۱.
فکر فمینیستی، همواره دیدگاه اسلام در مورد خانواده را به چالش کشیده و می کشد. باورِ بخش عمده ای از فمینیست ها این است که خانواده منشأ ستمگری علیه زنان و راه اصلیِ اعمال و بازتولیدِ سلطه مردان است. بخشی از استدلال فمینیست ها خود را در نقد سنت سیاسی در غرب، خصوصاً مبحث لیبرالیِ «امر عمومی» نشان می دهد که بر مبنای آن، نظریه پردازان لیبرال، با قلمداد کردنِ خانواده به عنوان بخشی از حیطه خصوصی» یا «حریم شخصی»، آن را از شمول مباحثه عمومی و قانون گذاری خارج کرده و به جایگاه مناسبی برای اعمال سلطه مردان بر زنان و نیز تقویت مناسبات ناعادلانه تبدیل کرده اند. مقاله ضمن تشریح این دیدگاه، نشان می دهد که از دیدگاه اسلام، اساساً خانواده نمی تواند چنین خصیصه ای داشته باشد، زیرا از همان ابتدای ظهور اسلام، خانواده به موضوعی برای قاعده گذاری شارع بدل شده و انبوهی از قواعد برای تنظیم مناسبات عادلانه در خانواده و دفاع از حقوق زنان تنظیم و تعریف شده است. در واقع، چارچوب خانواده از دیدگاه اسلام، ترکیبی از عواطف و قواعد است.
۲.
توسعه پایدار، توسعهای است که نیازهای نسل های کنونی را بدون خدشه وارد کردن به توانایی نسل های آینده در تأمین احتیاجاتشان برآورده کند. یکی از الزامات اساسی توسعه پایدار استفاده صحیح از منابع موجود می باشد. مقاله حاضر به بررسی نقش زنان در توسعه پایدار در بعد زیست محیطی به عنوان یکی از ابعاد مهم توسعه پایدار (در کنار ابعاد اقتصادی و اجتماعی) می پردازد. در دستور کار 21 اجلاس ریو، زنان به عنوان یکی از گروه های اصلی در دستیابی به توسعه پایدار درنظر گرفته شده اند. بر اساس خط مشی اقدام در اجلاس ریو، سیاست هایی که زنان و مردان را به طور یکسان دربرنگیرد، در بلند مدت موفق نخواهد بود. مقاله حاضر پس از بررسی ادبیات مربوط به نقش زنان در توسعه پایدار به ویژه بُعد زیست محیطی آن، با استفاده از داده های پیمایش ارزش های جهانی برای 50 کشور جهان، اقدامات عملی و تشکیلاتی زنان را در مورد مسائل زیست محیطی بررسی نموده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که زنان در اکثر کشورها بیشتر از مردان اقدامات عملی در حفاظت از محیط زیست و مصرف بهینه از منابع انجام می دهند، در حالی که در زمینه اقدامات تشکیلاتی و حضور در تصمیم گیری ها و چانه زنی های زیست محیطی چندان فعال نیستند. بررسی اقدامات زیست محیطی زنان در گروه های نسلی مختلف نشان می دهد که زنان میانسال اقدامات عملی بیشتری در حفاظت از محیط زیست انجام می دهند، این در حالی است که در اقدامات تشکیلاتی گروه های نسلی جوان تر حضور فعال تر و بیشتری در سازمان های زیست محیطی دارند.
۳.
تحوّلات گسترده در نقش های زنان در جامعه موجب گردیده تا حضور زنان در عرصه های اجتماعی افزایش یابد و با افزایش استقلال در جنبه های مختلف زندگی آنان از موقعیت و پایگاهی بالاتر نسبت به دهه های قبل برخوردار شدند. این امر زمینه ی دگرگونی در کنش های باروری (رفتار، تمایلات و ایده آل های باروری) زنان را فراهم ساخت. هدف اصلی این مقاله بررسی تأثیر شاخص های مختلف استقلال زنان بر تمایلات، رفتار و ایده آل های باروری زنان کُرد شهر مهاباد است. داده ها با استفاده از پیمایشی که در فروردین 1391 بر روی 700 خانوار انجام گرفت جمع آوری شده و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد که زنان مورد بررسی از استقلال نسبی در همه ی شاخص های مرتبط با استقلال زنان برخوردارند. بر اساس این بررسی، کمی بیش از 61 درصد زنان اظهار داشته اند که تمایل ندارند فرزند دیگری داشته باشند. در میان آن هایی که تمایل به ادامه ی فرزندآوری دارند، نزدیک به 70 درصد شمار فرزندان ایده آل برای یک خانواده را دو فرزند می دانند. نتایج تحلیل طبقه بندی چندگانه نشان داد که ایده آل ها و تمایلات فرزندآوری زنان به ترتیب از شاخص های مستقیم و غیر مستقیم استقلال زنان تأثیر می پذیرند. علاوه بر این، اگرچه رفتار باروری زنان از شاخص های سه گانه ی استقلال تأثیر می پذیرد، ولی استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری در کنار سایر متغیرها، نقش تعیین کننده ای در تبیین رفتار باروری زنان دارد. با توجّه به نتایج این تحقیق، انتظار نمی رود سیاست های جمعیتی در راستای تشویق موالید منجر به افزایش باروری در همه ی لایه های اجتماعی شود.
۴.
هدف این مقاله تحلیل تأثیر متغیر جنسیت بر مصرف رسانه ها و ترجیح و اولویت دادن برخی از این رسانه ها و محتواهای آنها در جامعه ایران است. مطالعاتی که در زمینه نسبت میان رسانه ها و جنسیت صورت گرفته است، بیشتر بر مباحثی همانند بازنمایی، تحلیل دریافت و ژانرهای مورد علاقه زنان پرداخته اند. به طورکلی، جنسیت نقش تعیین کننده ای در مصرف و استفاده از رسانه های گوناگون دارد و مطالعات مرتبط با نوع و محتواهای رسانه ای مورد استفاده از این منظر جایگاه ویژه ای در مطالعات ارتباطی دارد. بیشتر پژوهش های صورت گرفته درباره مصرف جنسیتی رسانه-ها، بر زنان متمرکز شده اند؛ در اینجا نیز توجه به موضوع نسبت رسانه ها و جنسیت، با اولویت به زنان مورد توجه قرار گرفته است. به عبارت دیگر، مسأله اصلی در اینجا این است که جنسیت در استفاده از رسانه های گوناگون با توجه به رضایتمندی های مختلفی که ایجاد می کنند تا چه میزان عاملی تعیین کننده محسوب می شود. یافته های این پژوهش حاکی از این است که در مجموع جنسیت - به استثناء رسانه نوین اینترنت، که همانند اکثر نقاط جهان تحت سلطه مردان قرار دارد- در نوع رسانه مورد استفاده در ایران عاملی تعیین کننده محسوب نمی شود که می تواند دال بر برابری جنسیتی در ایران، دست کم از منظر مصرف رسانه ای باشد.
۵.
با توجه به اهمیت مشارکت مدنی به عنوان اصلی ترین شاخص توسعه ی اجتماعی، این پژوهش درصدد است تا در چارچوب دستگاه مفهومی پاتنام، به مطالعه ی میزان مشارکت مدنی و گونه های آن در میان زنان بپردازد. این تحقیق از نوع پیمایشی است که در طی آن با 370 نفر از زنان 18 تا 45 سال شهر الشتر مصاحبه شده است. یافته ها نشان می دهد که میانگین مشارکت مدنی زنان معادل 2/59 درصد بود که بر مبنای یک مقیاس صفر تا 100 متوسط ارزیابی می شود. در میان گونه های مشارکت مدنی، نوع غالب مشارکت مذهبی بوده و مشارکت نهادی (انجمنی) در پایین-ترین سطح قرار داشته است. تحلیل رگرسیونی چندمتغیره نشان می دهد که مشارکت مدنی زنان به ترتیب شدت رابطه با متغیرهای میزان منابع در دسترس زنان، گستره روابط اجتماعی، اثربخشی اجتماعی، وضع تأهل و سن مربوط است. متغیرهای مذکور در مجموع 54 درصد تغییرات مشارکت مدنی زنان را تبیین می کنند. در بخش پایانی مطالعه، دلالت های یافته ها و نتایج تحقیق در زمینه مطالعات آتی و سیاست گذاری اجتماعی و فرهنگی مورد بحث قرار گرفته است.
۶.
هدف تحقیق حاضر ارزشیابی تحقق عدالت جنسیتی در نظام آموزشی ایران به عنوان یکی از مهم-ترین اهداف ملی و بین المللی است، تحقیق از نوع ارزشیابی است و روش تحقیق تحلیل ثانویه داده های سرشماری سال 1390 است. نتایج حاکی از آن است که در مجموع در گروه های سنی تا 34 سال در نقاط شهری در گروه های سنی تا 39 سال و در نقاط روستایی در گروه های سنی تا 24 سال، عدالت جنسیتی در آموزش وجود دارد و بیشترین بی عدالتی های آموزشی در گروه های عمده سنی بالاتر از 35 سال مشاهده می شود. همچنین تحلیل مقاطع مختلف تحصیلی اشاره به آن دارد که در مقطع ابتدایی عدالت جنسیتی در آموزش حاصل شده است و در مقاطع راهنمایی، متوسطه و آموزش عالی، بی عدالتی به ضرر دختران و تنها در دوره پیش دانشگاهی بی عدالتی به ضرر پسران وجود دارد.
۷.
توانمندسازی زنان به طور گسترده ای به عنوان یک هدف مهم در توسعه بین المللی شناخته شده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی سطوح و میزان توانمندی اعضای تعاونی زنان روستایی تفیهان بود. جمعیت این مطالعه تمام اعضای تعاونی تفیهان 418 نفر بودند که تعداد 200 نفر از اعضا با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که روایی صوری آن به وسیله پانلی از متخصصین تأیید گردید و برای بررسی پایایی آن نیز آزمون راهنما اجرا شد که آلفای کرونباخ 94/0 برای گویه های توانمندی به دست آمد. نتایج نشان داد که ابعاد توانمندی اعضای تعاونی در چهار بعد توانمندی روانی، خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی فرهنگی قابل تقسیم بندی است. همچنین، نتایج نشان داد که رقم ابعاد روانی و اجتماعی فرهنگی توانمندی از سایر ابعاد توانمندی بیش تر بوده و توانمندی خانوادگی و اقتصادی در رتبه های بعدی قرار دارد.
