حسن ابوالقاسم گرجی

اجراى عدالت یکى از نیازهاى اساسى و فطرى انسان است که همواره در طول تاریخ وجود آن بسترى مناسب جهت توسعه ی جوامع انسانى فراهم کرده است. به موازات گسترش و پیشرفت جامعه بشرى نظریَات مربوط به عدالت تکامل یافته، و دامنه ی آن از ادیان و فلسفه به تحقیقات تجربى کشیده شده است. عدالت سازمانی پیش بینی کننده ی بسیاری از متغیَرهای دیگر سازمانی ست . یکی از مهمترین پیامدهای عدالت سازمانی که بتازگی مورد توجَه قرار گرفته ، تعهَد سازمانی ، حیطه های مختلف آن و رضایت شغلی کارکنان است . هدف پژوهش حاضر بررسى رابطه ی عدالت سازمانی بارضایت شغلی وتعهَد سازمانی در کارکنان بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. روش بررسی :این بررسی به روش توصیفی- همبستگی صورت گرفته ؛ نمونه ی مورد پژوهش کارکنان بیمارستان های منتخب شهر اصفهان می باشند.ابزار جمع آورى داده ها پرسشنامه بوده ؛و براى تحلیل داده ها از آمار توصیفى و تحلیلى با نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته ها: میانگین نمره ی عدالت سازمانی دربیمارستان های مورد پژوهش ( 1/1± 45/3 ) و میانگین نمره ی تعهَد سازمانی ( 1± 05/3)و میانگین رضایت شغلی (7/.±3/3) می باشد. بین عدالت سازمانی و تعهَد سازمانی (p=0.00 r=0.46) و همچنین بین عدالت سازمانی و رضایت شغلی (p=0.029 r=0.66 )رابطه ی ازلحاظ آماری معنی دار وجود دارد. نتیجه گیری: میزان عدالت سازمانی با اختلاف کمی در بیمارستان های خصوصی بیشتر است . میزان رضایت شغلی کارکنان بیمارستان خصوصی از بیمارستان دولتی بیشتر بوده ؛ در بیمارستان های دولتی تعهَد سازمانی بیشتری نسبت به بیمارستان خصوصی مشاهده گردید. کلید واژه ها: عدالت سازمانی ، تعهَد سازمانی ، رضایت شغلی ، بیمارستان آموزشی "

محاسبه هزینه واحد خدمات ارائه شده در بخش سلامت پایه و اساس استقرار نظام بودجه ریزى عملیاتى ، تعیین تعرفه هاى واقعى وهمچنین واگذرارى ارائه این خدمات به بخش خصوصى در راستاى اصل 44 قانون اساسى است.با این وجود هنوز در کشور رویکرد خاصى براى رسیدن به این هدف وجود ندارد. هدف از این پژوهش بکار گیرى سیستم هزینه یابى بر مبناى فعالیت (ABC) براى محاسبه هزینه واحد خدمات ارائه شده در مرکز بهداشتى درمانى منتخب است. روش بررسی: این پژوهش از نوع تحلیلی– کاربردى بوده، که به روش مقطعى و بر اساس داده هاى سال 1385 انجام شده است.داده هاى مورد نیاز پس از جمع آورى بوسیله فرم ها وجداول مخصوص طراحى شده،وارد نرم افزار EXCEL شده و بر اساس سیستم هزینه یابى بر مبناى فعالیت ودر قالب هشت گام مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش بصورت "هزینه واحد" بیش از 120 نوع خدمت ارائه شده در واحد هاى فعالیت نهایى مرکز بهداشتى درمانى مورد مطالعه ارائه گردیده است.یدسنجی توسط واحد بهداشت محیط با هزینه واحد3506ریال ودرمان بیمار سل توسط واحد بیماری ها با هزینه واحد1092325ریال به ترتیب؛ خدمات دارای کمترین و بالاترین هزینه واحد در بین خدمات ارائه شده در مرکز بهداشتی درمانی مورد مطالعه بوده است. نتیجه گیری: باتوجه به سهم بالای هزینه پرسنلی از مجموع مخارج کل(67 درصد)،افزایش بهروری نیروی کار نقش مهمی در کاهش مخارج خواهد داشت.ادغام واحدهای باخدمات مشابه با توجه به ظرفیت پذیرش آنها و همچنین سازماندهی اجرای فعالیت های مشابه درفرایندارائه خدمات مختلف جهت جلوگیری ازتکرار آنها نیز در کاهش هزینه ها موثر خواهد بود. با توجه به اینکه سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت یک سیستم فرایند مدار است، نتایج حاصل نسبت به سایر روش های هزینه یابی سنتی دقیقتر می باشد،اما سیستم حسابداری و سیستم فعلی ثبت اطلاعات در مراکز بهداشت ودرمان برای بکارگیری سیستم مذکور مناسب نبوده ونیازمند بازنگری می باشد.

مصرف سیگار در جهان على رغم تبلیغات گسترده براى نابهنجار بودن آن به صورت یک واقعیت اجبارى پذیرفته شده و سود سرشار و مالیات زیادى از آن به دست مى آید. تقاضاى سیگار در عین برخوردارى از ثبات نسبى، متاثر از قیمت آن است. نوسانات قیمت یکى از عوامل مؤثر بر تقاضاى سیگار م یباشد و رابطه ى عکس میان ارزش واقعى انعطاف و نوسانات قیمت و سن وجود دارد. هدف پژوهش حاضر بررسى تغییرات قیمت سیگار روى میزان مصرف آن در ایران بود. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفى – تحلیلى ست و به صورت سرى زمانیا رتباط میزان مصرف سیگار با تغییرات 63 و همچنین متغیرهایى چون درآمد خانوار شهرى، نرخ کلان شهرى، نرخ بیکارى، نرخ باسوادى را - قیمت آن طى سا لهاى 85 مورد بررسى قرار م یدهد. جامعه ى پژوهش افرادى هستند که از سراسر ایران به صورت آمارگیر یهاى پیوسته تهیه شده است. وجود همبستگى بین مشاهدات یک متغیر تصادفى طى زمان مفروض است. براى تحلیل داد هها از روش هم انباشتگى براى بررسی استفاده شده است. OLS و آزمون هم انباشتگى دوربین-واتسون و براى آزمون مدل از روش (ADF یا DF مانایى (آزمون در سطح معنى دارى 5 درصد و 10 درصد متغیرهاى تعداد نخ سیگار، نرخ باسوادى و باقیمانده هاى مدل مانا ADF یافته ها: آزمون هستند و متغیرهاى قیمت سیگار، نرخ بیکارى و درآمد خانوار نامانا مى باشند. نتیجه گیری: قدر مطلق کشش قیمتى کالاى سیگار کمتر از یک بوده و سیگار کالایى کم کشش است. افزایش نرخ باسوادى بر کاهش مصرف سیگار مؤثر بوده و درآمد زیاد به معنیا ستفاده ى بیشترا ز دخانیات نمى باشد. متغیر بیکارى بر میزان مصرف سیگار مؤثر است.

مهمترین سرمایه و اندوخته هر سازمانى نیروى انسانى آن مى باشد. عدم وجود اطلاعات علمى مناسب در مورد بهاى تمام شده خدمات ارائه شده در بخش هاى دولتى هر گونه اقدامى در جهت اجراى بودجه ریزى عملیاتى و اصل 44 قانون اساسى در زمینه خصوصى سازى بخش هاى دولتى را با شکست مواجه کرده است. بنا براین طراحى و پیاده سازى یک سیستم هزینه یابى مناسب ضرورى و لازم الاجرا به نظر مى رسد. روش بررسی: در این مطالعه اطلاعات مربوط به کلیه هزینه هاى صورت گرفته در سال تحصیلی86-1385 مورد تحلیل قرار گرفته و در دو سناریوى مختلف هزینه تمام شده ارائه واحدهاى درسى و تربیت دانشجو در گروه هاى آموزشى دانشکده محاسبه گردیده اند. روش مورد استفاده در محاسبه بهاى تمام شده ، روش هزینه یابى بر مبناى فعالیت (Activity Based Costing )مى باشد. واحدهاى ادارى و آموزشى دانشکده در سه گروه مراکز فعالیت بالاسرى، میانى و نهایى طبقه بندى شده و هزینه هاى صورت گرفته با استفاده از مبناهاى تسهیم بین واحدهاى مختلف و نهایتاً بین دانشجویان توزیع گردیده اند. به منظور انجام محاسبات از نرم افزار اکسل 2003 استفاده گردیده است. یافته ها: از یافته هاى مراحل اولیه محاسبات مى توان به هزینه کل هریک از مراکز فعالیت اشاره کرد. پس از انجام محاسبات نهایى در سناریوى اول هزینه تمام شده ارائه یک واحد درسى در دانشکده به طور متوسط 8693137 ریال و متوسط هزینه تمام شده تربیت دانشجو 18148974 ریال محاسبه گردید . متوسط هزینه ارائه یک واحد درسى در سناریوى دوم 8902854 ریال و هزینه تربیت دانشجو 18586807 ریال محاسبه گردید. در هر دو سناریو هزینه تمام شده تربیت دانشجو در مقطع دکتراى مدیریت اطلاعات بالاترین مقدار56566092 و در رشته کارشناسى مدارک پزشکى پایین ترین مقدار 7760748 ریال مى باشد. نتیجه گیری: بررسى اطلاعات مالى دانشکده مدیریت نشان مى دهد ثبت و جمع آورى اطلاعات به صورت اسناد دست نویس توان پاسخگویى به نیاز هاى محاسبات هزینه یابى به نحوى که در دوره هاى مختلف اطلاعات مفید برای مدیران را فراهم کند، نمى باشد. علت بالا بودن هزینه در مقاطع بالاتر ارتباط نزدیکى با عواملى مانند تعداد کم این دانشجویان ، امکانات آموزشى خاص دوره هاى تحصیلات تکمیلى، استفاده از اساتید با درجه علمى بالاتر، سهم بالاى امکانات پژوهشى نسبت به سایر دانشجویان و پرداخت مساعدت تحصیلى از طرف وزارت بهداشت به دانشجویان مشمول بورسیه عام دارد.

پایان نامه تا حد زیادى بازتاب تمایلات و سلیقه هاى ذهنى دانشجواست که طى دوران آموزش دانشگاهى شکل مى گیرد.شکل گیرى مساله از مقولات عمده ى این نوع مدارک پژوهشى ست. محدودیت ها و شرایط حاکم بر تحقیق سبب مى شود نویسنده چارچوب محدودى از موضوع را به عنوان مبناى مساله تحقیق خود برگزیند. هدف این پژوهش بررسى مفاد پایان نامه ها و گرایش موضوعى آنها ست. روش بررسی: «تحلیل محتوا» است. در این پژوهش پایان نامه ها از لحاظ موضوعى تحلیل مى شوند و واحد ثبت، «موضوع» یا «موضوع های» پایان نامه ها ست. مبناى تعیین موضوع، مقوله هاى استخراج شده از سرعنوان هاى موضوعى پزشکى کتابخانه ملى پزشکى آمریکا ؛و عبارت اند از "علم اطَلاعات" ، " مدیریَت بهداشت و درمان"، " اقتصاد بهداشت و درمان". یافته ها :دویست وده عنوان پایان نامه بر اساس سه دسته موضوعى استفاده شده براى تحلیل محتوا توزیع شدند. "علم اطَلاعات" 89 عنوان از پایان نامه هاى ارائه شده را به خود اختصاص داد، این امر به علت توزیع پایان نامه هاى دو رشته ى مدارک پزشکى و کتابدارى و اطلاع رسانى پزشکى در این شاخه ى موضوعى است. موضوع" مدیریَت بهداشت و درمان" با تعداد 67 عنوان پایان نامه ارائه شده در رده ى دوم ؛و "اقتصاد بهداشت و درمان" با 41 عنوان پایان نامه ارائه شده در رده ى سوم قرار دارد،13عنوان از پایان نامه ها که قابل تقسیم بندى نبودند به عنوان "متفرقه" محسوب شدند. هر پایان نامه در یک گروه موضوعی فرعی از سه دسته موضوعى مذکورقرار گرفت. نتیجه گیری: یافته ها حاکى ست که به برخى موضوعات توجَه بیشتر و به برخى توجَه کمترى شده است. "کتابدارى و اطلاع رسانى"، "مدیریَت کارکنان"، و "هزینه و هزینه سنجى" ، تعداد بیشترى را به خود اختصاص داده اند. این امر مى تواند متاثَر از این علل باشد: تخصص استاد راهنما، سرفصل هاى درسى، ناآگاهى از موضوعات به روز.

تلاش مدیران به منظور ایجاد تغییر در راهبرد هاو ساختارها؛ و به کارگیرى نظامهاى نوین مدیریَتى اگر با حمایت فرهنگ سازمانى همراه نباشد معمولاً با شکست روبرو مى شود. هدف پژوهش حاضر، تعیین ارتباط فرهنگ سازمانى با اجراى شش سیگما در بیمارستانهاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى کرمان است. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع مقطعى( همبستگى)انجام گرفته،و جامعه ی پژوهش را کارکنان بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى کرمان (1634N=) تشکیل داده اند.صدوده نفراز کارکنان جامعه آمارى به روش نمونه گیرى تصادفى – طبقه بندی شده انتحاب شدند. ابزار گردآورى داده ها، پرسشنامه اى پژوهشگر ساخته (مشتمل بر بخش اطلاعات جمعیت شناختى ، فرهنگ سازمانى و شش سیگما) بود. داده ها به روش خود پاسخگویى از نمونه هاى پژوهش به دست آمد ؛ و با استفاده از شاخص هاى آمار توصیفى ارایه، و باآزمون همبستگى پیرسون تحلیل شد. یافته ها: بالاترین میانگین شاخص هاى فرهنگ سازمانى در بیمارستان هاى مورد مطالعه، مربوط به هویَت سازمانى (میانگین 43/3) و کمترین شاخص با میانگین 47/2 مربوط به تعارض پذیرى بود. در زمینه ی «اصول اجرایى شش سیگما در بیمارستان هاى مورد مطالعه» بالاترین میانگین مربوط به تمرکز واقعى بر مشترى (میانگین92/2) و کمترین آن ( میانگین 34/2) مربوط به حرکت به سوى تعالى و تحمل شکست، بود. در این پژوهش، همبستگی ازلحاظ آماری معنى دار بین فرهنگ سازمانى و اصول اجرایى شش سیگما با احتمال 99% و ضریب همبستگى 772/0 در سطح معنى دارى (01/0) تایید شد. این ارتباط به تفکیک در خصوص متغیَرهاى شش گانه اصول اجرایى با فرهنگ سازمانى به میزان بیشتر از 50 درصد نیز صادق بود. مشارکت و همکارى بدون حد و مرز داراى بیشترین میزان همبستگى و مدیریَت کنشى داراى کمترین میزان ارتباط با فرهنگ سازمانى بود. بحث و نتیجه گیری: به منظور بهره گیرى از روش شناسی شش سیگما در بهبود کیفیَت خدمات بیمارستانى، فرهنگ سازمانى به عنوان یک زیر ساخت اساسى مطرح مى باشد. با افزایش روحیَه ی اقدامات پیشگیرانه، آرمان گرایى، تحول خواهى، و کار گروهى در کارکنان، استقرار شش سیگما در بیمارستانها تسهیل مى شود. "

کیفیَت مراقبت بیمار در ارتباط مستقیم با کیفیَت مستندات پزشکى مى باشد زیرا در تمام رده هاى شغلى مرتبط با مراقبت بیمار، کیفیَت تصمیمات کلینیکى وابسته به کیفیَت اطلاعات مى باشد. در این پژوهش بیمارستانهاى دوجامعه وزارت بهداشت درمان و سازمان تامین اجتماعى که اصلى ترین ارائه دهندگان خدمات بهداشتى درمانى در سطح کشورمى باشند ، جهت مطالعه انتخاب شدند تا میزان دسترسى جامعه بهداشتى درمانى کشورمان به اطلاعات با کیفیَت که شامل ویژگیهاى کیفى صحت داده ها، مربوط بودن داده ها، تعریف شدگى داده ها، به موقع بودن داده ها و قالب نمایشى داده ها مى باشد، مشخص گردد،و بتوانیم دید روشنى از وضعیَت کیفى اطلاعات بهداشتى درمانى کشورمان براى مسئولان و تصمیم گیرندگان مربوطه ایجاد کرده باشیم .تا امروز پژوهش و کار علمى در خصوص نشان دادن واقعیت کیفى اطلاعات در جامعه ى بهداشت و درمان کشورمان صورت نگرفته است. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع مقایسه اى ست. جامعه ى پژوهش شامل پرونده هاى پزشکى بیماران بسترى ترخیص شده 6 ماهه اول سال 1386 (حدود 31000پرونده)در بیمارستان هاى عمومى دانشگاه علوم پزشکى ایران (بیمارستان هاى حضرت رسول اکرم (ص) و فیروزگر) و سازمان تامین اجتماعى (بیمارستان هاى شهید فیاض بخش و آیت الله کاشانى) در شهر تهران مى باشد. که با استفاده از نمونه گیرى چند مرحله اى ابتدا بیمارستان هاى عمومى دانشگاه علوم پزشکى ایران و سازمان تامین اجتماعى در شهر تهران برگزیده شد. سپس از بین بیمارستان هاى عمومى وابسته به آنها دو بیمارستان به تصادف انتخاب و سپس حجم نمونه تخصیص یافته در هربیمارستان به روش متمرکز بازگشت به گذشته وبصورت چند مرحله اى، از آخرین ترخیص انتخاب شدند. در نهایت 153 پرونده از بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص)، 47 پرونده از بیمارستان فیروزگر، تعداد 133 پرونده از بیمارستان شهید فیاض بخش و 67 پرونده از بیمارستان آیت الله کاشانى جهت مطالعه در نظر گرفته شد. اطلاعات با استفاده از چک لیست- شامل 37 سوال مجزابراى هریک از ویژگیهاى کیفى - ومشاهده ى مستقیم جمع آورى شد که روایى آن با استفاده از نظرمتخصصان و پایایى آن با استفاده از روش test-retest سنجیده شد. در نهایت داده هاى جمع آورى شده با استفاده از نرم افزار SPSS با آمار توصیفى ارایه؛ وباآماراستنباطى (آزمون t-test و مجذورکاى) تحلیل شد. یافته ها: میانگین میزان رعایت ویژگى هاى کیفى درمستندات مدارک پزشکى دانشگاه علوم پزشکى ایران عبارت است از: ویژگى صحت داده ها 02/92 درصد ، میزان مربوط بودن داده ها 84/85 درصد، میزان تعریف شدگى داده ها87/85 درصد، میزان بموقع بودن داده ها 2/78درصد و میزان قالب نمایشى داده ها 87/82 درصد. همچنین یافته هاى پژوهش در خصوص این ویژگیهاى کیفى در سازمان تامین اجتماعى به ترتیب براى ویژگى صحت داده ها 65/87 درصد، براى ویژگى مربوط بودن داده ها 54/75 درصد، براى ویژگى تعریف شدگى داده ها 06/82 درصد، براى ویژگى به موقع بودن 3/88 درصد و براى ویژگى قالب نمایشى داده ها 75/80 درصد مى باشد. نتیجه گیری: مقایسه نتایج حاصل نشان مى دهد که میزان رعایت ویژگى هاى کیفى صحَت داده ها ، مربوط بودن داده ها ، تعریف شدگى داده ها و قالب نمایشى داده ها در دانشگاه علوم پزشکى ایران نسبت به سازمان تامین اجتماعى داراى میانگین و درصد بالایى مى باشد و مستندات مدارک پزشکى سازمان تامین اجتماعى تنها در خصوص ویژگى کیفى به موقع بودن داده ها در وضعیَت بهترى نسبت به دانشگاه علوم پزشکى ایران قرار دارد. با مقایسه آمارى میانگین هاى میزان رعایت ویژگیهاى کیفى معلوم شد این دوجامعه درمیزان رعایت ویژگیهاى کیفى صحت داده ها، مربوط بودن داده ها و بموقع بودن داده ها تفاوت معنى دارى با هم دارند. ولى در ویژگى هاى کیفى تعریف شدگى داده ها و قالب نمایشى داده ها تفاوت معنى دار ندارند. و با توجه به این که نتایج به دست آمده در خصوص ویژگى هاى کیفى مورد مطالعه با وضعیَت آرمانى (100درصد) ، فاصله دارند براى ارتقاى سطح کیفى اطلاعات مستند شده در مدارک پزشکى لازم است قوانین ملى از سوى مراجع ذى صلاح بهداشت درمان کشورمان در خصوص انجام مستندسازى کامل و با کیفیَت توسط مستندسازان پرونده هاى پزشکى بیماران وضع شود و حمایتهاى قانونى از متخصصین حرفه اى مدارک پزشکى جهت انجام کنترل کمى و کیفى مستندات مدارک پزشکى صورت گیرد.

یکی از رایجترین روشهای ارزیابی فعالیتهای علمی یک دانشگاه، علم سنجی ست که با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی استنادی همچون Web Of Science (WOS) امکان پذیر است. روش بررسی: این پژوهش توصیفی کاربردی با استفاده از روشهای علم سنجی و فنون تحلیل شبکه انجام شده است. منبع گردآوری داده ها، پایگاه WOS و جامعه ى آماری 625 مدرک ثبت شده دانشگاه علوم پزشکی ایران تا پایان سال 2007 میلادی است. یافته ها: بیشترین مدرک منتشر شده از دانشگاه علوم پزشکی ایران در این پایگاه مربوط به سال 2006 است. مقالات اصیل از لحاظ نوع مدرک بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده اند. از لحاظ موضوعی بیشترین تعداد مدرک مربوط به جراحی است. حوزه ى ایمونولوژی بیشترین همکاری در تالیف را داراست. نتیجه گیری: همکاری در تالیف مشترک بین نویسندگان این دانشگاه از رقم قابل قبولی برخوردار است اماکم بودنِ تولیدات علمی پژوهشگران آن توجه مسئولین پژوهشی دانشگاه را می طلبد.

واژه های کلیدی: علم سنجی- ارزیابی پژوهش-شاخص هرش-شاخصg و پارامترm،

مقدمه: نیازهای برآورده نشده عبارت است از تفاوت بین خدمات مورد نیاز با توجه به مشکلات سلامت افراد و خدماتی که واقعاً دریافت می کنند. نیازهای برآورده نشده ابزاری ساده جهت پایش دسترسی و وسعت نابرابرای ها در دسترسی و مصرف می باشد. در مطالعه حاضر سعی شده است تا برخی دلایل وجود نیازهای برآورده نشده سلامت تعیین گردد. روش کار: مطالعه حاضر یک پژوهش مقطعی مبتنی بر جمعیت می باشد. نمونه مطالعه شامل 792 خانوار ساکن شهر تهران است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه سازمان جهانی بهداشت (بخش خانوار) و زمان گردآوری داده ها سال 1391 بود. جهت تحلیل یافته ها از مدل لاجیستیک و نرم افزار STATA12 استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد دلایل عنوان شده برای عدم مراجعه جهت دریافت نیازهای مراقبت سلامت به ترتیب عبارتند از: به صرفه نبودن از لحاظ اقتصادی، عدم تمکن مالی، نداشتن وقت کافی، خود درمانی، دوری مسیر، عدم پوشش بیمه و عدم اطلاع از محل ارائه. عوامل اجتماعی- اقتصادی اثر گذار بر افزایش احتمال دسترسی به تمام نیازهای سلامت عبارت بودند: از مالکیت اسکان و فقر نتیجه گیری: با توجه به اینکه مطالعات مختلف نشان داده است وجود نیازهای برآورده نشده می تواند پیامدهای زیانباری مانند: وخیم تر شدن شرایط سلامت و کیفیت زندگی، افزایش ریسک مرگ و میر و به وجود آمدن مجموعه علائم بیماری های روحی و روانی در پی داشته باشد، لذا رفع موانع اجتماعی- اقتصادی مانند عدم پوشش بیمه، کاهش هزینه ها، کاهش نابرابری های اقتصادی و اصلاح نظام های پرداخت باید در اولویت های سیاست گذاری قرار گیرد.

مقدمه : ارزیابی عملکرد سازمان از نظر مالی به عنوان یکی از اصلی ترین وظایف مالی مدیر بسیار حائز اهمیت می باشد، چرا که زمینه تصمیم گیری و برنامه ریزی منطقی جهت افزایش بهره وری و بررسی تأثیر تصمیم های اتخاذ شده بر عملکرد سازمان را فراهم می کند. هدف پژوهش حاضر بررسی عملکرد مالی دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور از طریق تحلیل نسبت های مالی بود. روش کار : مطالعه حاضر توصیفی و از لحاظ زمانی مقطعی و از نظر اهداف آن کاربردی بود. این پژوهش به لحاظ شناخت نظام و نسبت های مالی در دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور از نوع کیفی بود که به طریق مرور اسنادی و کارگروهی (22 نفر) انجام پذیرفت و همچنین به لحاظ استفاده از پرسشنامه و بررسی صورت ها و نسبت های مالی دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور (38 دانشگاه) از نوع کمی بود. روش نمونه گیری به صورت هدفمند بوده و برای تحلیل داده ها از شاخص های فراوانی و مرکزی میانگین و پراکندگی انحرف معیار استفاده گردید. یافته ها: 12 نسبت مالی در دو گروه نسبت های نقدینگی و بازده فعالیت و بهره وری منابع شناسایی گردید که نتایج اهم نسبت های مالی عبارتند است از: نسبت آنی (میانگین= 2.53)، نسبت جاری (میانگین= 3.58)، نسبت دوره وصول مطالبات ( میانگین= 114)، نسبت درآمد عملیاتی به کل منابع (میانگین= 0.44)، نسبت بازده بودجه (0.79) و نسبت بازده دارایی ( میانگین=0.48). بحث: یافته ها نشان داد میانگین نسبت های نقدینگی دانشگاه نسبت به دیگر صنایع بالا بود که این به دلیل زمان تخصیص نامناسب منابع مالی در پایان سال از سوی دولت می باشد. از سوی دیگر نتایج نسبت های بازده فعالیت و جریان نقدی عملیاتی نشان می دهد که مدیریت منابع مالی از نظر تبدیل دارایها و یا ترکیب منابع و سرمایه در دانشگاه به خوبی صورت نپذیرفته است، این مسئله بیانگر آن است که از اختیارات قانون هیئت امنایی به خوبی استفاده نمی گردد. به منظور تجزیه و تحلیل توسط نسبت های مالی بیشتر، طراحی و استانداری سازی گزارشات مالی دانشگاه متناسب با نوع خدمات و منابع قابل تصرف از نظر آیین نامه مالی و معاملاتی پیشنهاد می گردد.

مقدمه: تمرکز زدایی به عنوان فرایند مطلوب ارتقاء نظام سلامت و بخش جدایی ناپذیر اصلاحات گسترده جهت ارتقاء برابری، کارایی، کیفیت شناخته شده است. واگذاری مدیریتی یکی از راهکارهای تمرکز زدایی است. این مطالعه با هدف بررسی و مقایسه کارایی و اثربخشی بیمارستان شهید رجایی کرج قبل و بعد از واگذاری انجام گرفت. روش کار: این پژوهش تحلیلی-مقایسه ای بوده که به صورت مقطعی در سال 1392 انجام گرفت. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد و فرم جمع آوری اطلاعات استفاده شد. داده های قبل (سال1390) و بعد از واگذاری (1391) پس از جمع آوری از طریق نرم افزار SPSS 19 و آزمون من- ویتنی تحلیل شد. یافته ها: بعد از واگذاری مدیریتی، تعداد تخت های فعال 8/4 درصد، تخت روز اشغالی 6/3 درصد، درصد اشغال تخت 3/0 درصد، تعداد کل ترخیص شدگان 4/3 درصد، چرخش تخت بیمارستانی 3/1درصد، بیماران بستری 3/3 درصد، بیماران سرپایی 5/16 درصد و درآمدهای بیمارستان 5/6 درصد افزایش و هزینه های بیمارستان 19 درصدکاهش داشته است. عفونت های بیمارستانی 06/0 درصد افزایش یافته است، میزان رضایت مندی کارکنان قبل از واگذاری «متوسط» و بعد از آن «زیاد» ارزیابی شد و بین میزان رضایت مندی کارکنان قبل و بعد از واگذاری، اختلاف معنی داری وجود داشت (0001/0P<). میزان رضایتمندی بیماران قبل از واگذاری «ضعیف» و بعد از آن «متوسط» ارزیابی شد و بین میزان رضایت مندی قبل و بعد از واگذاری اختلاف معنی داری وجود داشت (0001/0P<). نتیجه گیری: کارایی و اثربخشی بیمارستان شهید رجایی کرج بعد از واگذاری مدیریتی بهبود یافته است. بنابراین، مدیران و سیاست گذاران نظام سلامت باید برای استفاده از این مکانیزم به عنوان راهکار اصلاحات در نظام سلامت، خصوصاً در بیمارستان های دولتی سطح کشور بسترسازی مناسب را ایجاد نمایند.

مقدمه: J. E. Hirsch شاخصی را با نام h-Index به حوزه علم سنجی معرفی کرد که نشان دهنده کیفیت بهره وری علمی واقعی از انتشارات یک پژوهشگر است که معادل عامل تأثیر(Impact Factor)برای پژوهشگران به شمار می آید. روش بررسی: پژوهش های انجام شده بیانگر آن است که پایگاه های استنادی، نمره h متفاوتی را برای هر پژوهشگر ارائه می دهند و نیز h پژوهشگران در حوزه های مختلف علمی تفاوت دارد. با وجود مزایای بسیار h-Index، معایب آن موجب ارائه شاخص های مکمل برای آن از جمله m، r، g شده است. نتیجه گیری: نقطه قوت h-Index، کاربرد بالقوه آن در ارزیابی مقالات در سطح خرد است که مکمل شاخص های دیگر کتاب سنجی موجود است. این شاخص به همراه دیگر شاخص های مکمل می تواند معیار مناسبی برای ارتقاء درجه علمی پژوهشگران و دانشمندان و اعضاء یک گروه علمی باشد.

مقدمه: بخش خدمات و کیفیت ارائه آن به افراد در بیمارستان ها به عنوان یکی از سازمان های بزرگ و پیچیده خدماتی و مهم ترین واحدهای ارائه خدمات در نظام سلامت، بسیار برجسته است و نظر بیماران میزان کیفیت خدمات ارائه شده را تعیین می نماید. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی میزان شکاف کیفیت خدمات ارائه شده در مجتمع آموزشی و درمانی امام خمینی (ره) تهران با استفاده از تفاوت بین ادراکات و انتظارات بیماران از خدمات است. روش کار: نظرات 116 نفر از بیماران بستری در مجتمع آموزشی و درمانی امام خمینی (ره) تهران در پژوهشی مقطعی با استفاده از پرسشنامه شش بعدی مدل سروکوال، مورد بررسی قرار گرفت و روایی و پایایی پرسشنامه توسط محققین تأیید گردید. نمونه با استفاده از فرمول آماری کوکران تخمین زده شد و با استفاده از آزمون های آماری t مستقل، آزمون همبستگی پیرسون و آزمون آنووا، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: در تمام ابعاد کیفیت خدمات ارائه شده، شکاف منفی وجود داشت؛ بیش ترین شکاف (2.55-) در بعد دسترسی و کم ترین میزان آن (0.697-) در بعد تضمین به دست آمد. هم چنین هیچ یک از متغیرهای زمینه ای، شامل جنس، وضع تأهل، بیمه، دفعات مراجعه، سن و میزان تحصیلات، ارتباط آماری معنی داری با شکاف کیفیت خدمات (0.05 P> ) به دست نداد. نتیجه گیری: در هیچ یک از ابعاد، انتظارت بیماران، برآورده نشده است و می توان، به جز در بعد دسترسی، با اثرگذاری بر هر طرف از انتظارات و یا ادراکات، بر طرف دیگر ابعاد اثر گذاشت. در حالت کلی، فضای زیادی برای بهبود کیفیت خدمات در این مرکز وجود دارد. کلیدواژه ها: بیمارستان، کیفیت خدمات، انتظارات بیماران، ادراکات بیماران، سروکوال

مقدمه: گردشگری سلامت، شکل جدیدی از گردشگری است که در سال های اخیر به طور فزاینده ای رشد پیدا کرده است. گردشگری سلامت ب ه منظور بهبود سلامتی افراد و در مک انی خ ارج از محل سکونت آن ها انجام می شود. لذا، هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی گردشگری سلامت با تاکید بر تبلیغات شفاهی مراکز درمانی می باشد. روش ها: پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی و روش پژوهش کیفی بود. عوامل اثر گذار برگردشگری سلامت با تاکید بر نقش تبلیغات شفاهی با استفاده از روش کیفی و از طریق مصاحبه با 20 مدیر مرکز گردشگری سلامت و خبرگان دانشگاهی شناسایی و با استفاده از رویکرد داده بنیاد تحلیل و طراحی شد. یافته ها: یافته های پژوهش در قالب مدلی، با شش بعد اصلی جذابیت بازار، راهبرد، تنوع ارائه خدمات، شرایط داخلی کشور، تبلیغات شفاهی، گردشگری سلامت و سی و سه بعد فرعی طراحی شد.هم چنین براساس مصاحبه صورت گرفته از دیگر عوامل موثر بر موضوع گردشگری سلامت تاثیر می توان به شرایط سیاسی کشور، عوامل اقتصادی، قیمت حمل و نقل، هزینه خدمات درمانی، تعداد پزشکان متخصص، نرخ ارز و تعداد مراکز درمانی مجهز، اشاره داشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت که به شرط جمع آوری و دسته بندی عوامل اثر گذار بر مفهوم گردشگری سلامت توسط مدیران تصمیم گیر، این موضوع می تواند راه گشای متولیان و مسئولین حوزه سلامت کشور در ایجاد و افزایش در آمد ارزی برای کشور باشد.

مقدمه : بیمارستان ها به عنوان یکی پر هزینه ترین سازمان های ارائه خدمات بهداشتی درمانی مطرح می باشند و بر اساس آمارهای موجود، بخش بستری در میان سایر بخش های بیمارستان بیش ترین هزینه را به خود اختصاص داده است. برای کاهش هزینه ها در بیمارستان می توان طول مدت اقامت غیرضروری بیمار در بیمارستان را کاهش داد. در این تحقیق، محققین به بررسی طول مدت اقامت بیماران در کلینیک های روزانه، بیمارستان های عمومی و بیمارستان های خصوصی شهر تبریز و مقایسه این بیمارستا ن ها از نظر طول مدت اقامت با یکدیگر پرداخته اند. هم چنین در این مقاله الگویی از بیمارستان های روزانه ارائه شده است. روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری شامل کلیه بیماران بستری در بیمارستان های عمومی، کلینیک های روزانه و بیمارستان های خصوصی تبریز بود که خدمات آدنو تانسلکتومی و کاتاراکت را ارائه می نمایند. تعداد نمونه مورد نیاز این پژوهش (885N=) به صورت تصادفی از 6 بیمارستان جمع آوری گردید. ابزار گردآوری اطلاعات چک لیست بود که برای اطمینان از روایی چک لیست، از نظرها و راهنمایی های اساتید صاحب نظر در علم مدیریت استفاده شد. هم چنین، اطلاعات مورد نیاز از مراجعه به پرونده های پزشکی بیماران به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی(فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و استنباطی(ضریب هم بستگی پیرسون، آزمون کروسیکال والیس، آزمون U من ویتنی) با استفاده از نرم افزار SPSS صورت پذیرفت و برای توزیع نرمال داده ها از آزمون کلموگراف اسمیرنوف استفاده شد. یافته ها: میانگین طول مدت اقامت برای خدمات آدنوتانسلکتومی و کاتاراکت در بیمارستان های عمومی برابر 0.929±1.60 و 0.735±1.88،در بیمارستان های خصوصی به ترتیب برابر 0.00±1.00و 0.470±.1.70 و در کلینیک های روزانه برابر 0.00 ±1.00 روز بود. طول مدت اقامت برای خدمت آدنوتانسلکتومی در بیمارستان های عمومی با بیمارستان های خصوصی و کلینیک های روزانه تفاوت بارزی رانشان داد(005 .0P≤.). همین مقایسه برای خدمت کاتاراکت نشان داد که بیمارستان های عمومی و بیمارستان های خصوصی از نظر طول مدت اقامت تفاوت معنی داری با هم نداشتند (005 .0P≥.). اما در بیمارستان های خصوصی با کلینیک های روزانه تفاوت معنی دار وجودداشت(005 .0P≤.). بحث: بر اساس نتایج تحقیق به منظور کاهش هزینه ها و بهتر کردن هزینه اثربخشی می توان با استفاده از بیمارستان های روزانه طول مدت اقامت غیرضروری بیمار را کاهش داد و بدین وسیله از بروز مشکلات برای بیماران کاست.

مقدمه: مراقبت های بیمارستانی همیشه یکی از نیازهای اساسی بوده است و شیوه صحیح پرداخت هزینه درمان عاملی مهم برای ایجاد عدالت در بهره مندی از این مراقبت ها است. از طرفی دیگر مدت اقامت بیماران یکی از شاخص های عمده عملکرد بیمارستانی است که گویای کارایی مراقبت های بیمارستانی در مصرف منابع می باشد.از اینرو هدف از این پژوهش بررسی تأثیر شیوه پرداخت هزینه ی درمان بر مدت اقامت بیماران بستری درمراکز آموزشی و درمانی قزوین در سال 1392 بود. روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی و از نظر زمانی مقطعی بود. تعداد 640نمونه پژوهش به روش تصادفی ساده از میان پرونده های بیماران بستری شده در مراکز آموزشی و درمانی منتخب قزوین انتخاب شد و جهت گردآوری داده از فرم ثبت داده استفاده شد. همچنین جهت تحلیل داده ها از آزمون های کولموگروف اسمیرنف، من ویتنی و کروسکال والیس استفاده شد. یافته ها: میانگین کل مدت اقامت بیماران بستری شده در مراکز آموزشی و درمانی قزوین 4/5 روز با انحراف معیار 14/6 بود. عوامل دموگرافیک بیماران مانند سن، شغل، وضعیت تأهل بر مدت اقامت مؤثر بود(001/0p<). همچنین بیماران با بیمه کمیته امداد بیشترین مدت اقامت(8/8 روز) و بیماران فاقد بیمه درمانی کمترین مدت اقامت (8/2 روز) را دارا بودند و بیمه درمانی پایه و مکمل بر مدت اقامت بیماران مؤثر بود. نتیجه گیری: با توجه به محدودیت منابع نظام سلامت در بخش بیمارستانی و تأثیر شیوه پرداخت هزینه بر مدت اقامت بیماران، استفاده صحیح از بیمه های درمانی، جهت بهره گیری مناسب از مراقبت های بیمارستانی و کاهش اقامت غیر ضروری لازم است.

مقدمه: در محیط پویای کنونی رهبران تحول گرا نقشی تعیین کننده در تغییر و تحولات سازمان ها دارد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی رابطه رهبری تحول گرا و عملکرد شغلی کارکنان در بیمارستان فارابی بوده است. روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی و همبستگی است. جهت انتخاب نمونه، 57 نفر از مدیران به روش سرشماری، سپس از بین کارکنان زیرمجموعه این مدیران، 216 نفر انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه چند عاملی رهبری و استاندارد عملکرد شغلی پاترسون جمع آوری گردید. تحلیل داده های پژوهش از طریق آزمون پارامتری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: میانگین عملکرد شغلی کارکنان بیمارستان فارابی برابر با 39/0± 7/4 و میانگین رهبری تحول گرا در بین مدیران از دیدگاه کارکنان 4/4 بدست آمد. نتایج حاصل از آزمون هبستگی نشان داد که رابطه معنی داری (P-value<0.05) بین مؤلفه های چهارگانه سبک رهبری تحول گرا و عملکرد شغلی کارکنان وجود دارد. ضریب همبستگی برای هریک از مولفه های رهبری تحول گرا به ترتیب نفوذ آرمانی (59 درصد)، انگیزش الهام بخش (48 درصد)، ترغیب ذهنی (56 درصد) و ملاحظات فردی (43 درصد) بدست آمد. همچنین بررسی اثر همزمان ابعاد رهبری تحول گرا بر عملکرد شغلی با استفاده از رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای نفوذ آرمانی 42 درصد و ترغیب ذهنی 39 درصد بر روی عملکرد شغلی کارکنان تأثیر مثبت داشته اند. نتیجه گیری:ایجاد و توسعه ابعاد و عوامل مرتبط با رهبری تحول گرا می تواند زمینه را برای استفاده افراد از رهبری تحول گرا فراهم سازد و منجر به ارتقای عملکرد سازمان های سلامت شود.