پژوهش در آموزش علوم تجربی

پژوهش در آموزش علوم تجربی

پژوهش در آموزش علوم تجربی سال اول پاییز 1400 شماره 1

مقالات

۱.

مروری بر تأثیرات یادگیری خرد بر سطح یادگیری

کلید واژه ها: یادگیری خرد آموزش فیزیک آموزش سنتی سطح یادگیری دانش آموزان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰
اهداف: بررسی تاثیر یادگیری خرد بر سطح یادگیری دانش آموزان روش : در این مطالعه دو دسته از دانش آموزان مقطع نهم دبیرستان غیرانتفاعی امام رضا (ع) مشهد مورد بررسی قرار گرفتند. یک دسته از دانش آموزان تحت آموزش سنتی و دسته دیگر تحت آموزش با استفاده از یادگیری خرد (کلیپ های آموزشی، گیف، کارتون، بازی، داستان کوتاه، خلاصه کتاب) درس فیزیک قرار گرفتند. تعداد هر دسته از دانش آموزان ده نفر می باشد. سپس بعد از دو هفته از دانش آموزان، آزمون گرفته شد و نتایج آزمون مقایسه شد. یافته ها: طبق نتایج به دست آمده آموزش با استفاده از یادگیری خرد باعث ارتقای سطح یادگیری دانش آموزان شده است و دانش آموزانی که از یادگیری به روش خرد بهره مند شده اند؛ نتایج بهتری نسبت به دانش آموزانی که از یادگیری سنتی بهره مند شده اند، نشان دادند. همچنین نمرات ضعیف در دانش آموزانی که از یادگیری سنتی بهره بردند بیشتر از دانش آموزانی که از یادگیری خرد بهره بردند مشاهده شده است. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد آموزش با استفاده از یادگیری خرد باعث ارتقای سطح یادگیری دانش آموزان شده است.
۲.

مروری بر به کارگیری روش یادگیری مولد در آموزش فیزیک، مزایا و معایب

کلید واژه ها: یادگیری مولد یادگیری فیزیک بدمفهومش فیزیک روش ساخت گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۶۰
ساخت و تولید دانش با توجه به تجربه انفرادی افراد از جهان از کاربرد های یادگیری ساخت گرایی است. مدل یادگیری مولد یک مدل یادگیری ساخت گرایی است که در آن دانش از طریق تجارب و تعاملات فراگیر ایجاد می شود. این مدل یادگیری متمرکز بر تلفیق دانش جدید با دانش اولیه دانش آموزان در یادگیری فعال است. بنابراین، به منظور بهبود در نتایج یادگیری، درک مفاهیم فیزیک، مهارت های عمومی و توانایی کاهش باورهای غلط دانش آموز از مفاهیم فیزیک می توان از یادگیری مولد بهره برد. هدف از این پژوهش مطالعه پژوهش های اخیر در مورد کاربرد یادگیری مولد در آموزش فیزیک، همچنین شناخت مزایا و محدودیت های آن می باشد. آنچه از این پژوهش نتیجه می شود آن است که در مدل یادگیری مولد در یادگیری درس فیزیک دانش آموزان با خلاقیت و انتقاد بیشتر در توسعه دانش به دست آمده، توانایی یافتن پدیده ها و حل مشکلات، آموزش احترام به عقاید دیگران و همچنین درک و تصحیح بدمفهومش های موجود را به دست می آورند. استفاده از آزمایشگاه مجازی و دیگر نرم افزارهای مرتبط در این شرایط کرونایی باعث برطرف کردن مشکلاتی نظیر کمبود وقت برای انجام آزمایش حقیقی و عدم انجام آزمایش دقیق به دلیل شرایط فنی و یا محیطی می شود. روش تحقیق کتابخانه ای و مطالعه و گردآوری نتایج پژوهش های اخیر درباره این موضوع می باشد.
۳.

تأثیر استفاده از نرم افزار شبیه ساز آزمایش های فیزیک در یادگیری و نحوه عملکرد دانش آموزان

نویسنده:

کلید واژه ها: فیزیک سرعت عملکرد شبیه سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۴۸
هدف از پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی تأثیر استفاده از شبیه سازی آزمایش های فیزیک بر یادگیری و نحوه عملکرد دانش آموزان است تا به واسطه آن بتوان میزان این تاثیرگذاری بر سرعت عمل و نمرات دانش آموزان و اثرات آن را بررسی کرد. این تحقیق از حیث هدف کاربردی بوده و روش تحقیق، روش پژوهش های علّی (آزمایشی) می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانش آموزان سال یازدهم مدرسه عفت استان اردبیل در سال تحصیلی 98-99 به تعداد 45 نفر می باشد. پژوهش براساس داده های جمع آوری شده از مدت زمان عملکرد دانش آموزان و نمرات آزمودنی ها در 5 آزمایشی است که شبیه سازی شده اند. اطلاعات به دست آمده از طریق نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای بررسی داده ها از تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون بونفرونی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد با توجه به نتایج به دست آمده از تحلیل واریانس یک طرفه و سطح معنادار آن و انجام آزمون بونفرونی برای تعیین تاثیرپذیری گروه ها، استفاده از شبیه سازها در هر یک از مؤلفه های سرعت عملکرد و نمرات بسیار موثر هستند، پس می توان از شبیه سازها در جهت یادگیری و آموزش هرچه بهتر دانش آموزان ، بهره برد.
۴.

یادگیری مبتنی برکندوکاو (IBL) الگویی جهانی در آموزش مجازی نور

کلید واژه ها: یادگیری مبتنی برکندوکاو الگوی جهانی آموزش مجازی نور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۶۷
هدف این تحقیق بررسی اثربخشی یادگیری مبتنی برکندوکاو (IBL) به عنوان الگویی جهانی در آموزش مجازی، بر افزایش یادگیری دانش آموزان پایه هشتم از مفاهیم مربوط به نور است. شیوه این مطالعه به صورت کمی و از نوع شبه آزمایشی تک گروهی است. جامعه آماری تحقیق تمام دانش آموزان پایه هشتم شهرستان رباط کریم در سال تحصیلی 1400-1399 است. انتخاب نمونه به صورت تصادفی و خوشه ای، یک کلاس 30 نفری از دانش آموزان پایه هشتم از یک مدرسه دولتی است. عملکرد دانش آموزان به کمک آزمون محقق ساخته با روایی و پایایی مناسب در طرح پیش آزمون و پس آزمون اندازه گیری شده است. نتایج از لحاظ شاخص های آماری توصیفی مانند جدول میانگین نمرات و همچنین آزمون پارامتریک t برای گروه های همبسته نشان می دهند که الگوی یادگیری مبتنی برکندوکاو (IBL) یادگیری دانش آموزان را به صورت چشمگیری افزایش می دهد و از طرفی وابستگی صرف به حضور فیزیکی معلم و حتی جزوه معلم را کاهش می دهد. در این الگو گاهی تدریس فقط با یک سؤال آغاز می گردد و ذهن دانش آموزان برای پاسخ به آن سؤال فعال می گردد و یادگیری از همین نقطه شروع می شود. در ایام بیماری ناشی از ویروس کرونا که دانش آموزان در منزل هستند، ذهنی فعال و کنجکاو خواهند داشت به طوری که دانش آموزان می توانند در مورد مفاهیم مربوط به نور با اعتماد به نفس صحبت کنند، توضیح دهند و حتی مفاهیم مربوط به نور را به مفاهیم دیگر بسط و تعمیم دهند.
۵.

تدریس درس فیزیک جدید به دانشجویان با رویکرد مبتنی بر استفاده از ماهیت علم

کلید واژه ها: ماهیت علم فیزیک آموزش فیزیک فیزیک جدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۸۳
در این مقاله به بررسی تأثیر تدریس مبتنی بر استفاده از ماهیت علم بر میزان جهان بینی علمی و دانش علمی دانشجویان در درس فیزیک جدید می پردازیم. در طی این پژوهش دانشجویان در کلاس درس فیزیک جدید در گروه آزمایش، علاوه بر محتوای درسی با مباحثی همچون تأثیرات فرهنگی، اجتماعی بر فیزیکدانان دوره جدید، مراحل دستیابی به قوانین علمی در دوره فیزیک جدید، تغییرپذیری علم با مقایسه فیزیک کلاسیک در برابر فیزیک جدید نیز آشنا می شوند. این روش تحقیق از نوع پژوهش کاربردی و شبه آزمایشی است که درگروه آزمایش آموزش مبتنی بر ماهیت علم در تدریس مباحث فیزیک جدید لحاظ شده است و برای گروه کنترل شیوه متداول تدریس این درس در نظر گرفته شده است. برای اندازه گیری و مقایسه میزان جهان بینی علمی و دانش علمی دانشجویان از پیش آزمون و پس آزمون استفاده شد. در نهایت مشخص شد که علاوه بر تغییر جهان بینی علمی دانشجویان گروه آزمایش، دانش علمی آنها نیز در درس فیزیک جدید نسبت به گروه کنترل بیشتر است.
۶.

شباهت ها و تفاوت های نظریه های یادگیری رفتارگرایی، شناخت گرایی و برساخت گرایی از دیدگاه شانک

کلید واژه ها: نظریه یادگیری آموزش علوم فیزیک رفتارگرایی شناخت گرایی و برساخت گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۱۷۶
هدف این مقاله، شناسایی شباهت ها و تفاوت های سه رویکرد رفتارگرایی، شناخت گرایی، و برساخت گرایی از دیدگاه شانک است. روش این پژوهش، توصیفی، تحلیلی و کیفی است. ارتباط بین طرح درس و نظریه های یادگیری همیشه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله سه نظریه رفتارگرایی، شناخت گرایی و برساخت گرایی از دیدگاه شانک مورد بررسی قرار گرفته است و کاربرد هر نظریه در آموزش علوم با ذکر نمونه طرح درس بیان شده است. روش گردآوری اطلاعات، تحلیل اسنادی بوده است. نتایج این پژوهش نشانگر آن است که هر نظریه از دیدگاه خاصی به تبیین و توصیف یادگیری پرداخته است و در توصیف و عوامل مؤثر بر یادگیری اشتراکات زیادی دارند؛ ولی میزان تأکید و توجه آن ها متفاوت است. به عنوان مثال هر سه رویکرد به دانش پیشین به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر یادگیری تأکید می کنند؛ ولی نظریه برساخت گرایی، توجه بیشتری نسبت به دانش پیشین دارد. معلم باید با توجه به نوع محتوایی که تدریس می کند از این نظریه ها استفاده کند به عنوان مثال تدریس رویکرد رفتارگرایی برای موضوعی که دانش آموز هیچ آشنایی قبلی از آن ندارد مناسب است و برای تدریس دروسی مانند ریاضیات و فیزیک دو رویکرد دیگر مناسب است.
۷.

مزایا و چالش های آموزش مجازی

کلید واژه ها: آموزش های مجازی ایام شیوع کرونا مزایا چالش ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۲۳۴
 هدف از انجام این پژوهش بررسی نقاط قوت و ضعف آموزش در زمان شیوع کرونا است که آموزش حضوری امکان پذیر نیست. جامعه آماری پژوهش تمام دانش آموزان مدارس دخترانه منطقه 5 شهر تهران در سال تحصیلی 97-1398 در تمام مقاطع تحصیلی با تعداد 67000 دانش آموز بود. حجم نمونه انتخابی با رابطه کوکران و خطای 0.068 تعداد 207 دانش آموز به روش طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. پژوهش حاضر به روش توصیفی و ابزار پژوهش پرسش نامه محقق ساخته، در نیمه دوم سال تحصیلی 98-99 انجام شده است. روایی پرسش نامه را متخصصین تأیید و پایایی پرسش نامه نیز با پایلوت تست و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 0.816 تأیید شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که حدود 70 درصد آموزش های مجازی مدارس دخترانه منطقه 5 شهر تهران به صورت آموزش های همگام (هم زمان) و با حضور موثر حدود 76 درصدی دانش آموزان همراه بود. همچنین کیفیت آموزش های مجازی به دلیل استفاده توأم ابزارهای آموزش مجازی همگام و ناهمگام از سوی معلمان برای تحقق اهداف آموزشی، بسیار خوب بود و دانش آموزان را به یادگیری و مشارکت فعال ترغیب کرد.
۸.

بررسی تأثیر آموزش پیش سازمان دهنده های دانش ریاضی بر پیشرفت تحصیلی درس فیزیک دانش آموزان دوره دوم متوسطه

کلید واژه ها: آموزش فیزیک پیش سازمان دهنده های ریاضی یادگیری فیزیک پیشرفت تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۷۲
این پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش پیش سازمان دهنده های دانش ریاضی بر پیشرفت تحصیلی درس فیزیک، بعد از بررسی کمبودهای کتب درسی ریاضی برای آموزش پیش نیازها، شناسایی اشتباهات ریاضی رایج در حل مسائل فیزیک و تنظیم محتوای آموزشی مناسب، در یک دوره نه جلسه ای آموزشی- ترمیمی،مفاهیم ریاضی ضروری و موثر برای درک و حل مسائل فیزیک شناسایی و  تحلیل شدند.  پس از آن به شیوه شبه آزمایش با گروه کنترل و  پیش آزمون و پس آزمون و استفاده از آزمون t وابسته اثربخشی آموزش پیش نیازها بر پیشرفت تحصیلی درس فیزیک مورد آزمون قرار گرفت. جامعه پژوهش کلیه دانش آموزان دختر پایه های دهم و یازدهم مقطع متوسطه دوم، رشته علوم تجربی شهرستان بجستان در سال تحصیلی 99-98 می باشند و نمونه مورد نظر، 32 نفر از دانش آموزان پایه های دهم و یازدهم رشته علوم تجربی در شهرستان بجستان می باشند که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد، تفاوت بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون در گروه آزمایش معنی دار است.