشد. بر اساس یافته های تحقیق، پیشنهاد می شود مهارت های زندگی در بین کارکنان نیروی انتظامی آموزش و تقویت شود.

نام شناسی (Onomastics) دانشی است که حوزهای گسترده از علوم گوناگون را در خود جمع کرده است؛ این دانش، نام ها را از زوایای مختلف اجتماعی، تاریخی، جغرافیایی و زبانی مطالعه کرده و با توجه به جنبه های مختلف، قلمروهای دلالتی گوناگونی را درباره چرایی نام ها تبیین می کند. در خودِ قلمرو زبانی نیز می توان ساختار نام ها را از زوایای مختلف بررسی و تحلیل کرد. در پژوهش حاضر نام کتاب های اصلی و معروف در حوزه بلاغت را از منظر هسته معنایی، شفافیت و تیرگی به شیوه ای تحلیلی - توصیفی بررسی کرده ایم. نتایج پژوهش نشان می دهد در نام هایی که «بلاغت» کانون نام اثر است و نام دارای ساختار اضافی است، باید برخلاف رویه معمول در چنین تحلیل هایی، جزء دوم را هسته ترکیب تلقی کرد. این ویژگی در آثاری که «بدیع» در آن ها به کار رفته نیز دیده می شود، درحالی که در بسیاری از نام ها که مضاف الیه آن ها «شعر» است، هسته ترکیب، همان بخش اول آن ها است؛ به عبارتی، این اسامی از جمله نام های درون مرکز هستند. آنچه در این بررسی بسیار درخور توجه است، نام های عربی است که در ساختار آن ها جار و مجرور دیده می شود. می توان مواردی از این دست را در شمار نام های مرکب اضافی قرار داد. علاوه بر این موارد، در این حوزه، با نام هایی سروکار داریم که باید آن ها را فاقد هسته ای مشخص بدانیم. از منظر شفافیت و تیرگی باید گفت در نام کتاب هایی که ساختار اضافی دارند، اغلب مضاف الیه بر هسته یا به عبارتی کل ترکیب سایه افکنده و آن را تحت تأثیر قرار داده است؛ حتی در ترکیبات وصفی نیز اغلب واژهای یافت می شود که همه ساختار را متأثر کرده است. در مجموع در این اسامی واژگان «بلاغت»، «شعر»، «ادب» و «نظم» بسیار نمایان است، لکن به نظر می رسد هیچ یک از آن ها موجب شفافیت نام نشده اند، بلکه آنچه شفافیت نام را در پی داشته، زمینه موضوعی نام یا بافت موقعیتی آن بوده است.

زمینه و هدف : پلیس مسئولیت سنگین تأمین امنیّت و انتظام داخلی سرزمینی را بر عهده دارد. موفقیت توأم با صحت عملکرد در مأموریت های خطیر پلیسی و درگیری های اجتناب ناپذیر، ارتباط بسیار نزدیکی با توان رزمی کارکنان دارد؛ بنابراین، هدف تحقیق حاضر، شناسایی پیامدهای اجتماعی توسعه و ارتقای ورزش های رزمی پلیس بود. روش : تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، اکتشافی و از نظر نوع داده ها، کیفی بود. جامعه مشارکت کنندگان شامل استادان و خبرگان حوزه علوم اجتماعی، تربیت بدنی و همچنین فرماندهان انتظامی بود که در سال 1401 در برخورد مستقیم با مردم در انجام مأموریت های محوله مشغول به خدمت بودند. نمونه گیری به صورت هدفمند انتخاب شد که با 12 نفر به اشباع نظری رسید. ابزار پژوهش شامل مصاحبه نیمه ساختاریافته بود و اعتبار پژوهش با روش گوبا و لینکلن مورد تایید قرار گرفت. تجزیه وتحلیل داده ها با روش تحلیل مضمون انجام شد. یافته ها : پیامدهای اجتماعی توسعه و ارتقای ورزش های رزمی پلیس، دارای مؤلفه امنیّت اجتماعی (شامل شاخص های ثبات اجتماعی، نظم و انتظام اجتماعی، انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی، نظارت اجتماعی، طرد اجتماعی مجرمین، پیشگیری اجتماعی، آرامش اجتماعی و کنترل اجتماعی) و مؤلفه سرمایه اجتماعی (شامل شاخص های مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، اقتدار اجتماعی، مقبولیت و رضایت اجتماعی، تأیید اجتماعی، جذابیت اجتماعی، اعتبار اجتماعی، تعهد اجتماعی، پذیرش اجتماعی، وجهه و شأن و منزلت اجتماعی، تعامل اجتماعی و احساس امنیّت) است. نتیجه گیری : بنابر یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت، توجه به ورزش و تقویت آمادگی جسمانی کارکنان علاوه بر تأثیر آنی در موفقیت مأموریت ها، پیامدهای انتظامی و سرمایه اجتماعی نیز برای پلیس به ارمغان آورد.

زمینه و هدف: نقش مهم شایستگی ها در بهبود فعالیت های شغلی مشخص و واضح است. نیروی انسانی ماهر و شایسته می تواند سازمان را به سوی اهداف عالی هدایت نماید؛ بنابراین، هدف از تحقیق حاضر شناسایی الگوی شایستگی های مهارتی فرماندهان یگان های ویژه مرتبط با مأموریت های محوله است.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی؛ به لحاظ ماهیت، اکتشافی و از نوع توصیفی تحلیلی با روش تحلیل محتوی اسناد است. جامعه تحقیق عبارت بود از: مجموعه تمام اسناد و دستورالعمل ها و کتاب هایی که در حوزه های آموزشی و مهارتی موردنیاز کارکنان یگان های ویژه انتظامی جمهوری اسلامی ایران از سال 1391 الی 1401 تدوین و ابلاغ شده است. جهت اطمینان از روایی درونی و بیرونی نتایج پژوهش، چهار ملاک توصیه شده توسط گوبا و لینکلین مورد ارزشیابی قرار گرفت و تأیید شد.یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نشان داد شایستگی های مهارتی فرماندهان یگان های ویژه فراجا در 5 بُعد، 16 مؤلفه و 102 شاخص قابل دسته بندی می باشد. ابعاد به دست آمده عبارت بودند از: مهارت های عمومی؛ مهارت های تخصصی حرفه ای؛ مهارت های فردی؛ مهارت های مدیریتی و مهارت های علمی، دانشی و بصیرتی.نتیجه گیری: برای فرماندهی در یک یگان واکنش سریع انتظامی که مأموریت های متنوع و مهمی را انجام می دهد، ترکیبی از مهارت های متنوع لازم است؛ لذا برنامه ریزی در راستای آموزش و گزینش فرماندهان و حتی توانمندسازی ایشان در ضمن خدمت نیازمند توجه به همه انواع شایستگی های مهارتی می باشد. بعضی از این مهارت ها به صورت عمومی در حوزه های نظامی و انتظامی بوده، اما بسیاری از آنها مختص یگان های ویژه و حوزه های تخصصی آن است.

زمینه و هدف: ناآرامی های پاییز 1401 با طراحی پیچیده و گسترده که ماهیتی براندازانه داشت و با هدایتِ عوامل خارج از کشور صورت گرفت، با عنوان «جنگ ترکیبی» نام گذاری شد. هدف از تحقیق حاضر، واکاوی ابعاد ناآرامی های 1401 از منظر جنگ ترکیبی بود، زیرا شناخت مؤلفه ها و ابعاد این جنگ ترکیبی منجر به برنامه ریزی و آمادگی برای رویارویی با این موضوع در آینده خواهد شد.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی؛ به لحاظ ماهیت، اکتشافی و از نوع توصیفی تحلیلی بود. جامعه مشارکت کنندگان شامل خبرگان حوزه امنیّت اجتماعی و نیروهای مسلح (پلیس، سپاه و ستاد کل نیروهای مسلح) در تهران بود. نمونه به روش هدفمند انتخاب و در نفر هفدهم داده ها به اشباع نظری رسید. ابزار پژوهش شامل مصاحبه نیمه ساختاریافته بود و تحلیل داده ها با روش تحلیل مضمونی انجام شد. اعتبارسنجی و اطمینان بخشی مصاحبه ها با ملاک گوبا و لینکلن تأیید شد.یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که ناآرامی های 1401 یک جنگ ترکیبی تمام عیار با طراحی پیچیده در قالب مضامین فراگیر در سه بُعدِ راهبردی، عملیاتی و تاکتیکی بود. در ذیل ابعاد سه گانه، 22 مضمون سازمان دهنده و 117 شاخص شناسایی شد.نتیجه گیری: نتایج حاصل از یافته های تحقیق نشان می دهد، در ناآرامی های 1401 از همه ظرفیت های جنگ ترکیبی در سه سطح نرم، نیمه سخت و سخت استفاده شده بود. لازم است پلیس و مسئولین برنامه ریزی و آینده پژوهی را در دستور کار قرار دهند. اتفاقات آینده را پیش بینی کرده و نسبت به  پیشگیری و مقابله اقدامات مناسبی را انجام دهند.

به پیروی از حماسه های اولیّه، گونه دیگری از حماسه شکل گرفت که با نام حماسه های ثانویه یا مصنوع از آن ها یاد می شود؛ گونه ای از انواع حماسه که به تقلید از حماسه های اولیّه شکل گرفته،حماسه دینی یا مذهبی است که سرایندگان آنها بر اساس جنگ هایی که در تاریخ اسلام ،بویژه روزگار نخستین ظهور اسلام، روی داده، به تبعیّت از متون حماسی،به شرح دلاوری های یکی از شخصیت های برجسته تاریخ اسلام که نزد بیشتر مسلمانان جایگاه والایی داشته،پرداخته اند. سرایش چنین منظومه هایی از قرن پنجم آغاز شده لیکن در روزگار صفویّه به دلیل شرایط سیاسی و اجتماعی رواج و ادامه یافته است به گونه ای که در فاصله قرن یازدهم تا چهاردهم فقط در منطقه اصفهان بیش از بیست منظومه حماسی دینی احصاء شده که هنوز به قلمروهای پژوهشی راه نیافته اند.پژوهش حاضر ضمن تبیین جنبه های مختلف حماسه های دینی با روش توصیفی- تحلیلی، به تحلیل و نقد حوزه های گوناگون سه منظومه (نسخه های خطی) اردیبهشت نامه سروش اصفهانی و شهنشاه نامه میرزا جعفر اصفهانی و مقامات حسینی، اثر محمداکبر اصفهانی قائنی به عنوان نمونه های حماسه های دینی پرداخته-است.حاصل پژوهش نشان می دهد سرایندگان آثار به دستگاه زبانی و بلاغی چندان توجه نکرده اند به نحوی که گاهی مختصّات حماسی و غنایی درهم آمیخته شده است؛دستگاه معنایی و محتوایی بسیار مورد توجّه سرایندگان بوده و کوشیده اند متن را محملی برای بیان دریافت های دینی و اعتقادی خویش که آمیزه ای از تاریخ و توان شاعر است، قرار دهند.در این میان اردیبهشت نامه و شهنشاه نامه دارای بسیاری از مؤلفه های حماسه هستند لکن مقامات حسینی غیر از وزن،فاقد بسیاری از مؤلفه های حماسی به نظر می رسد.