محمد جعفری (قنواتی)

طی سال های اخیر گاه در شماری از نشریات محلی آذربایجان گرگ به عنوان توتم مردم آذربایجان مطرح شده است. عده ای نیز که خود را «هویت طلب» می نامند این گزاره را با قلم یا رفتار خود تبلیغ می کنند. در این مقاله ابتدا ضمن تعریف توتم و شرح ویژگی های آن، تأکید شده که مهم ترین ویژگی توتم حمایت از کسانی است که آن را نیای مشترک خود می دانند. سپس با بررسی گرگ در فولکلور آذربایجان و نیز بررسی بازتاب گرگ در سروده های شاعران ناحیه آذربایجان مانند قطران، نظامی، خاقانی، صائب و شهریار نشان داده ایم که گرگ در هر دو حوزه مذکور، موجودی اهریمنی است و کارکردی به جز ایجاد شر ندارد؛ از این رو نمی تواند توتم مردم آذربایجان باشد، هرچند ممکن است توتم ترکان شرقی یا مغولان باشد.