عقلانیّت اخلاقی از منظر نواندیشی دینی معاصر: درآمدی انتقادی بر مبانیِ آراءِ اخلاقی تربیتیِ ابوالقاسم فنایی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
دیدگاه های بنیادین اخلاقی به لحاظ تأثیر کلان در اتّخاذ رویکردهایِ اخلاقی تربیتی، اهمیّت بسزایی دارند. این دیدگاه ها، مسائل یا موضوعاتِ بحثِ فلسفه اخلاق اند و به دلیل اهمیّت و تأثیرگذاری فراگیر رویکردهایِ اخلاقی تربیتی، توجّه به آنها ضروری است. اما رویکردهای مطرح در فلسفه اخلاق نیز مبتنی بر دیدگاه های هستی شناسانه و معرفت شناسانه اند و همین دیدگاه ها، منشاء دیگر منظرهای شناختی و علمی مانند انسان شناسی، دین شناسی، زیبایی شناسی و ... تلقّی می شوند. این جُستار عهده دارِ بحث ازین مبانی در آراء ابوالقاسم فنایی به عنوان یکی از متفکّران دینی معاصرست که اصلی ترین ممیّز آن قائل بودن به «عقلانیّتِ اخلاق» است. دراین مقاله، با استفاده از روشِ تحلیلِ مفهومی به تحلیلِ دقیقِ آثار متقدّم وی، مبانیِ هستی شناسانه، معرفت شناسانه و انسان شناسیِ مطرح در این آثار موردبحث قرار گرفته است. هم چنین به مشخِصه هایِ مبانیِ بنیادین این رویکردِ فکری و لوازمِ و بایسته های ممکن آن در حوزه اخلاقی تربیتی پرداخته شده است. دراین نوشته روشن ساختیم «عقلانیّت اخلاقی» موردنظر در اینجا در مباحثِ توجیه و اثبات ضرورتاً نیازمندِ ایضاحِ بیش تری است. هرچند «عقلانیّت اخلاقی» وجود یک موقعیّت و جایگاهِ معرفت شناسانه ایده آل و خطاناپذیر را به رسمیّت می شناسد، اما نسبت به تکثّری از احکام و داوری های اخلاقی فاعل محورِ انسانی روی گشاده نشان می دهد. هم چنین منحصر نبودنِ عقلانیّت به عقلانیّت استدلالی در «عقلانیّت اخلاقی»، نقطه قوّتِ برجسته ای درخصوصِ 1. تعدیلِ و پذیرشِ لوازم و ایجاب هایِ سازگارِ سایرِ دیدگاه های اخلاقی و 2. رویکردِ تعین کننده ای در طراحی و ایجادِ نظام های اخلاقی تربیتی ایده آل خواهدبود.A critical introduction to the foundations of the ethical-educational views of Abolghasem Fanai
Introduction "Education and training" are the two basic axes of human development. These two concepts by themselves have a generality to the extent of a considerable part of human knowledge and we can talk about their nature endlessly. Of course, this generality, on the other hand, requires the scrutinization and precise definition of their contents. " training" has a theoretical nature and "education" has a practical nature. Regarding the contents of the category of "teaching and training" or all that can be called as human knowledge, knowledge of the second levels are mentioned, for example medical philosophy, while the branch of medicine is considered as a first level knowledge and medical philosophy is considered at the second and supervisory level. on the first level. In the case of the "education" category, similar second-level knowledge can be listed, among them is the philosophy of ethics. Ethical principles views are very important in terms of the great influence they have in adopting ethical-educational approaches. These fundamental views are among the topics discussed in moral philosophy, and due to the importance and pervasive influence of moral-educational approaches, it is necessary to pay attention to them. But the approaches proposed in the philosophy of ethics are based on ontological and epistemological viewpoints in turn and more precisely, and these fundamental viewpoints are the source of other cognitive and scientific viewpoints such as anthropology, religion, aesthetics, etc. The following question answers such foundations in the opinion of one of the contemporary religious thinkers, named Abulqasem Fanai, whose main criterion is belief in "moral rationality". Results & Discussion In this research, by analyzing the early works of this thinker, the ontological, epistemological and anthropological foundations of these works have been discussed and investigated. In this way, first the features of the fundamental principles of this intellectual approach and then its possible requirements in the moral-educational field have been discussed. For "moral rationality", the student's rationality is the first and final component, and any effort at the level of rational systematization of ethics and education must proceed on the axis of the defined rationality. We made it clear that at the basic ontological and epistemological levels of "moral rationality", there are few references to the discussion of justification and proof, and sometimes there is no reference at all.
تبلیغات
