حسین بنی فاطمه

حسین بنی فاطمه

سمت: استاد
مدرک تحصیلی: گروه علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز
پست الکترونیکی: banifatemeh1382@yahoo.com

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۵ مورد.
۲۱.

مطالعه ی نقش رسانه های جمعی در تحقق شهروندی بوم شناختی (مورد مطالعه: شهروندان شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۱

کلید واژه ها: شهروندان تبریز شهروندی بوم شناختی رسانه های جمعی داخلی رسانه های جمعی خارجی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات ارتباطات و فرهنگ ارتباطات جمعی
تعداد بازدید : ۱۰۶۶ تعداد دانلود : ۴۵۷
امروزه، در اثر به هم خوردن تعادل زیستی به شکل توسعه ی شهری و آلودگی های زیست محیطی، مسؤولیت و وظیفه ی جوامع انسانی درباره ی محیط زیست اهمیت بیشتری یافته است. در این راستا، مفهوم شهروندی بوم شناختی با تأکید بر وظیفه مندی و مسؤولیت پذیری انسان در ارتباط با جهان اکولوژیک شکل گرفته است. از طرف دیگر، رسانه های جمعی با سیطره ی خود بر تمامی جنبه های زندگی انسانی، نقش انکارناپذیری در تحقق شهروندی بوم شناختی دارند. از این رو، در این پژوهش نقش رسانه های جمعی در تحقق شهروندی بوم شناختی با روش پیمایشی مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار تحقیق پرسشنامه بوده که با بهره گیری از پژوهش های خارجی طراحی و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی مؤلفه های آن مشخص و بومی سازی شده است. جامعه ی آماری تحقیق، شهروندان بالای 15 سال شهر تبریز در سال 94 هستند که 670 نفر از آنان با استفاده از فرمول کوکران و به شیوه ی نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که، شهروندی بوم شناختی از وضعیت خوبی در بین شهروندان تبریزی برخوردار است. همچنین در میان ابعاد 11 گانه ی شهروندی بوم شناختی، همه ی ابعاد از میانگین متوسط به بالایی برخوردار بوده اما بعد عضویت در انجمن های زیستی دارای کمترین میانگین بوده است. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نیز نشان می دهد که رسانه های جمعی با شهروندی بوم شناختی ارتباط معناداری ندارد اما هر دو بعد رسانه های جمعی داخلی و خارجی ارتباط معناداری با شهروندی بوم شناختی دارند به طوری که، ارتباط رسانه های جمعی داخلی مثبت و رسانه های جمعی خارجی منفی بوده است.
۲۲.

ساخت و اعتباریابی مقیاس سنجش سازه ی دلبستگی مکانی در میان شهروندان شهر تبریز (پژوهشی در حوزه ی جامعه شناسی شهری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۶

کلید واژه ها: اعتبار پایایی شهر تبریز هویت مکانی دلبستگی مکانی وابستگی مکانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ برنامه ریزی و مهندسی فرهنگی
تعداد بازدید : ۱۰۴۸ تعداد دانلود : ۵۷۳
دلبستگی مکانی از مفاهیم چندبعدی و بین رشته ای است که توجه جامعه شناسان شهری را به خود جلب کرده است. دلبستگی به مکان، ارتباطی نمادین با مکان است که با دادن معانی عاطفی و حسی مشترک فرهنگی، توسط افراد به مکان خاص یا یک سرزمین شکل می گیرد. شهر یکی از مکانهای مهمی است که می تواند مورد دلبستگی شهروندان قرار گیرد و این دلبستگی نتایج اجتماعی بسیاری در پی دارد. هدف این مقاله، ساخت و اعتباریابی مقیاس دلبستگی به شهر محل سکونت است. روش پژوهش پیمایش است و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. جامعه ی آماری این پژوهش، شهروندان 15 تا 75 ساله شهر تبریز هستند. حجم نمونه 420 نفر و روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای است. اعتبار محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظر چند تن از استادان جامعه شناسی تأیید گردیده و سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی، اعتبار سازه ای این مقیاس چهارعاملی با 38 گویه بررسی شد که از عامل اول (وابستگی کالبدی) 6 گویه، از عامل دوم (وابستگی اجتماعی) 4 گویه، از عامل سوم، (هویت کالبدی) 5 گویه و از عامل چهارم، (هویت اجتماعی) 5 گویه در مقیاس ساخته شده باقی ماندند. در ادامه ی بررسی اعتبار سازه ای، فرضیه ی رابطه میان سابقه ی سکونت و دلبستگی مکانی براساس ادبیات پژوهش ساخته آزمون گردید که معنادار بود. پایایی این پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ و به روش حذف گویه مطالعه شد که آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس های چهارگانه و مقیاس دلبستگی مکانی دارای مقادیر قابل قبولی بود. در نهایت، مدل چهارعاملی متغیر پنهان دلبستگی مکانی توسط تحلیل عاملی تأییدی بررسی گردید که از برازندگی مناسبی برخوردار بود؛ بنابراین، مقیاس ساخته شده ی دلبستگی مکانی، ابزاری مناسب برای اندازه گیری این مفهوم در متن شهری ایران تشخیص داده شد.
۲۳.

تحلیل جامعه شناختی موانع اداری- مالی عقلانی سازی اقتصاد ایران در دوره ناصری (مطالعه موردی دوران زمامداری میرزا تقی خان امیرکبیر)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱

کلید واژه ها: نظام اداری مالی قاجاریه عقلانی سازی پاتریمونیالیسم پاتریمونیالیسم ایلی میرزا تقی خان امیرکبیر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی تاریخی تاریخ ایران
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی اقتصادی
تعداد بازدید : ۱۰۲۰ تعداد دانلود : ۸۶۰
در این مقاله سعی شده است تا با بهره گیری از رویکرد وبر به موانع عقلانی شدن اقتصاد پرداخته شود. در این راستا، با تلفیق راهبرد جامعه شناسی تاریخی تفسیری و تحلیلی، موانع اداری- مالی عقلانی سازی اقتصاد در دوره امارت و صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. در این مقاله، ابتدا ویژگی های نظام اداری- مالی قاجاریه اعم از مالیات ستانی، برات و مناسبات اداری آن بررسی شده و اقدامات اصلاحی امیر نظام در هر مورد ذکر گردیده است. سپس به مولفه هایی چون: مخالفت عناصر ایلی (حکام و شاهزادگان قاجار) با اصلاحات؛ کمبود نیروهای اداری متخصص و همسو با اصلاحات و عدم همراهی کامل و مستمر ناصرالدین شاه با اقدامات میرزا تقی خان به عنوان موانع اداری عقلانی سازی پرداخته شده و در پایان بر اساس یافته ها مفهوم پاتریمونیالیسم ایلی به عنوان تعدیل نظری جهت انطباق بیشتر با تفرد تاریخی پاتریمونیالیسم قاجارارائه گردیده است. بر اساس نتایج تحقیق می توان دو علت اصلی برای ممانعت از اقتصاد عقلانی را ذکر کرد که عبارتند از محدودیت شدید دسترسی به نیروهای اداری متخصص و کارآمد ناشی از شکل خاصی از پاتریمونیالیسم در ایران و تناقض میان مفهوم کارآمدی در نظام اداری پاتریمونیال با بوروکراسی مدرن.
۲۵.

شهروندی بوم شناختی و هوش معنوی (مورد مطالعه: شهروندان شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و هشتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۶۷)

کلید واژه ها: هوش معنوی تبریز شهروندان شهروندی بوم شناختی جامع نگری و بعد اعتقادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی فرهنگ
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی زیستی بوم شناسی
تعداد بازدید : ۹۶۷ تعداد دانلود : ۷۳۷
تاثیر زیانبار فعالیت های انسان بر جهان طبیعی نگرانی های عمومی فراوانی به همراه داشته، به طوریکه، منجر به شکل گیری نوع جدیدی از شهروندی تحت عنوان شهروندی بوم شناختی شده است. شهروندی بوم شناختی بر مسئوولیت پذیری داوطلبانه و متعهدانه شهروندان در ارتباط با جهان طبیعی بنا شده است. در این پژوهش، ارتباط شهروندی بوم شناختی با هوش معنوی با استفاده از روش پیمایشی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور از دیدگاه های بوم شناسی انسانی، پارادایم بوم شناختی جدید و بوم شناسی ژرف استفاده شده است. ابزار تحقیق پرسشنامه بوده که با بهره گیری از پژوهش های خارجی طراحی و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی مولفه های آن مشخص و بومی سازی شده است. جامعه آماری تحقیق، شهروندان بالای 15 سال شهر تبریز در سال 94 هستند که 670 نفر از آنان با استفاده از فرمول کوکران و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که، وضعیت شهروندی بوم شناختی از وضعیت خوبی در بین شهروندان تبریزی برخوردار است و در طیف 6 گزینه ای لیکرت، در بین گزینه های 4 و 5 قرار می گیرد. همچنین در میان ابعاد 11 گانه شهروندی بوم شناختی، همه ابعاد از میانگین متوسط به بالایی برخوردار هستند اما بعد عضویت در انجمن های زیستی دارای کمترین میانگین بوده است. همچنین، نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین هوش معنوی و مولفه های آن با شهروندی بوم شناختی ارتباط مثبت و معنی داری وجود دارد (363/0r=). نتایج آزمون رگرسیون نشان می دهد که از میان ابعاد چهارگانه هوش معنوی، دو بعد ""جامع نگری و بعد اعتقادی"" و ""سجایای اخلاقی"" توانسته اند 5/27 درصد واریانس مربوط به شهروندی بوم شناختی را تببین کنند.
۲۶.

بررسی رابطه بین میزان و نوع استفاده از اینترنت و انزوای اجتماعی در میان کاربران 15 - 29 ساله ی کافی نت های شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال هشتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: انزوای اجتماعی جامعه پذیری مجازی اینترنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۹ تعداد دانلود : ۵۰۵
در هزاره ی سوم، اینترنت نقش مهم و روزافزونی در زندگی نوجوانان و جوانان ایفا می کند. جاذبه ی اینترنت باعث شده تا بسیاری از جوانان و نوجوانان به جای تعامل با همسالان و والدین، اینترنت را برگزینند. این همنشینی با اینترنت به مرور زمان تجربه ی شیرین در جمع بودن را از فرد می گیرد و می تواند به انزوای اجتماعی منجر شود. مطالعه ی حاضر به منظور تعیین ارتباط میان میزان استفاده از اینترنت و انزوای اجتماعی طراحی شده است. روش تحقیق مورد استفاده ی این پژوهش پیمایشی و شیوه ی تحقیق همبستگی است. جامعه ی آماری این تحقیق کلیه ی کاربران 29-15 ساله ی کافی نت های شهر تبریز در مرداد و شهریور ماه 1394 هستند. نتیجه ی حاصل از آزمون فرضیه ها نشان دهنده ی وجود رابطه ی معنادار بین متغیر های وضعیت تأهل، پایگاه اقتصادی – اجتماعی، میزان استفاده از اینترنت، میزان استفاده ی اجتماعی از اینترنت و جامعه پذیری مجازی به عنوان متغیر های مستقل و انزوای اجتماعی به عنوان متغیر وابسته ی تحقیق است. به علاوه نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره ی تحقیق نشان می دهد که 21 درصد از تغییرات متغیر وابسته، توسط متغیر های مستقل باقی مانده در مدل (وضعیت تأهل، میزان استفاده از اینترنت، جامعه پذیری مجازی و پایگاه اقتصادی – اجتماعی) تبیین می شود.
۲۷.

نقش سرمایه فرهنگی در تحقق شهروندی بوم شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره نهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۴)
تعداد بازدید : ۸۸۹ تعداد دانلود : ۵۲۰
توسعه صنعتی و فناورانه جوامع، تغییر الگوی مصرف زمین، و مدیریت نادرست در بهره برداری از طبیعت، موجب آسیب پذیری چرخه حیات، ارگانیسم های گیاهی و جانوری و چشم اندازهای طبیعی شده است. در این راستا، جامعه شناسی محیط زیست با تکیه بر تفسیر بوم شناختی، در پی بررسی مشکلات زیست محیطی با بهره گیری از دانش جامعه شناسی است؛ بنابراین، گونه جدیدی از شهروندی با عنوان «شهروندی بوم شناختی» شکل گرفته است که بر وظیفه مندی و مسئولیت پذیری متعهدانه شهروندان مبتنی است و نشان می دهد که سرمایه فرهنگی می تواند در افزایش مسئولیت پذیری شهروندان نقش مهمی ایفا کند. در این مقاله ارتباط شهروندی بوم شناختی و سرمایه فرهنگی با استفاده از روش پیمایشی بررسی شده است. ابزار پژوهش، پرسش نامه بوده که با بهره گیری از پژوهش های خارجی، طراحی و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی مؤلفه های آن، مشخص و بومی سازی شده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان بالای 15 سال شهر تبریز در سال 1394 هستند که 670 نفر از آنان با استفاده از فرمول کوکران و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که شهروندی بوم شناختی با میزان 57/78 درصد، از وضعیت نسبتاً خوبی در بین شهروندان تبریزی برخوردار است، لیکن، میزان برخورداری شهروندان از سرمایه فرهنگی (97/52 درصد) تا حدی کم بوده است. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین سرمایه فرهنگی و ابعاد آن (غیر از بعد نهادی) با شهروندی بوم شناختی، ارتباط مثبت و معنی داری وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون نیز حاکی از این است که ابعاد سه گانه سرمایه فرهنگی توانسته اند 4/7 درصد واریانس مربوط به شهروندی بوم شناختی را تبیین کنند.
۲۸.

بررسی جامعه شناختی چالش های رشد و توسعه بنگاه های اقتصادی خانوادگی در ایران (مورد مطالعه: بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط شهر تهران)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱

کلید واژه ها: بنگاه اقتصادی چالش فرهنگی درجه بندی فامیلی ملاحظات فامیلی شکاف نسلی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کار و شغل
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی اقتصادی
تعداد بازدید : ۸۶۶ تعداد دانلود : ۵۵۳
پژوهش پیش رو به بررسی چالش های جامعه شناختی رشد و توسعه بنگاه های اقتصادی خانوادگی شهر تهران می پردازد. در پی دست یابی به نظریه ای است که بتواند چالش هایی را که این بنگاه ها در مسیر رشد و توسعه خود با آن روبه رو می شوند توضیح دهد. استراتژی اصلی آن مبتنی بر روش کیفی نظریه داده محور بوده و داده های مورد نیاز از راه انجام مصاحبه های عمیق گردآوری شده است. گروه هدف عبارت است از مدیران بنگاه های اقتصادی خانوادگی کوچک و متوسط شهر تهران. تعداد 25 مورد از این بنگاه ها به روش نمونه گیری نظری انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهد که این نوع بنگاه ها با شش چالش اصلی شامل چالش های فرهنگی/هویتی، درجه بندی فامیلی، شکاف نسلی، ملاحظات فامیلی و چالش شراکتی/مدیریتی رو به رو هستند. چگونگی ارتباط بین این مقولات در قالب یک مدل نظری ارائه شده است.
۳۰.

بررسی رابطة بین فرایند جامعه پذیری دانشگاهی با پایبندی به اخلاق پژوهش (مورد مطالعه: دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۶۹) 63-86

کلید واژه ها: پایبندی به اخلاق پژوهش فرایند جامعه پذیری دانشگاهی جو حمایتی دانشکده تشویق علمی دانشجویان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۹ تعداد دانلود : ۳۷۳
در عصر حاضر با گذار از دانشگاه های نسل اول (آموزش محور) به دانشگاه های نسل دوم (پژوهش محور) و نسل سوم (دانشگاه کارآفرین) که بر مفاهیمی مانند آموزش، پژوهش و مشارکت در توسعة اقتصادی از راه ارتباط با صنعت و تجاری سازی پژوهش های دانشگاهی تأکید دارند، پایبندی به اخلاق پژوهش و ارتقای آن در نظام دانشگاهی اهمیتی دو چندان یافته است. مفهوم یادشده از عوامل عدیده ای متأثر است که در این پژوهش تلاش شده است به رابطة بین سازة فرایند جامعه پذیری دانشگاهی و پایبندی به اخلاق پژوهش پرداخته شود. روش پژوهش، پیمایشی و ابزار اندازه گیری، پرسش نامه بوده است. جامعة آماری پژوهش حاضر، کلیة دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 94-93 به تعداد 6615 نفر را شامل می شود که از این تعداد، 729 نفر براساس فرمول کوکران و به شیوة نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. یافته های پژوهش نشان دهندة میزان پایبندی به اخلاق پژوهش بیشتر از مقدار متوسط (89/63 %) و در محدودة تا حدی زیاد است که بیشترین میانگین درصدی مربوط به بُعد احترام به حقوق اخلاقی آزمودنی ها و کمترین میانگین درصدی نیز به بُعد مسئولیت پذیری اجتماعی مربوط است. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد متغیرهای واردشده در الگوی رگرسیونی، 30 % از تغییرات متغیر پایبندی به اخلاق پژوهش را تبیین کرده اند.
۳۱.

مطالعه اخلاق مصرف؛ تعاملات شهروند-حکومت از منظری جامعه شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 53-78

کلید واژه ها: اخلاق مصرف رویکرد نوین بازتابی مصرف سیاسی انفعالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۴۸۰
تبیین های مختلفی در ارتباط با مصرف کالاها و خدمات ارائه می شود. اما این پژوهش، به تبیین جامعه شناختی مصرف با بهره گیری از رویکرد نوین بازتابی پرداخته و به بُعد اخلاقی آن در کنش های روزانه از سوی شهروندان توجه نموده است. دو هدف اساسی آن بررسی اخلاق در انتخاب های مصرف روزانه و همچنین تأثیرپذیری متقابل آن از تعاملات شهروندی حکومتی در شرایط جامعه مورد مطالعه است. داده های کیفی با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساخت یافته در حول محورهای اساسی تحقیق از ۲۰ نفر از شهروندان ارومیه ای جمع آوری شده اند. تحلیل داده ها با روش نظریه زمینه ای و با استفاده از شیوه کدگذاری باز، محوری و گزینشی به منظور دستیابی به مقوله هسته و مدل پارادایمی نشان داد علاوه بر عدم توجه به اخلاق در انتخاب های مصرف روزانه شهروندان، نوعی الگوی رفتاری اعتراضی به سیاست های حکومتی و ساختاری هم در بین مشارکت کنندگان در حال شکل گیری است که با عنوان مصرف بازتابی نام گذاری شده است. مقوله مصرف بازتابی نشانگر آن است که الگوی مصرف فعلی در بین شهروندان تنها نوعی واکنش حاصل از ناخرسندی از عملکرد حکومت در حوزه محیط زیست و بی توجهی به حفاظت از آن در تصمیم گیری های کلان است. مصرف بازتابی معرفی شده در این مطالعه نوعی مصرف سیاسی انفعالی است.
۳۲.

تحلیل جامعه شناختی موانع رشد اقتصاد سرمایه داری در ایران (مطالعه موردی نیمه پایانی دوره قاجار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 229-252

کلید واژه ها: قاجاریه سازمان مالیه عمومی عقلانی سازی سرمایه داری پاتریمونیالیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۹۲۷
چکیده: در این مقاله سعی شده است تا با بهره گیری از رویکرد نظری ماکس وبر در باب موانعی که سازمان مالیه عمومی مبتنی بر تعهد جمعی برای عقلانی شدن اقتصاد بوجود می آورد و با اتکاء به تلفیقی از راهبرد روشی جامعه شناسی تاریخی تفسیری و تحلیلی، به تحلیل موانع عقلانی سازی اقتصاد در دوره قاجار بپردازیم. در این راستا ابتدا ویژگی های سازمان مالیه عمومی مبتنی بر تعهد جمعی روستا، ایل و صنف رایج در دوره مورد مطالعه تحلیل شده است. سپس مولفه هایی چون غلبه اقتصاد معیشتی؛ ممانعت از فردگرایی و گسترش اقتصاد و تقسیم کار اجتماعی؛ عدم رقابت پذیری اقتصاد در عرصه نظام جهانی؛ تحرک پذیری ضعیف اجتماعی به عنوان برآیندهای نظام مالیه عمومی حاکم بر این دوره مورد مطالعه قرار گرفته است و در پایان بر اساس یافته های پژوهش مفهوم عقلانیت تانیسی به عنوان تعدیل نظری جهت انطباق بیشتر چارچوب و مفاهیم نظری با تفرد تاریخی ایران قاجاری ارائه گردیده است.
۳۳.

بررسی درک و تصور کشاورزان از بحران دریاچه ارومیه با رویکرد نظریه زمینه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی ام تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۷۸) 1 - 22

کلید واژه ها: بحران آب حوضه دریاچه ارومیه کشاورزان نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۹ تعداد دانلود : ۵۷۶
زندگی کشاورزی و کشاورزان به آب وابسته است و چنانچه در آن بحرانی ایجاد شود، دامنه آن ساختارهای کلان اجتماعی را با چالش های متعددی روبه رو می کند؛ با این حال، کشاورزی به طور همزمان قربانی و متهم اصلی در ایجاد بحران آب در جهان شناخته می شود. پژوهش حاضر به دنبال بررسی درک کشاورزان از چگونگی شکل گیری و تداوم و رویارویی آنها با یکی از مهم ترین فجایع زیست محیطی کشور یعنی خشک شدن دریاچه ارومیه است. به این منظور و با به کارگیری رویکرد نظریه زمینه ای، با 28 نفر از کشاورزان حوضه این دریاچه مصاحبه عمیق صورت گرفت و درنهایت، 13 مقوله اصلی از مجموع 438 خرده مقوله اولیه استخراج شد. نتایج نشان می دهند با وجود تمایل ذهنی کشاورزان و به کارگیری راهبردهای محلی برای مداخله و حل بحران، ساختار و بوروکراسیِ حاکم، توانایی سامان دادن به پیچیدگی های مدیریت منابع آب در شرایط جدید را ندارد. آنچه در سراسر مقولات استخراج شده نمایان است، «فروپاشی پیکره بندی نظم پیشین» به منزله مقوله هسته است که در تعامل با دلایل، زمینه ها و راهبردها، توضیح دهنده وضعیت موجود است.
۳۴.

سنجش اعتبار و پایایی مقیاس سازه هویت شهری(پژوهشی در میان شهروندان شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۲ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۶۴ 189 - 210

کلید واژه ها: هویت شهری هویت مکانی اعتبار پایایی شهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۳۱۱
هویت شهری از مفاهیم چند بعدی و بین رشته ای است که در دهه های اخیر مورد توجه روانشناسان، معماران و متخصصان و جامعه شناسان شهری قرار گرفته است. در تعریف متعارف، شهر جایی است که تعاملات شهری در آن اتفاق می افتد و مردم حس شهروندی نسبت به شهر خود دارند. آنچه به شهر، هویت می دهد، خود مردم آن شهر هستند که با سلایق و ویژگیهای منحصر به فرد هویت شهرشان را می سازند. هدف این مقاله ساخت و و اعتبار یابی مقیاس هویت شهری است. روش مورد استفاده پیمایش است و داده ها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری شامل شهروندان پانزده سال به بالای شهر تبریز هستند. اعتبار محتوایی پرسشنامه از طریق نظر استادان جامعه شناسی تایید شده و در ادامه مدل پنج عاملی متغیر پنهان هویت شهری توسط تحلیل عاملی تاییدی بررسی گردید که از برازندگی مناسبی برخوردار بود. طبق یافته های تحقیق می توان گفت که مقیاس ساخته شده هویت شهری ابزاری مناسب برای اندازه گیری این مفهوم در متن جامعه شهری شهر تبریز است.
۳۵.

بازسازی معنایی سازه خشونت علیه زنان به عنوان عامل بازدارنده توسعه و بسترهای موجده آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 31-52

کلید واژه ها: خشونت شخصیت پرخاشگرانه تحدید اقتصادی ترومای اجتماعی بازنمایی رسانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۲۸۹
بر اساس نظریات مطرح شده به لحاظ روانشناختی و جامعه شناختی، یکی از مجاری اصلی برای یادگیری خشونت، خانواده است که اگر در این مجرا خللی حاصل آید؛ یکی از تبعات آن ایجاد گسست در فرایندهای توسعه ای خواهد بود؛ چرا که با توجه به حوزه مطالعاتی در این پژوهش، خشونت به عنوان یکی از عوامل بازدارنده توسعه مدنظر می باشد. عدم دسترسی به آموزش همگانی برای بسیاری از زنان و دختران در جوامع، برخوردهای جنسیتی در اشتغال، ازدواج زودهنگام و مواردی از این دست همگی زمینه های بروز خشونت علیه زنان را فراهم می کنند. بنابراین، خشونت به عنوان یکی از پدیده های شایع در جهان امروزی و عامل بازدارنده در فرایند توسعه ابعاد مفهومی گسترده ای به خود گرفته است. روش تحقیق مورد استفاده کیفی بوده و از روش زمینه ای به عنوان روش اجرای عملیات پژوهش استفاده شده است. داده های کیفی از طریق مصاحبه عمیق با زنان متأهل شهر تبریز گرداوری شده اند. انجام مصاحبه ها تا حصول اشباع نظری، ادامه یافته و در این میان سعی شده است حداکثر گونه رعایت گردد. یافته ها در شش مقوله شخصیت پرخاشگرانه، تحدید اقتصادی، الزام های حقوقی، ترومای اجتماعی، بازنمایی رسانه ای و انزوای عاطفی دسته بندی شدند. هسته مرکزی این تحقیق مفهوم "تزلزل در پایگاه زنانگی" است. این مفهوم نشان می دهد پایگاه زنانه دچار تزلزل شده و جایگاه سابق خود را از دست داده است.
۳۶.

بررسی رابطه بین میزان احساس امنیت اجتماعی و میزان نشاط اجتماعی در بین کارکنان استانداری آذربایجان شرقی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال یازدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۴۱)

کلید واژه ها: نشاط اجتماعی احساس امنیت اجتماعی احساس امنیت شغلی احساس امنیت روانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۴ تعداد دانلود : ۴۴۴
احساس نشاط یکی از مهمترین پشتوانه های ما برای مقابله با مشکلات است. نشاط واقعی به این بستگی دارد که انسان نیازهای درونی و پنهانی خود را از طریقی که جامعه و هنجارهای معمول آن را قبول دارد، برآورد. هدف اصلی این تحقیق عبارت بود از:بررسی رابطه بین میزان امنیت اجتماعی و میزان نشاط اجتماعیدر بین کارکنان استانداری آذربایجان شرقی که برای مطالعه این هدف از روش پیمایش استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش، کارکنان سازمان استانداری آذربایجان شرقی اعم از زن و مرد متشکل از 447  نفر هستند.تعداد 205 نفر از جامعه آماری بر اساس جدول مورگان به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شد و بعد از جمع آوری داده ها نتایج زیر به دست آمد: بین میزان احساس امنیت اجتماعی و مؤلّفه های آن؛ احساس امنیت روانی و شغلی و میزان نشاط اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد و به غیر از سن، تفاوت معناداری در میزان نشاط اجتماعی بر اساس جنس، وضعیت تأهل، وضعیت استخدامی و سابقه کاری وجود ندارد.
۳۷.

بررسی رابطه خود پنداره، عزت نفس و عوامل دموگرافیک با بعد کنترل وزن مدیریت بدن در پرتو دیدگاه های مبتنی بر آموزش الگوهای فرهنگ مصرف (مورد مطالعه: دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش و ارزشیابی سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵۱ 133 - 161

کلید واژه ها: مدیریت بدن خودپنداره عزت نفس رضایت از بدن کنترل وزن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۳۷۲
امروزه در نتیجه آموزش الگو های فرهنگ مصرف همزمان با ارزش یافتن بدن و استانداردهای مربوط به آن، خودپنداره افراد بیش از پیش با بدن گره خورده و پرستیژ اجتماعی، هویت و کیستی افراد از روی ویژگی های ظاهری آنها تعریف می شود. لذا بنابه اهمیت بررسی رابطه مذکور، این تحقیق در مورد رابطه ابعادی از خودپنداره با بعد کنترل وزن مدیریت بدن در بین دانشجویان دختر دانشگاه آزاد تبریز مشغول به تحصیل در سال 98 97 با شیوه پیمایش صورت گرفته است. بررسی حاضر از نوع کمی، مقطعی و با ابزار پرسشنامه انجام یافته، نمونه گیری به روش طبقه ای صورت گرفته و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر تعیین شده است. نتایج تحقیق نشانگر آن است که تعداد زیادی از افراد جمعیت نمونه (3/63 درصد) تمایل زیادی به کنترل وزن خود جهت جلوگیری از اضافه وزن نشان می دهند. رابطه همبستگی معکوس معنی داری بین رضایت از بدن و BMI دیده می شود. به این معنی که همراه با افزایش شاخص توده بدنی، رضایت از بدن کاهش می یابد. همچنین عزت نفس دانشجویان با فرض چاق شدن پایین می آید و رابطه همبستگی معکوس معنی داری بین عزت نفس متأثر از چاقی مفروض و میزان فعالیت های معطوف به کنترل وزن دیده می شود و دانشجویان ضرورت بالایی برای رسیدگی های زیباشناختی به بدن زن (با میانگین 8/74 درصد) قائلند.
۳۸.

بررسی میزان سلامت اجتماعی و عوامل مرتبط با آن (مورد مطالعه: زنان 15 تا 65 سال پارس آباد)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تغییرات اجتماعی - فرهنگی سال هجدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶۸ 74 - 94

کلید واژه ها: زنان سلامت اجتماعی سلامت روانی جامعه پذیری خودکارآمدی قانون گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۱۳۴
زنان امروزه با ورود به بازار و تحصیلات آکادمیک، به عنوان نیروی فعال در روند توسعه اجتماعی، سهمی انکارناپذیر در سرنوشت جامعه دارند. همچنین سلامتی افراد شاخصی مهم برای سنجش توسعه یافتگی جوامع می باشد. از ابعاد سلامت که در سالیان اخیر مورد توجه قرار گرفته و تاکید بیشتری روی آن برای نیل به توسعه وجود دارد، سلامت اجتماعی می باشد. این امر محقق را بر آن داشت تا به بررسی برخی عوامل فردی، اجتماعی و روانی (متغیرهای زمینه ای، سلامت روانی، خودکارآمدی، جامعه پذیری و قانون گرایی) مرتبط با سلامت اجتماعی زنان بپردازد. جامعه آماری پژوهش زنان (15-65 سال) شهر پارس آباد به تعداد 57528 نفر می باشد، نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران و واریانس داده های پیش آزمون 251 نفر می باشد. روش تحقیق پیمایش مقطعی بوده و اطلاعات با استفاده از ابزار پرسشنامه استاندارد کیز و محقق ساخته جمع آوری و با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد میزان سلامت اجتماعی زنان بر حسب اشتغال و تحصیلات متفاوت می باشد، همچنین نشانگر وجود رابطه معنادار بین سلامت روانی، خودکارآمدی و جامعه پذیری با میزان سلامت اجتماعی می باشد. مدل رگرسیونی سلامت اجتماعی نشان می دهد، متغیر های خودکارآمدی و سلامت روانی بیشترین تاثیر را بر سلامت اجتماعی دارند و 32/2 درصد تغییرات آن را پیش بینی می کنند.
۳۹.

بررسی عوامل مؤثّر بر کیفیت زندگی همسران شاهد شهر تبریز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۴۹)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی توسعه پایدار سلامت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۴۰۵
در چند دهه اخیر کیفیت زندگی به عنوان یکی از مؤلفه های مهم توسعه پایدار شناخته شده است. کیفیت زندگی مفهوم وسیعی است که همه ابعاد زندگی از جمله ابعاد مادی، معنوی، جسمانی، اجتماعی و محیطی را در بر می گیرد. لذا، در این تحقیق به بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی همسران شاهد شهر تبریز پرداخته شده است. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش، 260 نفر از همسران شهدای شهر تبریز  بود که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسشنامه سلامت اجتماعی و پرسشنامه استاندارد کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی را تکمیل نمودند. نتایج نشان داد که رابطه معنادار و همبستگی مثبت و مستقیمی بین سلامت اجتماعی و ابعاد آن با کیفیت زندگی همسران شهدا وجود دارد. همچنین مشخص گردید که میزان سلامت اجتماعی و کیفیت زندگی همسران شهدا در سطح متوسط قرار دارد. در این تحقیق بین سن و وضعیت تأهل با کیفیت زندگی همسران شهدا همبستگی معنادار نبود ولی متغیرهای درآمد، تحصیلات و وضعیت اشتغال همبستگی مستقیم و مثبت با کیفیت زندگی همسران شهدا داشت. همچنین، برای تعیین قدرت پیش بینی کنندگی متغیرها از تحلیل رگرسیون گام به گام نیز استفاده شد.
۴۰.

تحلیل روایی نخبگان علمی و سیاسی از بحران دریاچه ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 1 - 30

کلید واژه ها: دریاچه ارومیه بحران آب تحلیل تماتیک حکمرانی آب اقتصاد سیاسی آب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۳۸
حفاظت از منابع آب، به دلیل اینکه از جنس کنترل و اصلاح فرایندها در چرخه هیدرولوژیکی است، ذاتاً فرایندی اجتماعی و سیاسی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی روایت نخبگان علمی و سیاسی درگیر در مسئله بحران دریاچه ارومیه در تلاش است، با عبور از زوایای آشکار مسئله، به ابعاد کلانی که به حکمرانی و اقتصاد سیاسی آب پیوند خورده، بپردازد. بدین منظور با تعداد 23 نفر از نخبگان علمی و سیاسی مطلع از حوضه دریاچه ارومیه مصاحبه عمیق صورت گرفته سپس با استفاده از تحلیل تماتیک، به استخراج، طبقه بندی و مقوله سازی داده ها پرداختیم. از مجموع 26 کد اولیه استخراج شده، 7 مقوله "مهندسی سازی امر اجتماعی"، "رویکرد سیاستگذاری جزیره ای"، "کوچک سازی دایره مسئولیتها"، "قوانین ناقص و ناقض"، "آب، ابزار مشروعیت"، "راندمان طلبی تخریبی" و "اقتصاد رانتی و توسعه نمایی" به عنوان عوامل ایجاد و تداوم بحران آب در حوضه دریاچه ارومیه شناسایی شدند. یافته های این پژوهش نشان می دهد سه عامل "فروکاست گرایی نظری-عملی"، "لابیرنت بوروکراتیک" و "توسعه سرطانی" را می توان به عنوان ویژگی های اصلی نظام تصمیم سازی-عملیاتی که بحران دریاچه ارومیه را ایجاد، تداوم و تشدید ساخته شناسایی کرد. برآیند پژوهش حاضر نشان می دهد احیاء دریاچه ارومیه نیازمند بازنگری اساسی در نظام حقوقی- مدیریتیِ آب می باشد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان