۱.
هدف این مقاله، روایت دشواری های گذار فرهنگی دانش آموز کورد پایه اول میان سه فرهنگ (خانواده، کلاس درس و نظام مدرسه ای)، در آغاز ورود به اول دبستان می باشد. روش این پژوهش خودمردم نگاری انتقادی بود. داده ها از سه منبع، نخست تجارب زیسته محقق اول به عنوان دانش آموز کلاس اول، منبع دوم روایت تجارب دانش آموزان پایه اول امروز از زبان محقق به عنوان معلم آن ها و منبع سوم تجارب 21 نفر از معلمان و مادران، گردآوری شده است. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس اصول مطرح از سوی الیس و بوچنر صورت گرفت. وقتی کودک کورد، پا به دنیای فرهنگ مدرسه و کلاس درس می گذارد، بسیاری از عناصر فرهنگی خانواده خود از جمله زبان، آداب و رسوم و ارزش های فرهنگی را نمی یابد. او اغلب به کمک مادر و معلمان گریزگاه هایی برای موفقیت و ارتقا به پایه بالاتر بدون درونی کردن بسیاری از ارزش های فرهنگ مدرسه را می آموزد.
۲.
هدف اصلی این مقاله، گونه شناسی ادراک معلمان نمونه ابتدایی از تدریس از منظر گفتمان دانش عملی است. در این راستا، از رویکرد کیفی و روش پژوهش پدیدارنگاری استفاده شد. 11 معلم نمونه ابتدایی از تمام پایه ها از سطح شهرستان ساری به روش نمونه گیری هدفمند، از نوع ملاکی با حداکثر تنوع با رعایت اصل اشباع نظری انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق یادداشت های میدانی، مصاحبه نیمه ساختارمند و مصاحبه بازسازی شده در طول یکسال تحصیلی گردآوری شد. برای تحلیل داده ها، از رویکرد تحلیل محتوا در پنج سطح استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد معلمان مورد مطالعه، سه رویکرد محتوامحوری، انتقادی جامعه محوری و یادگیرنده محوری نسبت به مفهوم تدریس دارند. از بین رویکردها، رویکرد یادگیرنده محوری، رویکردی جامع تری از مفهوم تدریس می باشد. همچنین، تحقق راهبردهای یاددهی- یادگیری سند برنامه درسی ملی در گرو تغییر وضعیت ادراک معلمان از تدریس، اصلاح فرهنگ آموزش و انتظارات اجتماعی از معلمان است.
۳.
هدف مقاله حاضر، تبیین عناصر برنامه درسی کارآفرینی فناورانه در دوره ابتدایی بود. پژوهش با رویکرد کیفی و روش مروری سیستماتیک انجام شد. با استفاده از کلید واژه های تخصصی مرتبط با برنامه درسی کارآفرینی فناورانه تا ماه مارس 2021، مقالات و کتاب ها مورد بررسی قرار گرفت و 44 منبع معتبر بررسی و تحلیل شد. نتایج نشان داد برنامه درسی کارآفرینی فناورانه در مؤلفه هدف بر پرورش صلاحیت های کارآفرینی فناورانه دانش آموزان؛ در مولفه محتوا بر محتوای نظری و عملی؛ در مولفه فعالیت های یادگیری به فعالیت های عملی و مبتنی بر مسئله؛ در مولفه راهبرد های یادگیری بر آموزش عمل محور و اصیل؛ و همچنین در زمینه ارزشیابی بر «ارزشیابی برای یادگیری» تأکید دارد. در پایان نتیجه گیری می شود برنامه درسی کارآفرینی فناورانه نیاز اصلی دانش آموزان دوره ابتدایی برای ایجاد اشتغال و توسعه کسب و کار های دانش بنیان و فناور خواهد بود.
۴.
مقاله حاضر با روش پژوهش کیفی از نوع سنتزپژوهی با هدف شناسایی ویژگی مؤلفه های برنامه درسی ریاضی با رویکرد شناختی انجام شد. منابع مورد مطالعه شامل کلیه مقالات علمی معتبر در این زمینه می باشد که با توجه به جستجوی منظم در پایگاه های اطلاعاتی براساس معیارهای ورودی تعداد 384 مقاله علمی شناسایی و در نهایت براساس معیارهای خروجی 24 مقاله جهت تحلیل نهایی انتخاب شد. برای فراهم آوردن اطلاعات ازکاربرگ طراحی شده توسط محقق برای گزارش و ثبت اطلاعات پژوهش های اولیه استفاده گردید و جهت تحلیل یافته ها از الگوی شش مرحله ای سنتزپژوهی روبرتس استفاده شد. طبق یافته های به دست آمده ویژگی های مؤلفه های دهگانه برنامه درسی ریاضی با رویکرد شناختی ارائه گردید. همچنین نتایج به نشان دادند برنامه درسی ریاضی با رویکرد شناختی برنامه ای مرتبط با زندگی واقعی فراگیران است که در آن مهارت های تفکر، حل مسئله، استدلال و فعالیت فراگیر بسیار حائز اهمیت است. در این برنامه می توان از راهکار های آموزشی متعدد و قابل انعطافی استفاده نمود که براساس ویژگی های ارائه شده در رابطه با هریک از مؤلفه ها باشد.
۵.
مقاله حاضر با هدف بررسی وضعیت آموزش مناطق محروم با مطالعه موردی منطقه موسیان و با استفاده از روش های کمی و کیفی انجام شده است. جامعه آماری شامل مدیریت، معاونین، کارشناسان اداری، راهبران و آموزگاران مقطع ابتدایی منطقه موسیان بود و حجم نمونه از طریق جدول مورگان و سرشماری (بخش کمی) و نیز با استفاده از معیار اشباع نظری (بخش کیفی) تعیین شد. روایی محتوایی پرسشنامه توسط کارشناسان مورد تأیید قرار گرفت و نیز پایایی پرسشنامه با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ از طریق نرم افزار SPSS، 79/0 تعیین شد. روایی داده ها و نتایج داده بنیاد از طریق تأیید شرکت کنندگان و بررسی همکاران پس از اصلاحات مورد تأیید قرار گرفت. همچنین با توجه به اینکه پس از بازآزمایی و کدگذاری مجدد و تعیین میزان توافق شناسه ها پایایی کل بالای 70/0 بوده است، می توان گفت کدگزاره ها از پایایی مناسبی برخوردارند. در کل، می توان گفت مشکلات آموزش و پرورش با طیفی از جنبه های بیرونی و درونی از قبیل نیروی انسانی، برنامه ها و امکانات آموزش و پرورش، فرهنگ و شرایط جغرافیایی، فقر و سبک زندگی در ارتباط است.
۶.
مقاله حاضر با هدف آسیب شناسی آموزش غیرحضوری مهارت خواندری و نوشتاری پایه اول ابتدایی در شهرستان پاکدشت انجام گرفت. پژوهش از نظر هدف کاربردی و بر این اساس از طرح پژوهش کیفی و روش داده بنیاد استفاده گردید. مشارکت کنندگان پژوهش شامل 15 نفر از معلمان پایه اول ابتدایی شهرستان پاکدشت و 7 نفر از متخصصان و کارشناسان سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و دفتر تالیف کتب درسی بودند که بر اساس روش نمونه گیری هدفمند با معیار اشباع نظری انتخاب شدند. در ادامه یافته های مربوط به مصاحبه ها با روش داده بنیاد و کدگذاری اشتراس و کوربین مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دهنده آسیب هایی شامل آسیب روش محور، آسیب هدف محور، آسیب محتوا محور، آسیب ارزشیابی محور، آسیب فعالیت یاددهی-یادگیری محور، آسیب های نیاز و زمینه محور، آسیب های مرتبط با مواد و منابع و امکانات، آسیب یادگیرنده محور و آسیب معلم محور بود که فرایند آموزش غیرحضوری را تحت تاثیر قرار می دهد.
۷.
مقاله حاضر با هدف شناسایی ویژگی های مطلوب عناصر چهارگانه برنامه درسی مبتنی بر مهارت های حل مسئله آموزش مطالعات اجتماعی دوره کارشناسی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان انجام شده است، که با روش تحقیق آمیخته یعنی طرح اکتشافی متوالی (کیفی- کمَی) عملیاتی گردید، ابتدا با تحلیل محتوای کیفی 43 منبع داخلی و خارجیِ (1970-2022 م) مرتبط با موضوع تحقیق و همچنین 23 مصاحبه نیمه ساختاریافته با متخصصان که به صورت هدفمند انتخاب شده بودند، ویژگی های عناصر شناسایی گردید، سپس براساس این یافته ها پرسشنامه لازم تنظیم و با مشارکت 36 متخصص، اعتباریابی صورت پذیرفت، که روایی پرسشنامه با روش لاوشه (80/0 = CVI) و پایایی آن با آلفای کرنباخ (98/0 = CAC) محاسبه گردید. در نتیجه اهداف با 22 ویژگی، محتوا 24 ویژگی، راهبردهای یاددهی- یادگیری 17 ویژگی، و ارزشیابی 18 ویژگی مورد تأیید متخصصان قرار گرفت، براین اساس می توان گفت برنامه درسی مورد نظر با این ویژگی ها می تواند در ارتقا مهارت های حل مسئله و تربیت حرفه ای دانشجو معلمان ابتدایی نقش بسزایی داشته باشد.
۸.
مقاله حاضر با هدف طراحی و اعتبارسنجی الگوی صلاحیت حرفه ای راهبران آموزشی در دوره ابتدایی انجام شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و به جهت گردآوری اطلاعات آمیخته است. جامعه آماری منابع مرتبط با پژوهش، صاحب نظران حوزه برنامه درسی، مدیریت و رهبری آموزشی و کنشگران خبره برنامه درسی می باشند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها فیش برداری، مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه بود که با تحلیل محتوای کیفی و روش دلفی تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد الگوی صلاحیت حرفه ای راهبران متشکل از سه مضمون شایستگی های پایه شامل ویژگی های شخصیتی، مهارت های ذهنی، شایستگی های اعتقادی و اخلاقی، دانش و مهارت های میان فردی و ارتباطی، شایستگی های تخصصی شامل مدیریت بهینه برنامه درسی، مدیریت بهینه فرایند یاددهی-یادگیری و نظارت و ارزیابی آموزشی و شایستگی های حرفه ای شامل حمایت و رشد حرفه ای معلمان، توانایی های سازمانی و حرفه ای، مدیریت و رهبری و شناخت موقعیت و فرهنگ است که هر مقوله متشکل از شاخص هایی می باشد.
۹.
هدف این مقاله تدوین بسته آموزشی استیم محور و بررسی تأثیر آن بر نگرش، توانایی حل مسئله و خلاقیت دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهر بوشهر بود. جهت طراحی بسته آموزشی از مدل تفکر طراحی استفاده شد. طرح پژوهش شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمایش و گروه گواه است. جامعه آماری این پژوهش دانش آموزان پسر پایه ششم در سال تحصیلی 1401-1400 می باشد. نمونه مورد بررسی 44 نفر از دانش آموزان بود که با روش نمونه گیری در دسترس به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. گردآوری داده ها بر اساس سه پرسشنامه مهارت حل مسئله هپنر و کروسکوف، خلاقیت الی و شیفر و نگرش سنج علوم ایکن صورت گرفت که ضریب آلفای کرنباخ آنها به ترتیب90/.، 948/. و 97/. به دست آمد. طراحی بسته آموزشی بر اساس بررسی پیشنیه و تشکیل گروه کانونی انجام شد. روایی صوری بسته آموزشی با استفاده از نظر متخصصان تأیید شد. بر اساس یافته ها می توان نتیجه گیری کرد که بسته آموزشی استیم محور موجب افزایش توانایی حل مساله، خلاقیت و نگرش مثبت نسبت به درس علوم تجربی شد. کلید واژه ها: استیم، علوم تجربی، حل مساله، خلاقیت، نگرش
۱۰.
مقاله حاضر، با هدف ساخت و میزان کردن ابزاری برای سنجش مدارس اثربخش در دوره ابتدایی انجام شد. در گام اول و بر اساس پیشینه پژوهش و نظرات آموزگاران و متخصصان، 70 نشانگر شناسایی شد. در گام دوم و به منظور بررسی روایی محتوا، از نظرات 11 نفر از خبرگان استفاده شد. روایی سازه بر اساس نظرات 643 آموزگار مدارس ابتدایی دولتی شهر تهران که به روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای انتخاب شده بودند، و با استفاده از تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفت. پایایی نیز از طریق روش های بازآزمایی، آلفای کرونباخ و شاخص اُمگا تعیین شد. نتایج نشان داد که ابزار ساخته شده از ویژگی های روان سنجی مطلوبی برخوردار است و می تواند به عنوان ابزاری میزان شده برای سنجش کیفیت مدارس اثربخش مورد استفاده قرارگیرد.
