علی اسماعیلی اردکانی

علی اسماعیلی اردکانی

مدرک تحصیلی: دانشجوی دکتری روابط بین الملل، دانشگاه علامه طباطبایی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۷ مورد از کل ۱۷ مورد.
۱.

ایران و نظم بین المللی جدید در پرتو وضعیت سه گانه سازنده، مخالف و پذیرنده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال ۱۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷۰) 40 - 7

کلید واژه ها: نظم بین المللی جمهوری اسلامی ایران نظم سازی کنش گر سازنده کنش گر مخالف کنشگر پذیرنده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 860 تعداد دانلود : 193
دوران گذار در نظم بین المللی دورانی یکسره در چالش یا صرف فرصت برای کشورهایی با سطوح متفاوت قدرت نیست. این دوران بسته به هوشمندی رهبران و تصمیم گیران کشورها در تدوین هوشمندانه استراتژی کلان یا غفلت از این امر می تواند سرشار از فرصت برای ارتقای جایگاه یا افول آن کشور در مناسبات بین المللی باشد. این مقاله به دنبال بازشناسی نقش های مختلف کنشگران دولتی در نظم بین المللی درحال تغییر است. نویسندگان ضمن مفهوم پردازی و تدقیق مفهومی نظم بین المللی، برآنند که کنشگران دولتی به سه دسته سازنده نظم، مخالف نظم و پذیرنده نظم تقسیم می شوند. در این میان نقطه ادعایی مقاله این است که یک دولت در هر سطحی از قدرت باشد می تواند با در پیش گرفتن الزاماتی استراتژیک در یک یا چند بُعد از نظم درحال تغییر، نقش سازنده ایفا کند. بدیهی است در جهان دائم متحول و پویای مناسبات چندسطحی دولت ها، پذیرفتن هر نقش، الزامات داخلی و ساختاری را بر یک کشور ضروری می سازد. در این میان، جمهوری اسلامی ایران با پذیرش هریک از موقعیت های فوق در نظم درحال تغییر بین المللی، باید بایسته ها و الزاماتی را در حوزه تدوین و اجرای استراتژی درپیش بگیرد. در این مقاله با اتکا به صورت بندی وضعیت نظم درحال گذار بین المللی از نگاه آیت الله خامنه ای به عنوان تصمیم گیر کلیدی ایران امروز، بعد از طراحی چهارچوب مفهومی دوران گذار، به این پرسش اساسی پاسخ داده است که الگوی کلیدی بایسته های کلان ایران در انتخاب نقش سازنده نظم بین المللی و استراتژی متناسب با این نقش، در سه دسته «مؤلفه بنیادین نقش آفرینی»، «پیش شرط اثرگذاری» و «الزامات شناختی» چگونه تببین شدنی است؟ برای پاسخ به این پرسش، پژوهش حاضر نوعی پژوهش نظری کاربردی به حساب می آید که با بهره گیری از توصیف، تبیین و تحلیل منطقی منابع کتابخانه ای، واکاوی نظری و تجربی مسئله و مصداق پژوهش را دنبال کرده است. منابع کتابخانه ای با رویکردی انتقادی فیش برداری شده و در خدمت طرح مفهومی تازه برای بایسته های جمهوری اسلامی ایران است.
۲.

بازاندیشی فلسفی – انتقادی صورتبندی مفهومی پدیده های بین المللی؛ موردکاوی مهاجرت و پناهجویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۷۴) 57 - 78

کلید واژه ها: مفهوم صورتبندی مفهومی فلسفه سیاسی نظریه انتقادی رویکرد انتقادی - انسانی روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 656 تعداد دانلود : 582
این پژوهش فراخوانی برای بازخوانی مفاهیم مورد استفاده در سنت های نظری رشته روابط بین الملل است. این فراخوان با توجه به این ادعای نگارنده صورت گرفته که فرایند صورتبندی مفهومی پدیده ها و نحوه ارتباط نظریه و عمل(کردار) در این رشته بایستی بازمفهوم پردازی شوند. اگر رشته روابط بین الملل می خواهد برای پیشبرد این ادعا همچنان جیره خوار یک یا چند حوزه دیگر باشد، بهتر است برای این بازمفهوم پردازی از فلسفه سیاسی کمک بگیرد، زیرا فلسفه سیاسی قابلیت افزایش ظرفیت صورتبندی مفهومی این رشته را در تحلیل و تبیین پدیده ها و رخدادهای بین المللی دارد. اما بایستی در نظر داشت که این بازمفهوم پردازی نه با ماهیتی صرفا علمی و شناختی که مبنای سنت اثبات گرایی این رشته است، بلکه بایستی با رویکردی که ضمن التزام به اصول تعمیم پذیر شناخت پدیده های بین المللی، بتواند زمینه فهم ابعاد عاطفی و احساسی بخش بیشتری از واقعیت روابط بین الملل را صورتبندی کند، انجام پذیرد. یعنی رویکردی در صورتبندی مفهومی که بتواند علاوه بر توان به فهم درآوردن واقعیت ها و ابژه های بین المللی با ماهیتی دیالکتیکی، با کمترین میزان از حذف و برون گذاری واقعیت ها، شناختی انتقادی- انسانی را در اختیار اجتماع علمی این رشته و مخاطبانش قرار دهد.
۳.

ادراک رهبران ترکیه و عربستان از مقوله محور مقاومت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 59-93

کلید واژه ها: اردوغان محمد بن سلمان ملک سلمان خاورمیانه محور مقاومت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 645 تعداد دانلود : 491
برداشت های درست و نادرست بر مناسبات دولت ها و درنتیجه، بر مناسبات منطقه ای تأثیرگذار است. وضعیت امروز منطقه خاورمیانه، مصداق روشنی برای بحث درباره برداشت های درست و نادرست بازیگران مؤثر است. در این شرایط، رهبران دو کشور ترکیه و عربستان، با توجه به شخصیت و ذهنیت متفاوتشان، نوع نگاه، تفسیر، برداشت، تصمیم، و سیاست خارجی متفاوتی را در مورد موضوع های گوناگون در منطقه خاورمیانه و ازجمله در حوزه اهداف و اولویت های سیاست خارجی ایران پیگیری می کنند؛ ازاین رو، تحلیل زمینه های شکل گیری ذهنیت متفاوت این رهبران درباره موضوع های گوناگون در سطح منطقه و بین الملل، بسیار ضروری است. براین اساس، پژوهش حاضر با تکیه بر این تأثیرگذاری، در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که: «ذهنیت متفاوت رهبران ترکیه و عربستان درباره ماهیت و اهداف محور مقاومت، به عنوان یکی از متغیرهای کلیدی نظم و نظام سیاسی و امنیتی این منطقه، چگونه قابل تبیین است؟» برپایه فرضیه پژوهش، «مبانی و زمینه های شکل گیری ذهنیت و دیدگاه این رهبران درباره محور مقاومت را در زنجیره ای از سه گزاره تفاوت در منافع و اهداف، تفاوت در ماهیت سیاست خارجی، و سیاست ها و اقدامات انجام شده براساس این ماهیت، می توان توضیح داد»؛ زنجیره ای که نشان می دهد، ذهنیت متفاوت این رهبران برپایه ارتباط میان این سه گزاره بر شکل سیاست ها و اقدامات در مورد مسائلی مانند محور مقاومت، نظم امنیتی منطقه ای، مشارکت یا تعامل با غرب، حل و فصل مسئله اسرائیل فلسطین، و... تأثیرگذار بوده است.
۴.

اقتصاد سیاسی انرژی های تجدیدپذیر و سناریوهای آینده ایران در چشم انداز گذار انرژی 2050(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۵ 11 - 39

کلید واژه ها: انرژی های تجدیدپذیر سوخت های فسیلی ژئوپلیتیک گذار انرژی و ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 823 تعداد دانلود : 942
در سال های اخیر، سهم انرژی های تجدیدپذیر در سبد انرژی جهانی افزایش چشمگیری داشته است. این موضوع به ویژه برای کشوری مثل ایران که بخش اعظم اقتصاد آن متکی بر درآمدهای حاصل از سوخت های فسیلی است، پیامدهای ژئوپلیتیکی به دنبال خواهد داشت. مقاله حاضر با بررسی روند گذار اقتصاد جهانی و منطقه ای به سوی انرژی های تجدیدپذیر و پاک، تلاش دارد جایگاه ایران را در آینده نظم در حال گذار انرژی ترسیم کند. سؤال اصلی مقاله این است که در عصر گذار انرژی که سوخت های پاک محرکه اقتصاد جهانی خواهند بود، ایران چه جایگاهی در چشم انداز ژئوپلیتیک اقتصاد انرژی جهانی 2050 خواهد داشت؟ روش پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر سناریونویسی و ابزار گردآوری داده ها مبتنی بر مصاحبه و پیمایش پنل خبرگی است. یافته های پژوهش در قالب چهار سناریوی محتمل شامل، «تحقق توسعه پایدار و گذار به طلای سبز»، «گذار تدریجی و مستقل به سوی توسعه پایدار و طلای سبز»، «توسعه مبتنی بر طلای سیاه» و «درماندگی توسعه با طلای سیاه» ارائه شده است. این سناریوها طیف گسترده ای از وضعیت های ممکن را شامل می شوند. آشنایی با روایت هرکدام از این سناریوها و مقایسه مطلوبیت آنها، کنشگران و تصمیم گیران را قادر می سازد تا در سیاست گذاری های حوزه انرژی های تجدیدپذیر حالت های مختلف را مدنظر داشته باشند.
۵.

درآمدی نظری بر سیاست گذاری امنیتی مبتنی بر شادکامی مردم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و پنجم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۹۶) 7 - 46

کلید واژه ها: شادکامی و خوشبختی نظریه انتقادی سیاست گذاری امنیتی امنیت انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 224 تعداد دانلود : 981
پرسش اساسی مقاله حاضر این است که سیاست گذاری امنیتی مبتنی بر «خوشبختی و شادکامی مردم» را چگونه می توان صورت بندی مفهومی- نظری کرد؟ به نظر می رسد با بازاندیشی انتقادی در مبانی نظری سیاست گذاری امنیتی با توجه به شرایط جهانی، تحول در ارزش ها و هنجاری های سیاسی– زیستگانی، تغییر ماهیت تهدیدات ملی و همچنین تغییر در ماهیت «نیازها» و «خواسته ها»ی مردم در عصر شبکه ای شدن مناسبات، می توان ایده سیاست گذاری امنیتی مبتنی بر شادکامی مردم را صورت بندی کرد. در این مقاله که به لحاظ روشی توصیفی– تبیینی و بر مبنای نوعی پژوهش بنیادی- نظری انجام گرفته است، تلاش شده با بهره گیری از مفاهیم نظریه فلسفی- اجتماعی انتقادی، نظریه انتقادی روابط بین الملل، نظریه انتقادی امنیت، امنیت انسانی و طرح شادکامی، چارچوبی مفهومی برای تعیین الزامات سیاست گذاری امنیتی در شرایط امروزی تشریح شود. مسئله ای که نقطه اصلی نوآوری و سهم پژوهشی این مقاله در حوزه سیاست گذاری امنیتی به حساب می آید.
۶.

A Comparative Analysis of Factors Affecting the Chinese and Indian Oil Policies in the Middle East(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Petroleum Business Review (PBR), Volume ۶, Issue ۴ - Serial Number ۲۱, Autumn ۲۰۲۲ 41 - 59

کلید واژه ها: China India Oil Middle East Oil Policy

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 134 تعداد دانلود : 877
As a region rich in oil and gas resources, low energy prices, and a unique geopolitical position, the Middle East has been the focus of global attention, particularly for economic powers such as China and India. Due to the wide gap between energy supply and demand, especially for oil, the two countries have developed a special diplomacy for their energy supplies. Understanding the oil policies of Beijing and New Delhi as the main actors in the energy market of the Middle East is paramount for the leading oil-producing countries. By conducting a comparative analysis of the Delhi–Beijing oil policies in the Middle East, the present article will ask how domestic, regional, and international variables affect the Chinese and Indian oil policies in this region. The authors have compared the following critical variables in answer to this question: the legal structure and decision-making process, self-sufficiency levels, the geopolitical position toward the Middle East, oil diplomacy, the role of technology, and the international economic-political position of the two countries. Our findings show that the Beijing government has formulated its oil policy using a single, specific decision-making body in the energy sector. It has relied on expanding multilateral ties with other countries, long-term investments, long-term loans, expanding energy transfer pipelines, and long-term contracts to deepen its relations with oil-rich countries, particularly those in West Asia. On the other hand, India has based its diplomacy on short-term economic contracts, situation analysis, and needs assessment. It is, however, clear that both countries will continue to depend on oil from the Middle East in the medium term despite the threat of US sanctions
۷.

New Technologies and the Geopolitics of the Global Oil Economy in the Age of Energy Transition(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Petroleum Business Review (PBR), Volume ۵, Issue ۱ - Serial Number ۱۴, Winter ۲۰۲۱ 27 - 38

کلید واژه ها: Oil Geopolitics Clean Energies energy transition Global Economy

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 66 تعداد دانلود : 955
Currently, the global community is on the threshold of a transition from fossil fuels as a result of transformations such as climate change, entailing the strict implementation of carbon setoff policies and quick progress in green technologies. A transition to clean, low-carbon energies will not only disrupt the global energy system, it will also impact the global economy and political dynamism within and without all states. Based on these transformations, the present article asks the question of how the energy transition will impact the geopolitical future of the global oil economy. The authors hypothesize the following in answer to this question: Given the superior, more advanced position of economic powers such as China and the US in clean energy technologies, we are likely to witness the weakening of traditional oil powers in a post-carbon world, such as the Middle East and North African countries (MENA) and Russia; in contrast, the balance of power will tilt heavily towards current energy consumers. Technology-savvy countries have the knowledge to reproduce and stabilize their power in the global economy. The traditional countries of the energy sector, however, face shortfalls in their infrastructure and modern technologies and will lose their geopolitical position to a large extent.
۸.

Geopolitical Future of the Oil Market in the Shadow of Us Sanctions Policy(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Petroleum Business Review (PBR), Volume ۳, Issue ۳ - Serial Number ۸, Summer ۲۰۱۹ 17 - 27

کلید واژه ها: geopolitical Energy Sanctions Shale Oil hegemony

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 947 تعداد دانلود : 920
Economic sanctions imposed on Heterogeneousstates have played an important role as a tool of pressure in recent decades. Considering that most non-conforming states with the US are important players on the energy market, a large part of this country’s sanctions policy has been focused on the energy sector. With the evolution of the US shale oil industry, using energy as a tool of sanctions against target countries has received increasing attention by US presidents in recent years. The US is using the geopolitical shift as an international strategy to compete with other powers in the energy sector such as Iran, Venezuela, and Russia. The US aims to use its energy embargo policy to curtail the influence of these players on the energy market and prevent their anti-American policies by fermenting economic crises within these countries. The question arises as to the extent of the effectiveness and sustainability of this US foreign policy strategy in a transitional international order. The article hypothesis is that due to inefficient unconventional resources in terms of market crisis, the rise of counter-hegemonic coalitions, and geopolitical tensions in regions such as the Middle East, one cannot be too optimistic about the sustainability of this situation. The authors of the article will endeavor to explain the above hypothesis within the framework of the hegemony theory and by using the trend-analysis technique, while addressing the driving forces.
۹.

سیاست خارجی ترکیه در اوراسیای مرکزی؛ رویکرد دیپلماسی انرژی در ابعاد منطقه ای (2014-2002)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 81 - 100

کلید واژه ها: امنیت انرژی اوراسیا ترکیه خطوط لوله انرژی سیاست خارجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 589 تعداد دانلود : 603
از مهم ترین تحولات سیاست خارجی ترکیه در یک دهه گذشته به ویژه با روی کارآمدن حزب عدالت و توسعه، توجه به مناطق پیرامونی از جمله منطقه اوراسیا در چارچوب اصل «به صفررساندن اختلاف با همسایگان» و «بیشینه همکاری» است که در آیین سیاست خارجی این کشور بر آن تأکید شده است. تحول در سیاست خارجی ترکیه نسبت به منطقه اوراسیای مرکزی در شرایطی است که پیش از روی کارآمدن حزب عدالت و توسعه در آمریکا، مقام های آنکارا تنها بر اساس مناسبات فرهنگی و زبانی، سیاست خارجی خود را نسبت به این منطقه تعیین می کردند. در این زمان ارزش های عرفی گرایی و پان ترک گرایی پایه سیاست خارجی ترکیه را تشکیل می داد؛ اما با روی کارآمدن حزب عدالت و توسعه و اولویت یافتن توسعه اقتصادی در سیاست خارجی ترکیه، جذابیت اقتصادی منطقه اوراسیا تا حدود زیادی اولویت های فرهنگی این کشور را در منطقه در تأثیر قرار داد. در همین زمینه، سیاست خارجی رقابت محور ترکیه (رقابت ایدئولوژیک با کشورهای منطقه از جمله روسیه، گرجستان، ارمنستان) جای خود را به سیاست همکاری با آن ها داده است. این نوشتار با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که مهم ترین عامل در شکل دهی به سیاست خارجی ترکیه نسبت به منطقه اوراسیا چه بوده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که با توجه به رشد اقتصادی ترکیه در یک دهه اخیر و نیاز روزافزون به واردات انرژی از یک سو و نیز موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک مناسب این کشور به منظور تبدیل شدن به هاب انرژی دنیا از سوی دیگر، می توان ادعا کرد که مسئله انرژی مهم ترین عامل تأثیرگذار بر شکل دهی سیاست خارجی ترکیه نسبت به منطقه اوراسیا در سال های اخیر بوده است.
۱۰.

سیاست خارجی آلمان در پرتو مسئله مهاجرت، پناهندگی و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپایی 2008 تا 2016(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال ششم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۳ (پیاپی ۵۳) 285 - 301

کلید واژه ها: سیاست خارجی آلمان اتحادیه اروپایی مسئله مهاجرت خروج بریتانیا قدرتهای بزرگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 510 تعداد دانلود : 606
بحران های اتحادیه اروپایی (به خصوص بحران یونان، اکراین، مهاجرت و خروج بریتانیا) نگاه ها را متوجه رفتار و جهت گیری سیاست خارجی آلمان کرده است. در این شرایط از سویی قدرت های بزرگ قاره ای و فراقاره ای، آلمان را مهمترین گزینه برای رهبری اتحادیه اروپایی می دانند زیرا این کشور بزرگترین اقتصاد اتحادیه اروپایی را دارد و آنگلا مرکل رهبری قابل احترام در این اتحادیه و جهان به شمار می رود. اما از سوی دیگر در این مسئولیت پذیری و پذیرفتن نقش رهبری از سوی آلمان تردیدهای اساسی وجود دارد. در همین رابطه مهم ترین سوالی که در ذهن نخبگان و کارشناسان آلمانی، پژوهشگران بین المللی و از همه مهمتر رهبران سایر کشورها در دو سال گذشته وجود دارد این است که ابهام موجود در جهت گیری سیاست خارجی آلمان در قبال اتحادیه اروپایی ناشی از چیست؟ این نوشتار از رهگذر توجه به دو مسئله مهم در اتحادیه اروپایی یعنی مهاجرت و خروج بریتانیا، ابهام در پذیرش نقش رهبری توسط آلمان را تبیین و دلایل آن را تشریح می کند. 
۱۱.

مسئله مهاجرت به اتحادیه اروپایی 2008-2016(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال نهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲

کلید واژه ها: مهاجرت اتحادیه اروپایی دیالکتیک منفی ناهویت اندیشی رویکرد فرامفهومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 792 تعداد دانلود : 632
دستورکار جدید روابط بین الملل تغییر کرده است. به عبارتی دیگر مسائل اساسی جهان در قرن بیست ویکم در مقایسه با قرن بیستم عبارتند از: پناهجویی و مهاجرت، بیماری های واگیردار، تغییرات آب و هوایی، دولت های ورشکسته، تروریسم. در این میان مسئله مهاجرت و پناهجویی به خصوص با توجه به وضعیت آن در اتحادیه اروپا به عنوان مسئله ای که جغرافیا، تاریخ، هویت، اقتصاد، فرهنگ و سیاست را تحت تاثیر قرارداده است، از زوایای مختلف نظری و عملی مورد توجه پژوهشگران، تصمیم گیران و سیاستگذاران قرارگرفته است. این مسئله چالش هایی را برای رویکردها و نظریه های موجود در روابط بین الملل در تبیین، فهم و تحلیل به وجود آورده است؛ به شکلی که تغییر ماهیت این مسائل و وضعیت های پیش آمده ضمن روشن کردن محدودیت های تبیینی-تحلیلی نظریه های موجود، ضرورت به کارگیری ابزارهای نظری و مفهومی جدید برای فهم و تبیین این مسائل را اجتناب ناپذیر کرده است. از این رو در این مقاله نگارندگان فراتر از کنوانسیون ها مقررات و قوانین نهادهای بین المللی، به دنبال مشخص کردن نوعی از مفهوم پردازی از مسئله مهاجرت در ابعاد بین المللی توسط یک رهیافت جدید در نظریه انتقادی روابط بین الملل، به معنای خاص آن هستند. روش پژوهش مقاله توصیفی – تفهمی - استدلالی است. گردآوردی داده های نظری از منابع کتابخانه ای و اینترنتی است. یافته های مقاله نشان می دهد که توسل به رهیافت آدورنویی در فهم مسئله مهاجرت، می تواند ضمن نشان دادن محدودیت های جریان های نظری در روابط بین الملل، ابعاد ناگشوده و تازه ای از آن مسئله را برای پژوهشگران، تصمیم گیران و سیاستمداران اتحادیه اروپایی روشن کند.
۱۲.

بدیل های دولت در گفتمان اسلامی و انتقادی غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۵ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ 533 - 550

کلید واژه ها: امت محوری جامعه امن الهی جهان شمولی جهان میهن گرایی دولت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 682 تعداد دانلود : 303
یکی از اصلی ترین مفاهیم نظری در عرصه روابط بین الملل، مفهوم دولت- ملت است که تمام نظریه ها و گفتمان هایی که در این حوزه مطرح اند، موضع و دیدگاه خود را نسبت به آن بیان می کنند. در این میان، گاهی زمزمه هایی درباره افول دولت- ملت شنیده می شود. در چارچوب گفتمان اسلام سیاسی- فقاهتی و انتقادی غربی، اما ضمن پذیرش عنصر دولت به مثابه یکی از بازیگران اصلی حوزه روابط بین الملل و احترام به استقلال و حاکمیت دولت ها در آموزه های خود، در سطح تحلیل دولت متوقف نمی شوند و در برخی موضوع ها حتی از آن عبور کرده، در محوریت مفهوم دولت در نظریه پردازی تردید وارد می کنند. در این مقاله تلاش داریم ضمن پرداختن به ماهیت نقد هر دو گفتمان انتقادی غربی و اسلامی، بدیل های مد نظر این دو گفتمان را بررسی کنیم. پرسش مد نظر ما در این پژوهش این است که «ماهیت نقد دولت در این دو گفتمان، بر بدیل هایی که مطرح کرده اند، چه تأثیری گذاشته است؟» و پاسخ موقت ما در قالب فرضیه این است که ضمن تفاوت هستی شناختی، نقد ناکارآمدی دولت در رابطه ماهیت جهان شمول انسانی سبب شده است این دو گفتمان در مطرح کردن بدیل های خود تنگناهایی را اصلاح کنند که دولت ها ایجاد کرده اند و راه تعالی انسان ها در شکوفایی استعداد و فطرت خود را بازیابند.
۱۳.

درآمدی بر متدولوژی نظریه اسلامی در روابط بین الملل با تأکید بر روش شناسی لاکاتوشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۸ 133 - 153

کلید واژه ها: نظریه اسلامی روابط بین الملل روش شناسی بومی لاکاتوش و نظریه پردازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 892 تعداد دانلود : 588
در علوم اجتماعی بحث از روش، همواره حائز اهمیت بوده؛ زیرا نظریه پردازی و تولید دانش بدون آن، ممکن نیست. (تاریخچه) اما مواضع هستی شناسانه و معرفت شناسانه گوناگون موجب جهت گیری های روشی متمایزی شده اند؛ لذا نظریه بومی (اسلامی) روابط بین المللی، روش شناسی ویژه ای را می طلبد که علاوه بر علمیت، بتواند در صورت بندی آن، مؤثر باشد؛ (مسئله) ضرورتی که حداکثر با توصیف، تبیین و برشمردن محدودیت روش های مختلف غیربومی، متوقف مانده است. (پیشینه) از این رو، مقاله حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که کدام روش شناسی برای صورت بندی نظریه اسلامی در روابط بین الملل از کارایی بهتری برخوردار است؟ (سؤال) گمانه نگارندگان آن است که روش شناسی لاکاتوشی که به دلیل همخوانی با مبانی نظریه اسلامی، امکان اصلاح طولی/ زمانی نظریه را نیز به همراه دارد، بهترین شیوه برای صورت بندی نظریه اسلامی در روابط بین الملل است، (فرضیه) لذا ارائه روش شناسی ویژه ای که دسترسی به نظریه اسلامی در روابط بین الملل را تسهیل کند، غایت این مقاله است. (هدف) تحقق این امر، با توصیف و تبیین داده های کتابخانه  دنبال می شود. (روش) به اعتقاد نویسندگان، نظریه ای که به نام نظریه اسلامی روابط بین الملل شکل خواهد گرفت، گرچه نظریه ای مستقل با معیارهای کاملاً علمی نیست، اما در صورت شکل گیری، شباهت های اندکی با نظریه هایی علمی این حوزه خواهد داشت. (یافته)
۱۴.

منطق درونی نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت و معرفت شناسی رهایی بخش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال دهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۴۰)

کلید واژه ها: پوزیتویسم نظریه انتقادی عصر روشنگری منطق درونی معرفت شناسی رهایی بخش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 359 تعداد دانلود : 245
مکتب فرانکفورت از بزرگان دریافته که بنا بوده عصر جدید(روشنگری)، عصری همراه با آزادی و قدرت اراده انسانی و رهایی بخشی از سنت های اعصار گذشته باشد. عصری همراه با جرأت پرسیدن و دانستن. تفاوت میان این وعده و وضعیت عصر جدید که به ورطه خطرات بزرگی چون فاشیسم، نازیسم، سرمایه داری همراه با تقدس ابزارگرایی افتاده بود، مسئله عظیمی را در مقابل آن ها قرارداد. مسئله ای که هر نسل از نظریه پردازانش تا زمان حال تلاش دارند ضمن تحلیل دقیق از این انحراف به ارائه راه حلی در مقابل آن برسند. هرچند تفسیرهای متفاوتی از نگاه تحلیلی و راه حل مطرح شده توسط این مکتب موجود است ولی در این مقاله تلاش داریم تا با بهره گیری از رهیافت منطق درونی به روند تکوینی آنچه تحلیل مسئله و ارائه راه حل مکتب فرانکفورت بوده بپردازیم و ضمن ارائه تفسیر جدید خود به این سؤال بپردازیم که مبانی و استلزامات تحلیل راه حل این مکتب در مورد مسئله روشنگری را چه عوامل شکل داده است؟ پاسخ موقت ما در قالب فرضیه این است که پیامدهای اجتماعی آنچه محدودیت معرفت برآمده از عقل روشنگری یعنی پوزیتویسم خوانده می شود عامل اساسی شکل دهی به این مبانی و استلزامات بوده است.
۱۵.

تاثیر معرفت شناسی رهایی بخش مکتب فرانکفورت در نظریه روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳

کلید واژه ها: روابط بین الملل پوزیتیویسم نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت معرفت شناسی رهایی بخش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 671 تعداد دانلود : 353
نظریه انتقادی با تکیه بر قدرت تجویزی در عرصة روابط بین الملل، خواستار رسیدگی به رهایی انسان ها از تمام بندهای ساختاری و هویتی است که تحت لوای مفاهیمی مسلط، مقدس پنداشته شده اند. این قصد با تکیه بر شکلی از معرفت شناسی صورت می گیرد که نظریه پردازان نسل اول و دوم مکتب انتقادی فرانکفورت، در مقابل معرفت شناسی پوزیتیویسم صورتبندی کرده اند. باتوجه به اهمیت و ضرورت بررسی این معرفت شناسی و تأثیر آن در نظریه های روابط بین الملل این مقاله تلاشی از یک منظر خاص برای نشان دادن تاثیر معرفت رهایی بخش در نظریه های روابط بین الملل است از دیگر سو، بررسی سهم نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت در حوزه روابط مدّتوجه می باشد. از این رو سئوال نگارندگان این مقاله این است که ویژگی های معرفت شناختی نظریه انتقادی چه تأثیری در نظریه های روابط بین الملل داشته است؟ و فرضیه ای که در قالب پاسخ به این سئوال مدنظر قراردادیم این است که این تأثیر، طیف گسترده ای از مسائل از قبیل هویت دولت، جنسیت، فقر و نابرابری، جنگ و صلح و... را در قالب نظریه های مختلف شامل شده است
۱۶.

درآمدی بر معنا و مفهوم صلح در روابط بین الملل؛رویکرد اسلام سیاسی فقاهتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ 105 - 134

کلید واژه ها: صلح جنگ تحلیل گفتمان اسلام روابط بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 770 تعداد دانلود : 132
تمامی ادیان و مذاهب بزرگ درباره صلح به تأمل و به عرضه آموزه پرداخته اند.در این زمینه، اسلام نیز آموزه ها و ایده هایی دارد اما صورت بندی گفتمانی جامع از آن، به میان نیامده است.از این رو، تولید آثار نظری آکادمیک در این عرصه، مورد توجه جدی صورت نگرفته است. پرسش این است:گفتمان اسلامی در ایران پیرامون مفهوم صلح در عرصه روابط بین الملل چگونه مفهوم سازی کرده و چه آموزه هایی دارد؟ (سؤال)گمان این است که گفتمان اسلامی، با استناد به مبانی مورد نظر خود، انگاره های سلبی و ایجابی را در زمینه مفهوم صلح ایجاد کرده که هدف اصلی آن تحقق صلح پایدار به مرکزیت توحید و امت است. (فرضیه) نوشتار حاضر، در واقع، به دنبال تبیین، تدوین، استنباط و، در نهایت، ارائه تئوریک بخشی از این آموزه ها در یک حوزه مفهومی معین در عرصه روابط بین الملل است. (هدف)نگارندگان درصددند تا، با توجه به روش تحلیل و چارچوب نظری گفتمان، دیدگاه گفتمان مسلط در جمهوری اسلامی ایران در قبال مفهوم و متغیر کلیدی صلح،آن را در عرصه روابط بین الملل را بررسی کنند. (روش) عرضه مفهومی جدید از صلح در قالب گفتمان اسلام سیاسی- فقاهتی مبتنی بر دو پایه عدالت و معنویت که به صلحی پایدار جهانی می انجامد از نتایج این مقاله است.(یافته)
۱۷.

عدالت و امنیت ملی در روابط بین الملل:(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۶۱)

کلید واژه ها: دین امنیت گفتمان اسلامی عدالت جهان شمول امنیت امت محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 656 تعداد دانلود : 620
تلاش در این نوشتار آن است تا به این سؤال پاسخ داده شود که دو مفهوم اصلی، یعنی عدالت و امنیت ملی در گفتمان اسلامی به عنوان گفتمانی که تعریفی موسع از امنیت نیز ارائه می دهد، چگونه مفهوم سازی و صورت بندی می شوند. مسئله ای که به نظر نگارندگان پاسخ آن باید در مسیر توجه به مبنای دینی این گفتمان و راه حل های برآمده از آن برای پرکردن شکاف میان عدالت و امنیت جستجو گردد، زیرا از منظر گفتمان اسلامی، همان طور که ظلم و تبعیض موجب ناامنی و بر هم خوردن احساس امنیت ملی و بین المللی و صلح جهانی است، تحقق و رعایت عدالت در مناسبات داخلی و بین المللی، موجب برقراری احساس امنیت در تمامی سطوح می شود

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان