محمدرضا فتحی مهر

هجرت به عنوان یکی از مولفه های اساسی فرهنگ سیاسی تشیع همواره در اندیشه ی علمای بزرگ شیعه قابل ردیابی بوده است و امام خمینی(ره) به عنوان مبرزترین عالم شیعی عصر حاضر دارای نقطه نظرات مهمی در رابطه با این مفهوم است. باید توجه داشت که رویکرد ارزش مدارانه نسبت به «هجرت» آن را در زمره مفاهیم کلیدی جهت فهم ساختار تشیع قرار داده است، مفهومی دو وجهی که در نسبت با درون گرایی و عرفان تشیع معنایی ویژه به خود گرفته و در چارچوب برون گرایی شیعه معنایی متفاوت می یابد. یکی از ابعاد برون گرایانه ی هجرت روی آورد سیاسی آن می باشد. از این رو سوال اصلی نوشتار حاضر آن است که هجرت عرفانی در اندیشه امام خمینی(ره) چه تاثیری بر هجرت سیاسی دارد؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که برای انجام هجرت سیاسی لازم است ابتدا فرد «مهاجر» هجرتی درون گرایانه و عرفانی انجام دهد، به عبارت دیگر در اندیشه امام خمینی(ره) هجرت عرفانی شرط لازم برای هجرت سیاسی است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کیفی می باشد که به روش توصیفی-تحلیلی صورت پذیرفته و گردآوری منابع آن از طریق مطالعه اسنادی و رجوع به منابع موجود انجام گرفته است.

احادیث مربوط به امام رضا (ع) با توجه به موقعیت تاریخی ویژه ای که در آن قرار داشتند بسیار حائز اهمیت است که در آن میان حدیث شریف سلسلة الذهب از حلاوت و بلاغت خاصی برخوردار است.لزوم مطالعه در عمق فرمایش های امام رضا (ع) مسئله ای مهم است که طی قرون گذشته اغلب با شهود عرفانی انجام می پذیرفت، با پیشرفت چشمگیر زبان شناسی غربی لزوم بررسی مجدد این احادیث با استفاده از مفاهیم دانش نشانه شناسی و زبان شناسی متن مورد توجه جدی قرار گرفت، به همین علت مقالة حاضر با بهره گیری از ظرفیت های دانش نشانه شناسی به بررسی این حدیث می پردازد. سؤال اصلی این است که ویژگی های ساختاری و انسجام متنی حدیث شریف سلسلة الذهب از لحاظ شکل گیری بافتار متنی و عوامل دخیل در آن چیست؟نوشتار پیش رو با استفاده از مفاهیمدانش نشانه شناسی در قالب مفاهیم عملیاتی شدة روش تحلیلزبان شناسانة هلیدی به بررسی ویژگی هایساختاری و انسجام متنیاین حدیث شریف می پردازد.از نتایج مطالعة حاضر این است که متن این حدیث شریف از لحاظ تمامی عناصر انسجام بخشی متن از دیدگاهتحلیلی هلیدی در بالاترین سطح ممکن قرار دارد.