محترم نعمت اللهی

مقدمه : حقوق بیمار تکلیفی است که یک مرکز درمانی در قبال بیمار برعهده دارد و رضایت آگاهانه، موافقت آزادانه و ابطال پذیر فرد واجد صلاحیت (بیمار) مبنی بر مشارکت در تصمیم گیری درمانی به دنبال آگاهی از ماهیت، هدف و پیامدهای آن با اعتقاد بر تأثیر این مشارکت در انتخاب مؤثرترین و مفیدترین روش درمانی می باشد. این پژوهش با هدف تعیین میزان آگاهانه بودن رضایت کسب شده از بیماران بستری در بیمارستان های منتخب شهرستان شیراز در سال 1392 خورشیدی صورت گرفت. روش بررسی : پژوهش حاضر از نوع تحلیلی بوده که به صورت مقطعی صورت گرفته است. جامعه آماری شامل 136 بیمار بستری شده در بیمارستان های منتخب شیراز در سال 1392 خورشیدی بوده است که از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده از هرکدام از بیمارستان ها، 34 بیمار به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیدند. روش گردآوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای، استفاده از منابع الکترونیکی و اینترنتی و براساس پرسش نامه محقق ساخته بوده است. برای تعیین اعتبار علمی پرسش نامه از روش اعتبار محتوا استفاده شد و بدین منظور، پرسش نامه در بین تعدادی از اساتید و صاحبنظران متخصص درزمینه مدیریت اطلاعات بهداشتی و آمار توزیع گردید و با بهره گیری از نظرات و راهنمایی های ایشان، سوالات پرسش نامه مورد بررسی محتوایی قرار گرفته و ابهامات آن برطرف گردید تا اعتبار آن مورد تائید قرار گیرد. برای محاسبه قابلیت اعتماد یا پایایی از روش آلفای کرونباخ برای پرسش نامه استفاده شد. بدین منظور پرسش نامه اولیه پیش از انجام مرحله اصلی پژوهش در بین 20 نفر از بیماران به طور تصادفی توزیع گردید و پس از جمع آوری، داده های پرسش نامه با استفاده از آزمون تعیین میزان پایایی نرم افزار SPSS، مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفت.تجزیه و تحلیل داده ها با کمک آمار توصیفی (درصد، فراوانی، میانگین و انحراف معیار) صورت گرفت. یافته ها: یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهد که کمترین میزان آگاهی مربوط به میزان اطلاع بیمار از مزایا و معایب سایر روش های درمانی بوده است به طوریکه در بیمارستان های خصوصی دارای میانگین 38/2 و انحراف معیار 659/1 و در بیمارستان دولتی دارای میانگین 65/2 و انحراف معیار 363/1 بوده است و بیشترین میزان مربوط به میزان اطمینان بیمار به پزشک خود بوده است به طوری که در بیمارستان های خصوصی دارای میانگین 78/4 و انحراف معیار 519/0 و در بیمارستان دولتی دارای میانگین 42/4 و انحراف معیار 037/1 بوده است. همچنین نمره رضایت بیماران بر حسب سن، وضعیت تحصیلات و نوع بستری در تمامی بیمارستان ها (نمازی و بیمارستان های خصوصی) اختلاف معنی داری را نشان دادند. نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده ی وضعیت متوسط اگاهانه بودن رضایت کسب شده از بیماران در بیمارستان های منتخب شهرستان شیراز بود. هم چنین مشخص گردید که فرایند، نحوه و شیوه های کسب رضایت آگاهانه می بایست براساس شرایط مکانی و زمانی و براساس میزان تحصیلات بیمار تغییرات اساسی داشته باشد.

مقدمه: امروزه بیماری های کبدی به عنوان یکی از علل عمده ناخوشی، مرگ و میر و افزایش هزینه های بهداشتی در سراسر جهان محسوب می شود و تلاش جهانی برای محدود کردن این بیماری آغاز شده است. یکی از این تلاش ها، توسعه شیوه های علمی و راه اندازی سامانه های مناسب اطلاعاتی به منظور فهم مشکلات و استفاده از قابل دسترس ترین داده ها و الگوها به منظور ارائه اطلاعات به موقع و علمی برای اخذ تصمیمات ضروری است. این مقاله با هدف مطالعه تطبیقی سامانه مدیریت اطلاعات بیماری های کبدی در کشورهای منتخب انجام شد. روش بررسی: در این پژوهش توصیفی و تطبیقی، ابتدا وضعیت موجود کشور با مراجعه به »مرکز مدیریت بیماری ها« مستقر در وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و بیمارستان های نمازی شیراز، امام خمینی تهران و الزهرا اصفهان با مصاحبه حضوری با مسئول مرکز درمان بیماری های واگیردار و مسئولین بخش های درمان بیماری های کبدی در بیمارستان ها در فروردین ماه 2013 میلادی و بررسی فرم ها و مستندات با استفاده از چک لیست (روایی ابزار بر اساس روش اعتبار محتوا)، بررسی و سپس به بررسی سامانه مدیریت اطلاعات بیماری های کبدی در کشورهای منتخب پرداخته شد. تحلیل اطلاعات بر اساس مقایسه ویژگی های سامانه های اشاره شده در کشورهای مورد مطالعه، به صورت تحلیل توصیفی_ نظری صورت گرفت. یافته ها: سامانه مدیریت اطلاعات بیماری های کبدی بر اساس مطالعه و تجارب آمریکا، کانادا و مالزی و بر اساس نیاز کشور در قالب سه محور »مشخصات کلی سامانه«، »منابع داده« و نیز »ضوابط جمع آوری، گزارش و پردازش داده ها« طراحی شد. نتیجه گیری: با توجه به شیوع بالای بیماری های کبدی در ایران و فقدان سامانه جامع مدیریت اطلاعات بیماری های کبدی، طراحی الگوی سامانه مدیریت اطلاعات بیماری های کبدی، جهت مدیریت بیماری که کنترل کیفیت و کنترل هزینه ها – به عنوان دو هدف متعالی نظام های بهداشتی - را به دنبال دارد، توصیه می گردد.

مقدمه: یکی از ویژگی های اساسی سیستم اطلاعات بیمارستانی، حفظ محرمانگی می باشد. تحقیقات نشان می دهد که در کشور ما الزامات امنیتی پرونده ی الکترونیک سلامت به طور کامل و دقیق به کار گرفته نمی شود. این پژوهش با هدف تعیین درصد اعمال مکانیسم های حفاظتی استاندارد های امنیتی (Health insurance portability and accountability act یا HIPAA) در بیمارستان های منتخب آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1389 انجام پذیرفت. روش بررسی: تحقیق حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود. جامعه ی پژوهش، بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز مجهز به سیستم اطلاعات بیمارستانی بود. ابزار جمع آوری داده ها، چک لیستی بر اساس قانون استاندارد امنیتی HIPAA بود. روایی ابزار با روش روایی محتوی سنجیده شد. نحوه ی جمع آوری داده ها به صورت مصاحبه با مسؤولین فن آوری اطلاعات بیمارستان های مورد مطالعه بود. تحلیل داده های جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی انجام شد. یافته ها: از هفت مورد مکانیسم حفاظتی مدیریتی الزامی (تحلیل خطر، مدیریت خطر، خط مشی مجازات، بررسی فعالیت های سیستم اطلاعات، طرح پشتیبان داده ها، طرح بهبودی سانحه، طرح عملیات شیوه ی اورژانسی)، دو مورد مدیریت خطر و طرح پشتیبان داده ها، به طور کامل در همه ی بیمارستان ها و دو مورد مکانیسم حفاظتی فیزیکی الزامی (منهدم کردن و استفاده ی مجدد از رسانه ها) در اکثر بیمارستان ها اعمال می شد. از دو مورد مکانیسم فنی الزامی، شناسایی کاربر واحد، به طور کامل و رویه ی دسترسی اورژانسی، تنها در یک بیمارستان اعمال می شد. نتیجه گیری: در جهت افزایش میزان اعمال مکانیسم حفاظتی مدیریتی الزامی، می بایست برنامه ریزی اجرایی انجام گیرد. اعمال کامل مکانیسم های حفاظتی فیزیکی الزامی که فاصله ی چندانی تا اجرای کامل آن در همه ی بیمارستان های تحت مطالعه وجود نداشت و مکانیسم حفاظتی فنی الزامی، گام های مهمی در جهت ارتقای سیستم امنیتی در نظام اطلاعات بیمارستان ها خواهد بود.

مقدمه: خدمات مشاوره و تست اختیاری (VCT یا Voluntary counseling and testing) برای تشخیص عفونت HIV (Human immunodeficiency virus)، ازجمله خدمات محرمانه ای است که در اختیار افراد جامعه قرار داده می شود. هدف این پژوهش، ارایه ی الگوی سیستم مدیریت اطلاعات منطقه ای برای خدمات فوق بود. روش بررسی: پژوهش حاضر کاربردی و از دسته ی مطالعات توصیفی بود. در این پژوهش ابتدا وضعیت موجود سیستم اطلاعات منطقه ای VCT در ایران در سال 1388 بررسی شد. سپس به بررسی سیستم مدیریت اطلاعات منطقه ای VCT در کشورهای منتخب پرداخته شد و بر اساس نیاز کشور، الگوی پیشنهادی برای ایران طراحی و با استفاده از تکنیک دلفی به نظرخواهی گذاشته شد. روایی ابزارهای مربوط بر اساس روش اعتبار محتوا و پایایی آن ها نیز از طریق آزمون مجدد اندازه گیری شد. تحلیل اطلاعات بر اساس مقایسه ی ویژگی های نظام های پیش گفت در کشورهای مورد مطالعه، به صورت تحلیل توصیفی- نظری صورت گرفت. یافته ها: در طی تحلیل وضعیت موجود در ایران و آگاهی بر فقدان یک نظام کامل، پژوهشگران الگوی نظام مدیریت اطلاعات منطقه ای VCT را بر اساس مطالعه ی پیشنهادهای WHO و با استفاده از تجارب آمریکا، استرالیا و بریتانیا بر اساس نیاز کشور، در چهار محور «جمع آوری و گزارش داده ها»، «شفاف سازی داده ها»، «آنالیز داده ها» و «توزیع اطلاعات» ارایه نمودند که بعد از اجرای تکنیک دلفی با 1/38 از 44 (6/86 درصد توافق)، مورد تأیید واقع شد. نتیجه گیری: چون بسیاری از داده ها در مورد شیوع HIV به وسیله ی مراکز VCT جمع آوری می شود و اطلاعات مرتبط با مراحل و نتایج خدمات VCT می تواند نقش با ارزشی در طراحی و بهبود استراتژی های مداخلات HIV/AIDS داشته باشد و با توجه به این که شیوع HIV/AIDS در استان ها و مناطق مختلف متفاوت است، لازم است داده های VCT مربوط به هر استان شفاف سازی و آنالیز شود و منتشر گردد.