زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق)

زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق)

زن و جامعه سال سیزدهم زمستان 1401 شماره 4 (پیاپی 52) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

اثربخشی آموزش امید درمانی شناختی بر احساس شرم و گناه زنان شهر گرمسار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امید درمانی شناختی احساس شرم احساس گناه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 606 تعداد دانلود : 771
مقدمه:احساس شرم و گناه دو هیجان منفی است که به نظر می رسد روبرو شدن با این هیجانات برای زنان، به دلیل عوامل فرهنگی غیر قابل اجتناب می باشد و لازم است تدابیری برای کاهش این هیجانات اندیشیده شود. بر همین اساس پژوهش حاضر، با هدف بررسی اثربخشی آموزش امیددرمانی شناختی بر احساس شرم و گناه زنان انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های شبه آزمایشی و طرح تحقیق شامل پیش آزمون– پس آزمون تک گروهی بود. جامعه آماری پژوهش، زنان شهر گرمسار در سال 1400 بودند که حداقل 5 سال سابقه زندگی مشترک داشته اند. حجم نمونه تعداد 30 نفر به روش نمونه گیری هدفمند و بصورت داوطلبانه تعیین شد. ابزار پژوهش پرسشنامه حالت شرم و گناه مارشال، سافتز و تانگنی (1994) بود. یافته ها: با استفاده از نرم افزار SPSS و انجام آزمون t زوجی، نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین نمرات شرم و گناه در پیش آزمون و پس آزمون گروه در سطح 01/0 وجود داشت. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت امیددرمانی شناختی با تکنیک های مختلف می تواند منجر به کاهش هیجانات منفی شده از جمله احساس شرم و گناه در زنان شود.
۲.

ارائه مدل عملکرد کارکنان پلیس زن در دوران کرونا، با رویکرد داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عملکرد کارکنان پلیس زن کرونا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 80 تعداد دانلود : 721
مقدمه و هدف: این پژوهش با هدف طراحی الگوی عملکرد کارکنان پلیس زن در دوران کرونا بوده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه ای - کاربردی و روش پژوهش، کیفی از نوع داده بنیان می باشد. جامعه آماری شامل 12 نفر از پلیس های خانمی که در قسمت های مختلف نیروی انتظامی مشغول به کار بوده اند. با حداقل 10 سال سابقه کار ، دارای مدرک کارشناسی ارشد بودند و نمونه گیری به روش غیرتصادفی هدفمند تا زمانی ادامه داشت که نظرات این خبرگان به نقطه اشباع رسید. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه باز بوده است. نتایج مصاحبه با استفاده از روش داده بنیان و با استفاده از نرمافزار مکسکیودا تجزیه و تحلیل گردیده است. یافته ها: پس از پیاده سازی مصاحبه ها، 45 کد اولیه تعیین شد و با استفاده از فرآیند بازبینی مقوله ها، همچنین تغییرات مکرر در عنوان مقولات و ارتباط مقوله ها با زیر مجموعه مقوله ها، مضامین محتوایی شناسایی شدند. شرایط علی شامل عوامل سازمانی و پاداش، شرایط زمینه ای شامل عوامل مرتبط با شغل، عوامل راهبردی در دو بخش فردی و سازمانی و پیامدها در دو بخش فردی و سازمانی شناخته شدند. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد به منظور ارتقای عملکرد کارکنان پلیس زن در فراجا، توجه به موضوعات زمینه ای در کنار برطرف نمودن متغیرهای مزاحم، می توان از طریق راهبردهای مناسب نسبت به آینده کارکنان پلیس زن امیدوار بود.
۳.

تحلیل روایت زنان ازمسئولیت پذیری اجتماعی در تعاونی ها با تاکید بر سرمایه اجتماعی (مورد مطالعه؛ تعاونی های زنان در شهرستان دامغان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی تعاونی زنان روش تحلیل روایت مسئولیت پذیری اجتماعی شهرستان دامغان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 690 تعداد دانلود : 125
هدف: سرمایه اجتماعی زنان در تعاونی ها عاملی اساسی در پیوند اعضاء می باشد که براساس آن جایگاه و نقش آنها را در توسعه و ارزیابی عملکردهای تعاونی ها را نشان می دهدسوال اساسی در این رابطه، چنین بوده است که سرمایه ی اجتماعی به چه شیوه هایی نمایگر مسئولیت اجتماعی زنان در تعاونی ها می باشد و زنان نقش آن را چطور ارزیابی می کنند؟ روش: برای پاسخ به این سوال، از روش تحلیل روایت استفاده نمودیم. با استفاده از راهبرد مصاحبه ی نیمه ساخت یافته که با ۳۰ نفر از اعضای تعاونی به اشباع نظری رسید به ۱۲ مقولات اولیه رسیدیم. یافته ها: از تحلیل آنها به ۴ مقوله ی ثانویه تعامل پایدار، ارزش های مشترک، برآورده شدن نیازها و انگیزه برای کار خلاقانه و کارآفرینانه رسیدیم. تحلیل این مقولات حاکی از آن است که در تعاونی ها مشارکت همه جانبه ای در کارها وجود دارد که اعضا سعی دارند با تعامل و رفتار سازگرانه، اعتماد سایر اعضاء را بدست آورند و در نتیجه یک تعامل پایدار و ارزش های مشترک زنانه در بین آنها شکل بگیرد. این موارد همچنین سبب شده است که نیازهای اساسی زنان از جمله نیازهای مالی و عاطفی آنها برآورده شود و به موازات آن دست به کار خلاقانه بزنند. نتیجه گیری :تحلیل این مقولات نشان داد که سرمایه ی اجتماعی زنان سبب ایجاد بستر و زمینه ی مسئولیت پذیری اجتماعی بالای آنها در تعاونی شده است و این امر به حفظ و توسعه تعاونی ها کمک کرده است.
۴.

رابطه عملکرد خانواده با رفتارهای پرخطر جنسی و مصرف مواد در زنان: میانجی گری سرمایه روانشناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عملکرد خانواده سرمایه روانشناختی رفتارپرخطر زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 850 تعداد دانلود : 179
هدف: یکی از مخاطرات و بحران های جوامع امروزی، گرایش زنان به انجام رفتارهای پرخطر است. پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد خانواده با گرایش به رفتارهای پرخطر جنسی و مصرف مواد با میانجی گری سرمایه روانشناختی در زنان شهر کرمانشاه انجام شد. روش: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع همبستگی، تعداد 600 نفر از زنان با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتاز و آوری( 2007)، پرسشنامه عملکرد خانواده اپشتاین، بالدوین و بیشاب( 1983) و پرسشنامه رفتارهای پرخطر مرکز کنترل بیماری های آمریکا استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش همبستگی و نحلیل مسیر توسط نرم افزار SPSS-25 و AMOS-23انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین عملکرد خانواده با گرایش به مصرف موادو روابط جنسی پرخطر همبستگی منفی و معناداری در سطح 001/0= P وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد بین خودکارآمدی، خوش بینی، امید و تاب آوری با گرایش به مصرف مواد و رفتار جنسی پرخطر همبستگی منفی و معناداری در سطح 001/0= P وجود دارد. در نهایت نتایج نشان داد که متغیرهای خوش-بینی و امید توان میانجی گری بین عملکرد خانواده و گرایش به رفتارپرخطر جنسی و مصرف مواد را دارند. بنابراین با تاکید بر عملکرد خانواده و مفاهیم مثبت روان شناختی و با تقویت این عوامل می توان از گرایش افراد به رفتارهای پرخطر( مصرف مواد و رفتارهای جنسی پرخطر) پیشگیری کرد.
۵.

فراتحلیل روش و نتایج پژوهش های جنسیت و شهر در ابعاد سه گانه (فضاهای جنسیتی، نابرابری جنسیتی، بازنمایی جنسیتی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر جنسیت فراتحلیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 516 تعداد دانلود : 194
فرآیندهای رشد شهری، صنعتی شدن و فروپاشی شکل بندی های اجتماعی سابق موجب تضعیف اهمیت و نفوذ قواعد و قراردادهای سنتی و ارثی شده اند و بدین ترتیب مجال و فضایی برای سایر منابع معنا مثل جنسیت باز شده است و به مرور توجه پژوهشگران را به بررسی شهر و جنسیت معطوف نموده است. تعدد و تنوع مقالات علمی منتشر شده در زمینه شهر و جنسیت، یکی از نشانه های گرایش محققان به این مفهوم است. این مقاله با رویکرد فراتحلیل به بررسی مقالات مرتبط که یا در عنوان یا در واژه های کلیدی از دو مفهوم شهر و جنسیت نام برده اند و تا سال 1399 و 2020 انجام شده اند، پرداخته است. فراتحلیل در واقع تحلیل تحلیل ها است. یعنی تحلیل مجموعه بزرگی از نتایج مطالعات منفرد که با هدف یکپارچه ساختن یافته ها انجام می شود. نگاه چند بعدی و استفاده از شاخص های ترکیبی در انجام پژوهش های بررسی شده، این فرصت را ایجاد کرده که در ابعاد سه گانه ای مورد تحلیل قرار بگیرند. یافته ها حاکی از آن است که حدود نیمی از پژوهش های بررسی شده، از روش های کمی و بقیه از روش های کیفی یا ترکیبی در گردآوری و تحلیل داده ها استفاده نموده اند. در همه پژوهش های داخلی و خارجی، ابعاد « فضاهای جنسیتی، نابرابری جنسیتی و بازنمایی جنسیتی» بیش از سایر ابعاد، مورد توجه پژوهشگران حوزه شهر و جنسیت قرار گرفته است که بعد « فضاهای جنسیتی» پژوهش های بیشتری را دربرمی گیرد.
۶.

هویت بازاندیشانه زنان و چگونگی گذران اوقات فراغت زنان در شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اوقات فراغت هویت بازاندیشانه زنان شهر یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 191 تعداد دانلود : 812
اوقات فراغت و چگونگی گذران آن در دوران مدرن، از موضوعات اساسی در زندگی اجتماعی انسانهاست و با توجه به رواج فرهنگ مصرف و شکل گیری تغییرات اساسی در سبک زندگی انسانها بر اهمیت آن افزوده شده است. پژوهش حاضر با هدف « بررسی رابطه هویت زنانه بازاندیشانه با الگو های فراغتی زنان شهر یزد» انجام شد. روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع پیمایشی، با استفاده از ابزار پرسشنامه و به شیوه نمونه گیری خوشه ای متناسب از 403 نفر از زنان ساکن در شهر یزد گردآوری شده است. در این تحقیق اوقات فراغت در دو بعد سنتی و مدرن سنجیده شده است. نتایج نشان داد که میانگین کل (در طیف 1 تا 5) متغیر هویت بازاندیشانه زنانه برابر 3.51 ست. بدین ترتیب در مجموع میزان هویت زنانه در بین زنان نمونه، بیشتر از حد متوسط یعنی عدد 3 است. همچنین بین متغیرهای زمینه ای مانند وضعیت تاهل پاسخگویان، سن آنها، وضعیت تحصیلات و وضعیت شغلی زنان با چگونگی گذران اوقات فراغت رابطه وجود دارد. و همچنین بین متغیر هویت بازاندیشانه زنانه و گذران اوقات فراغت در بین زنان شهر یزد رابطه وجود دارد.
۷.

نقش های اجتماعی و معنوی زنان بر اساس آموزه های اسلامی؛ ارایه یک مدل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقش اجتماعی معنوی فمینیسم آموزه های اسلامی دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 457 تعداد دانلود : 546
پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی تحلیلی است که به روش کیفی بر اساس مدل نظریه داده بنیاد و کمی با هدف ارایه مدل برای نقش های اجتماعی و معنوی زنان بر اساس آموزه های اسلامی انجام شد. در این پژوهش، در بخش کیفی از صاحب نظران، و خبرگان دانشگاهی برای جمع آوری داده ها کمک گرفته شد. روش نمونه گیری به صورت هدفمند و با استفاده از تکنیک گلوله برفی بوده است. در بخش کمی جامعه آماری پژوهش حاضر را زنان ساکن در منطقه 11 تهران تشکیل داده اند که 356 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای مورد ارزیابی قرار گرفتند. در بخش کمی برای سنجش متغیرهای الگوی داده بنیاد از یک پرسشنامه چندماده ای پژوهشگر ساخته مبتنی بر یافته های بخش کیفی استفاده شد. این پرسشنامه به کمک فن دلفی و طوفان مغزی مورد تایید خبرگان قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشانگر آن است که از ارزیابی برای بعد فردی مولفه معنوی و بعد جامعه شامل مولفه اجتماعی تعیین شده است. این نتایج از حیث مقایسه ای و تفاوت در نتایج بدست آمده از چند حیث دارای اهمیت است.
۸.

مطالعه جامعه شناختی رابطه مراقبت از سالمند در خانواده و افسردگی و اضطراب فرد مراقب (مطالعه موردی زنان متاهل مراقب سالمند در شهر لار)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سالمند زنان افسردگی اضطراب مراقبین غیر رسمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 174 تعداد دانلود : 264
با افزایش جمعیت سالمندان و وابستگی و نیاز آنها به مراقبت ،توجه و سلامت آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مطالعه تاثیر مراقبت از سالمندان بر افسردگی و اضطراب زنان مراقب سالمند و عوامل مرتبط با استفاده از نظریه تضاد نقش بررسی شده است. این مطالعه توصیفی تحلیلی، به روش پیمایش در بین 377 نفر از زنان متاهل مراقب سالمند در سال 1400 انجام شد. تعداد نمونه فرمول کوکران با ضریب خطای 5 درصد، تعداد 377 نفر، نمونه ها تصادفی انتخاب و با ابزار پرسشنامه مورد مصاحبه قرار گرفتند. در این مطالعه میزان اضطراب و افسردگی با مقیاس استاندارد داس سنجیده و داده ها، به وسیله نرم افزار اس پی اس اس و ایموس تحلیل شد. این مطالعه نشان داد به ترتیب 5/33 و 7/44 درصد از مراقبین از افسردگی و اضطراب خفیف تا بسیار شدید رنج می برند. نتایج حاصل از تحلیل عامل تاییدی نشان داد متغیر های سن، تعداد فرزند، نوع مذهب، وضعیت جسمانی و داشتن همراه و کمک در مراقبت از سالمند از مهمترین متغیر های تاثیر گذار بر افسردگی مراقبین و متغیر های سن، تحصیلات، تعداد فرزند، نوع مذهب و وضعیت جسمانی سالمند از مهمترین متغیر های موثر بر اضطراب مراقبین می باشد. با توجه به افزایش جمعیت سالمند و اهمیت سلامت زنان مراقب در انسجام خانواده و سلامت جامعه لازم است توجه بیشتری به این گروه صورت گیرد و حمایت های مادی و معنوی لازم جهت حمایت از این گروه انجام شود. کلمات کلیدی: سالمند، زنان، افسردگی، اضطراب، خانواده، مراقبین غیر رسمی
۹.

مدل علی گرایش به طلاق عاطفی بر اساس ارضای نیازهای بنیادی، سطح تمایزیافتگی با میانجی گری ادراک رفتارهای فداکارانه همسر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طلاق عاطفی ارضای نیازهای بنیادی سطح تمایزیافتگی ادراک رفتارهای فداکارانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 998 تعداد دانلود : 270
هدف از این مطالعه، مدل علی گرایش به طلاق عاطفی بر اساس ارضای نیازهای بنیادی، سطح تمایزیافتگی با میانجی گری ادراک رفتارهای فداکارانه همسر بود. پژوهش حاضر به هدف از نوع کاربردی و شیوه ی اجرای آن توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زوجین (خانوارهای عادی زنان و مردان) شهر کرمانشاه بوند. از میان آنها به شیوه نمونه گیری به صورت در دسترس با توجه به جدول مورگان تعداد 384 نفر (192 زوج) به عنوان حجم نمونه از مناطق مختلف شهر انتخاب شدند. سپس داده های موردنظر با استفاده از پرسشنامه های طلاق عاطفی گاتمن (1999)، ارضا نیازهای بنیادی روانشناختی گاردیا ، دسی و رایان(2000)، سطح تمایزیافتگی دریک (2011) و ادراک رفتارهای فداکارانه همسر (PSBM) هارپر و فیگرس (2008) جمع آوری شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری نشان دادند: تأثیر غیرمستقیم سطح تمایز یافتگی بر طلاق عاطفی از طریق ادراک های رفتارهای فداکارانه همسر برابر 111/0-، تأثیر غیرمستقیم ارضا نیازهای بنیادی بر طلاق عاطفی از طریق ادراک های رفتارهای فداکارانه همسر برابر 197/0-، همچنین تأثیرمستقیم ادراک های رفتارهای فداکارانه بر طلاق عاطفی برابر 362/0- معنی دار می باشد. ادراک رفتارهای فداکارانه همسر عامل مهم و تأثیرگذار در ارتقای سلامت روان است و با شناسایی عوامل همراه با برنامه ریزی صحیح می توان منجر طلاق عاطفی را کاهش داد و نیازهای بنیادین روانشناختی و سطح تمایزیافتگی را افزایش داد.
۱۰.

بررسی و برازش مدل اثرگذاری مسئولیت پذیری اجتماعی بانوان بر تحقق شاخص های توسعه پایدار در سازمان های ورزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسئولیت پذیری اجتماعی بانوان مجموعه های ورزشی توسعه پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 559 تعداد دانلود : 924
مسئولیت پذیری اغلب به نوعی ارتباط بین افراد و محیط کار آنها مربوط می شود. هدف از مطالعه حاضر ارائه مدل اثرگذاری مسئولیت پذیری اجتماعی بانوان بر توسعه پایدار در سازمان های ورزشی است. فرضیه اصلی تحقیق وجود رابطه معنی دار میان مسئولیت پذیری اجتماعی بانوان و تحقق اهداف توسعه پایدار در سازمان می باشد. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی است. که به لحاظ اجرایی کاربردی و از لحاظ زمان حال نگر است. 240 نفر از بانوان پرسنل در مجموعه های ورزشی به سؤالات پرسشنامه های استاندارد مسئولیت پذیری اجتماعی کارول (1991) و توسعه پایدار رضایی (1396) که دارای پایایی مناسب (آلفای کرونباخ 81/0) بود، به صورت داوطلبانه پاسخ دادند. برای بررسی روابط بین متغیرها از روش مدل سازی معادلات ساختاری (AMOS) بهره گیری شد. یافته های پژوهش نشان داد که بار عاملی "تعهد اجتماعی" (78/0) بالاتر از بقیه ابعاد بود و پس از آن ابعاد "تعهد اخلاقی" با 64/0، "تعهد اقتصادی" با 51/0 و "تعهد قانونی" با 44/0 قرار دارند. همچنین، مسئولیت پذیری اجتماعی بانوان می تواند منجر به تحقق توسعه پایدار در سازمانهای ورزشی گردد. چرا که از بار عاملی 67/0 برخوردار است. در نتیجه تمامی فرضیه های تحقیق تایید می شود و با توجه به آنکه RMSEA معادل 150/2 می باشد، مدل نهایی از برازش کافی برخوردار است. بنابراین پیشنهاد می شود که بانوان شاغل با مقوله مسئولیت پذیری و ابعاد آن آشنا شوند، تعهد و پاسخگویی خود را افزایش و زمینه توسعه روزافزون مسئولیت اجتماعی خود را فراهم نمایند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۵