گردشگری شهری

دنیای امروز بر پایه رقابت پیش می رود که این روند شامل صنعت گردشگری و مقاصد مختلف نیز می شود. بنابراین، امروزه، مقاصد گردشگری به شدت در پی کسب مزیت رقابتی هستند و بر همین اساس بر خلاقیت و کسب حداکثر بهره مندی از پتانسیل های خود می باشند. پژوهش حاضر، باهدف شناسایی و تحلیل مؤلفه های مؤثر بر توسعه گردشگری فرهنگی در کلان شهر شیراز تدوین شده است و بر جاذبه های ادبی که زیرمجموعه ای از گردشگری فرهنگی هستند، تأکید دارد. روش پژوهش توصیفی و از نوع کاربردی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل متخصصان و خبرگان گردشگری و شهری است. به منظور تعیین حجم نمونه از نرم افزار  Sample Power استفاده گردید که تعداد 138 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شد. روش گردآوری داده ها ابزار پرسش نامه و به منظور بررسی آمار توصیفی و بررسی وضعیت موجود از نرم افزار SPSS و برای تحلیل داده های جمع آوری شده و کشف میزان تأثیر هر یک از مؤلفه های گردشگری فرهنگی، از نرم افزار Smart –PLS استفاده شده است. مطابق با یافته های حاصل از تحلیل مدل سازی معادلات ساختاری در تعیین سهم و اولویت بندی مؤلفه های توسعه گردشگری فرهنگی به جهت دستیابی به مدلی مناسب نشان داد که مؤلفه های مدیریتی - نهادی با ضریب استاندارد 838/0، دسترسی و زیرساخت ها با ضریب استاندارد 786/0، کالبدی - محیطی با ضریب استاندارد 341/0، مؤلفه تسهیلات با ضریب استاندارد 180/0، و درنهایت، مؤلفه منابع و جاذبه های فرهنگی - ادبی با ضریب استاندارد 147/0، به ترتیب، دارای رتبه اول تا پنجم و بیشترین اهمیت در توسعه گردشگری فرهنگی کلان شهر شیراز می باشند.  

گردشگری دوچرخه به عنوان یکی از شاخه های گردشگری شناخته می شود که امروزه طرفداران بسیاری را به خود جذب کرده است. از طرفی دیگر دوچرخه به عنوان یکی از وسایل حمل ونقل شهری می تواند امکان توسعه گردشگری دوچرخه سواری را به عنوان نوعی از گردشگری پایدار شهری با بهره گیری از زیرساخت ها و امکانات بهبودیافته برای گردشگران فراهم کند. هدف از انجام این پژوهش شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر گردشگری دوچرخه در گردشگری شهری با موردمطالعه شهر تهران می باشد. به همین منظور، تأثیر فردی، محیطی، عوامل مرتبط با مقصد گردشگری و عوامل مرتبط با حمل ونقل بررسی شد. در ادامه اطلاعات موردنیاز با استفاده از دو روش کتابخانه ای و میدانی (استفاده از ابزار پرسشنامه) از میان جامعه آماری شامل گردشگران و شهروندان دوچرخه سوار در تهران گرداوری و با استفاده از دو نرم افزار Smart PLS – SPSS تجزیه وتحلیل انجام شد. نتایج نشان می دهد که هر چهار فرضیه پژوهش مورد تأیید می باشد و عوامل فردی با داشتن بالاترین میانگین تأثیر بیشتری بر تصمیم گیری فرد به استفاده از دوچرخه و گردشگری دوچرخه می گذارد. در بین سه عامل باقی مانده یعنی عوامل محیطی، عوامل مرتبط با مقصد گردشگری و عوامل مرتبط با حمل ونقل؛ در گروه عوامل محیطی، شاخص محیط طبیعی نسبت به دو شاخص دیگر (محیط زیرساختی کالبدی و محیط فرهنگی) دارای میانگین بالاتری بوده و تأثیرگذاری بیشتری دارد. 

موضوع رابطه بین ارزش درک شده و وفاداری گردشگران یک جنبه مهم از موضوعات در زمینه گردشگری در عصر حاضراست. ازاین رو درک و آگاهی مطلوب از این رابطه منجر به بهبود تمایل گردشگران به مراجعه به یک مرکز گردشگری به ویژه در بازار رقابتی و پیچیده امروزی می شود. تاکنون پژوهش های متعددی با جوامع و نمونه های آماری مختلف به بررسی تأثیر ارزش درک شده و وفاداری گردشگران پرداخته اند. ازاین رو، خلاء پژوهشی که تمامی این مطالعات را به طور هم زمان موردبررسی قرار دهد احساس می شود. پژوهش حاضر با بررسی نظام مند پژوهش های انجام شده در ایران، به دنبال بررسی اندازه اثر ارزش درک شده با وفاداری گردشگران بوده است در این راستا ابتدا با بررسی مجلات تخصصی، پایگاه های اطلاعاتی و گوگل، پژوهش های مرتبط شناسایی، جمع آوری و ارزیابی شد که در نتیجه از بین 552 مقاله تنها 9 مطالعه دارای معیارهای لازم جهت ورود به فراتحلیل تشخیص داده شد. نتایج به دست آمده از تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار CMA2 نشان دهنده عدم وجود سوگیری انتشار بود. همچنین رابطه میان ارزش درک شده و وفاداری گردشگران مثبت و اندازه اثری برابر با 552/0 داشت. به عبارتی جهت تغییرات متغیرهای ارزش درک شده و وفاداری گردشگران هم راستا می باشد

گردشگری سلامت در دهه گذشته به صنعت بزرگی تبدیل شده و به دنبال افزایش فعالیت در گردشگری سلامت، فرآیند تصمیم گیری مصرف کنندگان و مؤلفه های تأثیرگذار بر بازاریابی گردشگری سلامت برای محققین از اهمیت بالایی برخوردار شده است. هدف مطالعه حاضر ارائه یک مدل جامع از مؤلفه های تأثیرگذار بر گردشگری سلامت است. در این تحقیق تلاش شد عوامل موثر بر بازاریابی گردشگری سلامت شهر تهران مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. مطالعه حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری این تحقیق شامل افرادی می شود که به قصد درمان به مراکز درمانی شهر تهران مراجعه کرده اند. در جهت تعیین حجم نمونه با توجه به نبود تعداد جامعه آماری از فرمول کوکران برای جامعه نامحدود استفاده و حجم نمونه 384 نفر برآورد گردید. روایی ابزار تحقیق با استفاده از مدل تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شده است. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و لیزرل با روش آمار توصیفی و مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد. یافته ها نشان داد که کیفیت خدمات تأثیر معنی دار بر بازاریابی گردشگری سلامت شهر تهران داشته است. همچنین یافته ها حاکی از تأثیر مثبت و معنی داری قیمت بر بازاریابی گردشگری سلامت شهر تهران بود. یافته های تحقیق نشان داد که دسترسی آسان تأثیر معنی دار و مثبتی بر بازاریابی گردشگری سلامت شهر تهران داشته و اعتبار و اعتماد نیز تأثیر معنی دار و مثبتی بر بازاریابی گردشگری سلامت شهر تهران دارند. همچنین در نهایت یافته های تحقیق حاکی از تأثیر مثبت و معنی دار مقررات و چهارچوب قانونی بر بازاریابی گردشگری سلامت شهر تهران بود.

شرایط بحرانی حاصل از ویروس کرونا باعث شده است تا کسب وکارهای مختلف به ویژه در حوزه گردشگری، بوم گردی و طبیعت گردی دستخوش مشکلات زیادی شوند. از سوی دیگر، بوم گردی یا طبیعت گردی که ترجمه اکوتوریسم است در سال های اخیر رواج زیادی پیداکرده و در سال های گذشته طبیعت گردی در گروه های کوچک و واحدهای اقامتگاهی بوم گردی در استان های مختلف کشورمان تأسیس شدند و فرصت های شغلی زیادی ایجادشده است، لکن بحران کرونا ضربات سختی بر این حوزه وارد کرده است. ازاین رو، هدف این پژوهش، بررسی تأثیر عواملی چون کیفیت ایمنی، استرس و آشنایی با رویه ها بر مدیریت بحران منابع انسانی در آژانس های طبیعت گردی و بوم گردی استان آذربایجان شرقی است. این مطالعه به صورت کمی و از نوع کاربردی است. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه صورت گرفته است که از نظرات مدیران آژانس های طبیعت گردی و بوم گردی برای بررسی فرضیه های پژوهش استفاده شده است. در این مطالعه، برای تحلیل فرضیه ها از مدل سازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. نتایج نرم افزارها نشان می دهد که بین متغیرهای پژوهش روابط معناداری وجود دارد. به طوری که، کیفیت ایمنی و آشنایی با رویه های مدیریت بحران تأثیر منفی و معنادار بر بحران منابع انسانی دارند. از سوی دیگر، نقش تعدیل گری میزان استرس در رابطه بین کیفیت ایمنی و بحران منابع انسانی مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که وقتی یک آژانس از کیفیت ایمنی بالایی برخوردار بوده و با رویه های مدیریت بحران آشنا است، بهتر می تواند بحران منابع انسانی را در زمان بحران کنترل کند. همچنین، کنترل میزان استرس منجر می شود که تا از طریق کیفیت ایمنی بر شدت کاهش بحران منابع انسانی آژانس های طبیعت گردی و بوم گردی افزود

گردشگری به عنوان یک فعالیت جهانی امروزه با توجه به هم پوشی سه اصل ایجاد اشتغال و درآمدزایی، رضایت گردشگر و حفظ محیط زیست اهمیتی دوچندان یافته است. هدف تحقیق حاضر مدل سازی عوامل موثر بر تصویر مقصد گردشگری و تأثیر آن بر رضایتمندی گردشگران در شهر تهران است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی   تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، گردشگران شهر تهران در بازه زمانی مشخص می باشند، که با توجه به نامشخص بودن تعداد جامعه، با استفاده جدول مورگان 354 نفر انتخاب شده است. داده های موردنیاز با استفاده از پرسشنامه استاندارد گردآوری شده روایی ابزار تحقیق با استفاده از مدل تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شده است. به منظور تحلیل داده ها از آزمون آماری تحلیل عاملی و T تک نمونه ای در نرم افزار Spss و از معادلات ساختاری در محیط نرم افزار Amos Graphics استفاده گردید. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که شش عامل شناسایی شده توانسته اند 63% واریانس اثرات مؤلفه های تصویر مقصدهای گردشگری بر رضایتمندی گردشگران را تبیین نمایند. نتایج تحلیل معادلات ساختاری نشان داد که تصویر کلی مقصد بر رضایتمندی گردشگران با 60 درصد از واریانس متغیر وابسته را پیش بینی نماید. همچنین تأثیر تصویر شناختی بر تصویر کلی برابر با (21/0) درصد واریانس، تأثیر تصویر عاطفی بر تصویر کلی برابر با (18/0) درصد واریانس، تأثیر تصویر ترغیبی بر تصویر کلی برابر با (30/0) درصد واریانس و تأثیر تصویر کلی بر رضایتمندی گردشگران با توجه به مدل تحلیل مسیر برابر با (27/0) درصد واریانس برآورد شده است.

علیرغم انجام پژوهش های متعدد و وجود گزارش های سالانه سازمان های بین المللی در مورد وضعیت پایداری مقاصد گردشگری، تاکنون این پایداری در صنعت گردشگری ورزشی کشور نهادینه نشده است. در واقع، گردشگری ورزشی ایران نه ازلحاظ درآمد و منافع اقتصادی و نه ازلحاظ حفاظت منابع و دارایی ها به هیچ وجه «پایدار» نیست. ازاین رو مطالعه حاضر در صدد شناسایی و ارزیابی موانع پایداری در صنعت گردشگری ورزشی است که در استان اصفهان انجام شده است. با استفاده از یک روش پیمایشی مبتنی بر مصاحبه و پرسشنامه، از دو گروه خبره نظرخواهی شد. گروه نخست شامل 14 نفر از خبرگان دانشگاهی و گروه دوم نیز، شامل 180 نفر از کارشناسان و مدیران ارشد سازمان های ورزشی و گردشگری در استان اصفهان بودند. نمونه گیری از هر دو گروه به روش هدفمند انجام شد. تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک های کدگذاری باز، تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل رگرسیون چند متغیره صورت گرفت. بر اساس نتایج، موانع پایداری در مقاصد گردشگری ورزشی استان اصفهان در شش محور کلیدی با 36 متغیر شناسایی و دسته بندی شدند. محورهای اصلی عبارت اند از: 1- ضعف در سیاست گذاری و چشم انداز؛ 2- ناکارآمدی در مدیریت مقاصد گردشگری ورزشی؛ 3- عدم پذیرش اجتماعی؛ 4- محدودیت های محیط زیستی؛ 5- ضعف سرمایه گذاری و اشتغال؛ 6- عدم امنیت. اثرگذارترین عامل نیز ضعف در سیاست گذاری و چشم انداز بود. بر این اساس جهت نیل به پایداری، بایستی رویکردهای سیاست گذاری مدیریت مقاصد گردشگری کشور موردبازنگری قرار گیرد. درنهایت این نتیجه به دست آمد که در غیاب رویکردهای سیاست گذارانه و تنظیمی در سطح ملی، می توان با تعریف یک چشم انداز مشخص در سطح استان در قالب برنامه های توسعه استانی، تا حدودی به ساماندهی بازار گردشگری ورزشی پرداخت. این امر با به کارگیری برخی الزامات امکان پذیر است.

برنامه ریزی برای توسعه گردشگری، به عوامل و شرایط گوناگونی وابسته است که به شرط به کارگیری نظام مند و ساختاری آنها، می توان به این مهم دست یافت. این موضوع نشان از اهمیت آینده پژوهی و ضرورت تدوین چشم اندازهای آینده در فرایند توسعه گردشگری و در این میان پیشران های اجتماعی دارد. بدین منظور در پژوهش حاضر سعی بر آن است که پیشران های اجتماعی کلیدی مؤثر بر توسعه گردشگری در افق 1404 شناسایی و تحلیل شوند. در نوشتار پیش رو ابتدا با تکنیک دلفی، 17 عامل اولیه استخراج شده، سپس با استفاده از روش دلفی مدیران، ماتریس اثرات متقاطع مؤلفه ها تشکیل شد. در مرحله بعد، تحلیل ماتریس با نرم افزار میک مک انجام شد. نتایج حاصل از پراکندگی متغیرها در محور تأثیرگذاری و تأثیرپذیری عوامل در نرم افزار میک مک، بیانگر پایداری سیستم در توسعه گردشگری است و بر همین اساس، یافته های پژوهش نشان داد که از بین پیشران های شناسایی شده پیشران های سیاست های فرهنگی و اجتماعی حاکمیت مبنی بر حجاب اجباری گردشگران خارجی و برخی محدودیت در آزادی های اجتماعی همچون ممنوعیت مصرف مشروبات الکی ، تقویت دانش ساکنین مناطق دارای جاذبه گردشگری نسبت به پتانسیل های گردشگری منطقه، توسعه بازی های بومی محلی، تصویر ذهنی مقصد گردشگری، تقویت نهادهای محلی در جهت سرمایه گذاری در گردشگری، آگاهی بخشی جامعه محلی در مورد نحوه برخورد با گردشگران، افزایش فرهنگ گردشگرپذیری، پیوستگی میان اجزای زنجیره گردشگری، امکانات و تسهیلات اقامتی، ترتیب اثر دادن نظرات بومیان در جلسات هم اندیشی مردم و مسئولین در رسانه ها به عنوان پیشران های کلیدی شناسایی شدند.