علی اکبر فرهنگی

برخی از روش های بنیادینِ ”مطالعات رسانه ای“ بررسی جنبه های زیباشناختی، نشانه شناختی و محتوا کاویِ ارتباطات غیرکلامیِ ”تصاویر سینما“ به مثابه یِ رسانه جمعی توده وار است. سینما از آغازین روزهای پدید آمدن، تنها یک وظیفه مهّم ارتباطی بر عهده داشته است و آن هم برقراریِ ارتباط با ”مخاطب“. بازیگران سینمای کمدی ”صامت“ از همان ابتدا موفق شدند که این وظیفه ارتباطی را عملی سازند. آنان با به کار گیریِ مؤثر حرکات و رفتارهای غیرکلامی به ارزش واقعی و اصیلِ ”سینمای صامت هالیوود و شیوه های بازیگریِ“ آن معنا دادند و این ژانر سینمایی را توأم با ابعاد تفریحی، سرگرم کننده و خنده آورش غٍنا بخشیدند ودر بین ”مخاطبان جهانی“ که هر کدام دارای فرهنگ هایِ متفاوتی بودند، شناساندند. نظریه ها و پژوهش های کلاسیک و معاصر مربوط به کمدی، نشانه شناسی و ارتباطات غیرکلامی؛ فعالیت تاریخی، هدف مند و تأثیرگذار این کمدین هایِ مشهور را به تأیید می گذارد. این مقاله با طرح مفهوم و درک نشانه شناسانه یِ ارتباطات غیرکلامی در بین کمدین هایِ برگزیده ی سینمای کلاسیک صامت هالیوود، علل و چرایی وضعیت موفقیت آمیز آنان را به آزمون و توضیح می گذارد.

انگیزش در کار، پدیده ای چندوجهی است که نمی توان آن را مستقیماً به وسیله یک متغیر واحد سنجید، انگیزش در کار به صورت مجموعه ای از نیروهای درونی و بیرونی است که آغاز، شکل، جهت، شدت و مدت رفتار مربوط به کاری را تعیین می کند. همچنین انگیزش در کار، نتیجه تلفیق خصیصه های فردی، ماهیت کار و ویژگی های محیط کاری است. هر چند برای تبیین، توجیه، تشریح و کنترل جنبه های مختلف انگیزش در کار کارکنان، تئوری های گوناگونی ارائه شده اما بیش تر آن ها در یکپارچه ساختن ساحت های گوناگون وجودی انسان و در ارائه چارچوبی جامع در برانگیختگی کارکنان در کارشان فقیرند. مقاله ای که پیش رو دارید، مدلی نسبتاً جامع در زمینه انگیزش در کار کارکنان با ابعاد وجودی زیستی، اجتماعی، روانی و معنوی یک فرد در سازمان است که تحت عنوان «مدل انگیزشی مبتنی بر معنویت کارکنان» طراحی و تبیین شده است. این مدل دارای ابعاد چهارگانه ارتباط فرافردی، ارتباط درون فردی، ارتباط میان فردی و ارتباط برون فردی با نشان گرهای مربوط به آن است که نتیجه اش «معنویت» خواهد بود. به عبارت دیگر، «معنویت» با چهار گونه ارتباط یک فرد با نیروی برتر (خدا)، با خویشتن خویش، با دیگران و با محیط تعریف شده که هر یک از آن ها با بخشی از ساحت های وجودی انسان مربوط می شوند؛ بدین معنا که ارتباط فرافردی با ساحت معنوی، ارتباط درون فردی با ساحت روانی، ارتباط میان فردی با ساحت اجتماعی و ارتباط برون فردی با ساحت زیستی انسان سروکار دارند. همچنین چهار گونه ارتباطاتی مذکور کار با معنا، کار هدفمند، خودشکوفایی در کار و به هم پیوستگی با هر چیز در محیط کاری و طبیعی را به ارمغان خواهند آورد، و سرانجام هر یک از آن ها در انگیزش در کار کارکنان مؤثر خواهند بود. بر اساس تحقیقاتی که به منظور آزمون فرضیه های مدل به روش های تحلیل مسیر و تحلیل عاملی تاییدی در دو سطح صف و ستاد در دانشگاه تهران انجام گرفت، کارکنان دانشگاه تهران بر این عقیده بودند که ارتباط میان فردی و ارتباط برون فردی در انگیزش در کارشان مؤثرند؛ اما در نظر آنان ارتباط فرافردی و ارتباط درون فردی در برانگیختگی در کارشان رابطه ای ندارد.

هدف این مقاله ارائه الگویی رسانه‏ای به‏منظور نهادینه کردن برنامه‏های راهبردی جامعه می‏باشد. بر اساس الگوی ارائه شده رسانه‏های جمعی از طریق اثرگذاری بر چارچوب‏های شناختی، هنجاری و تنظیمی جامعه واقعیت‏‏های اجتماعی را نمودار می‏‏دهند، وانگهی مهمترین ویژگی یک عمل نهادی شده نیز واقعیت اجتماعی شدن آنست. بدین‏منظور می‏بایست محتوای رسانه‏ای خود از انطباق‏شناختی، هنجاری و تنظیمی لازم با اهداف و ویژگی‏های مورد انتظار برنامه‏ریزان برخوردار باشد. با استفاده از روش دلفای مهم‏ترین ویژگی‏های مورد انتظار یاد شده در مورد برنامه چشم‏انداز بیست ساله مشخص شده و از بین رسانه‏های جمعی نیز تلویزیون به دلیل فراگیر بودن آن انتخاب شد. به‏منظور آزمون مدل به تحقیقی پیمایشی پرداخته شد که جامعه آماری آن کلیه شهـروندان ساکن شهـر تهران در فاصله سنی 20 الی 64 سال بوده و با استفاده از فرمول کوکران نمونه معرفی از آنها انتخاب و به روش تصادفی ساده مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که برنامه‏های تلویزیون انطباق محتوایی لازم را با ویژگی‏های مورد انتظار طراحان چشم‏انداز ملی از ابعادشناختی، هنجاری و تنظیمی ندارند، همچنین در جامعه نیز این انطباق فرهنگی از حیث شناختی، هنجاری و تنظیمی وجود نداشته و از سویی ویژگی‏های یاد شده در جامعه نهادینه هم نیستند. به‏منظور تبیین مدل به روش مدلسازی معادلات ساختاری و از نرم‏افزار لیزرل استفاده شد. با به‏کارگیری آزمون تحلیل مسیر کلیه اثرات معنی‏داری در مدل تأیید شده و از سویی براساس شاخص‏‏های تناسب مدل، آن مدل مناسبی تشخیص داده شد، به‏عبارتی نتایج آزمون مدل نشان داد که آن از قدرت تبیین مطلوبی برخوردار است، به‏نحوی که الگوی رسانه‏ای یاد شده 38 درصد تغییرات در میزان نهادی شدن ویژگی‏های مورد بررسی را در جامعه تبیین می‏‏کند و بقیه به عوامل دیگری غیر از برنامه‏های تلویزیون مربوط می‏‏شود.

با توجه به ضرورت های افق چشم انداز 1404 به منظوردستیابی به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه و شناخت رقبای منطقه ای، در این پژوهش با معرفی و توصیف ویژگی ها و مؤلفه های شهر رسانه ای، تعریف شهر رسانه ای و کاربردهای آن ارائه می شود. سپس با رصد سه شهر رسانه ای در منطقه (دبی، مصر و اردن) بررسی جامعی به روش مقایسه تطبیقی بر روند تأسیس، نحوه جانمایی، زیرساخت ها و امکانات مورد نیاز، نوع مالکیت و مؤلفه های دیگر حقوقی، تجاری، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی انجام می شود.

با گسترش تکنولوژی و پیدایش وسایل ارتباطی نوین شاهد دگرگونی در اشکال رسانه ها و به تبع آن تغییر در زندگی افراد هستیم. به طور مثال این تغییرها را می توانیم در نحوة زندگی، تفریح، سرگرمی، مسافرت، خرید، نحوة عبادت انسان ها و دسترسی به اطلاعات دینی مذهبی مشاهده کنیم. این مقاله چگونگی استفادة کاربران از اینترنت در امور مذهبی را مورد بررسی قرار داده است. هدف تحقیق، شناخت و نحوة استفاده کاربران از مطالب دینی اینترنت و انگیزة کاربران از استفادة مطالب دینی از اینترنت می باشد. روش به کار رفته در این مقاله، پیمایش است و جامعة آماری آن شامل 700 نفر از دانشجویان رشتة مدیریت دانشگاه ارومیه است. نتایج این تحقیق نشان می دهد مطالب دینی اینترنت، به میزان 1/69 درصد، در باورها و اعتقادهای دینی کاربران تاثیر دارد. همچنین مطالب دینی اینترنت، در بالا بردن اطلاعات 67 درصد کاربران، تاثیر دارد.

چرخش رسانه های جدید و سوگیری آن ها در اقتدار زدایی و حرکت بر مدار خودمختاری کاربران، آوردگاه نوینی را خلق کرده است. با زایل شدن فرآیند دروازه بانی اطلاعات در شبکه های اجتماعی، مخاطره در کنشگری اجتماعی به شدت تقلیل یافته و عصر جدیدی برای ظهور گفتمان های با هویت مقاومت و جهت گیری تروریستی در این شبکه ها آغاز شده است. گروه تروریستی داعش به عنوان نسل دوم تروریسم جهانی، از طریق پوشش رسانه ای خشونت سیاسی با انگاره های مرگ در شبکه های اجتماعی، استراتژی ایجاد رعب و وحشت در اذهان عمومی را عملیاتی کرده و گونه جدید «تروریسم رسانه ای در شبکه های اجتماعی» را نمایان کرده است. کنشگری با سوگیری ضد قدرت این گروه در شبکه های اجتماعی، طلیعه ظهور چالش هایی مانند ناامنی و بی ثباتی، اختلافات مذهبی و قومی، شکاف های اجتماعی و پیش بینی ناپذیری امور در جوامع شده است. در این مقاله چالش های ناشی از «تروریسم رسانه ای در شبکه های اجتماعی» تبیین شده است و مدل «دروازه بانی خودگزین» به عنوان مدلی معطوف به مسائل خرد در شبکه های اجتماعی برای کنترل ژانر خشونت سیاسی و افراط گرایانه تروریستی ارائه شده است. داده های این پژوهش با استفاده از مطالعات تاریخی و اسنادی مشتمل بر مقالات، پژوهش ها، کتاب ها و همچنین پایش اقدامات تروریستی مهم گروه داعش در سال 1394 در گروه توییتر و فیس بوک گردآوری شده و از طریق تحلیل اسنادی و تحلیل ثانوی تجزیه و تحلیل شده است.

«روزنامه نگاری محیط زیست» به عنوان یکی از رشته های جدید با هدف ارتقای سطح آگاهی شهروندان و آموزش مسائل زیست محیطی به زبان عمومی در دنیا مورد توجه قرار گرفته و این در حالی است که هنوز مطبوعات ایران حتی یک صفحه ویژه محیط زیست ندارند. لزوم افزایش آگاهی و مشارکت مردم در حفظ محیط زیست توسط خبرنگاران، با توجه به بروز بحران های زیست محیطی ضروری است. براساس نظریه برجسته سازی و فریمینگ اولویت دادن به مسائل محیط زیست و قاب سازی های متنوع با رویکرد حرفه ای می تواند باعث ارتقای سواد زیست محیطی شهروندان و مسئولان و مشارکت آنان در حفظ آن شود. پرسش اصلی پژوهش پیش رو این است که «معیارهای حرفه ای» روزنامه نگاری محیط زیست تا چه اندازه در گزارش های زیست محیطی مطبوعات ایران رعایت شده اند؟ در این تحقیق، با روش تحلیل محتوا، 200 گزارش زیست محیطی چهار روزنامه ایران، اعتماد، شرق و شهروند در سال 94 بر اساس معیارهای جهانی روزنامه نگاری محیط زیست بررسی و با روش سرشماری در قالب 12 مقوله تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان می دهد که در گزارش ها 5/66 درصد معیار «فرایندمداری»، 5/72 درصد «بیان پیامدها»، در 84 درصد «نظرات اساتید» و در 5/66 درصد معیار «ارتباط موضوع با دیگر مناطق جغرافیایی» رعایت نشده و تنها در 5/2 درصد گزارش ها از «کاربرد نقشه و چارت» برای آسان سازی اطلاعات استفاده شده است. به طور کلی، بین روزنامه ها از لحاظ رعایت 12 معیار تخصصی روزنامه نگاری محیط زیست تفاوت معنی دار وجود دارد و هر کدام از روزنامه ها در رعایت برخی معیارها شدت و ضعف داشته اند.

هدف این تحقیق بررسی نقش سه متغیر استرس زا، یعنی ابهام نقش، تعارض نقش و اضافه بار نقش بر میزان استفاده از سه تاکتیک اصلی مدیریت تأثی،ر یعنی خود شیرینی، جلب حمایت و ارعاب می باشد. هم چنین اثر استفاده از این سه تاکتیک بر دو متغیر مهم شغلی، یعنی فشار شغلی و ارزیابی عملکرد کارکنان بررسی شده است. مدیریت تأثیر، زیرمجموعه ای از رفتارهای سیاسی است که درطول آن افراد تلاش می کنند تا تأثیراتی را که بر دیگران دارند کنترل و مدیریت کنند و در واقع، تصویر مورد نظر از خود را در اذهان دیگران شکل داده و تصمیم گیری ها را به سمت منافع خود سوق دهند. این تحقیق پیشنهاد می کند که در واکنش به عوامل استرس زای نقش، تاکتیک های مرتبط مدیریت تأثیر مورد استفاده قرار می گیرد و این تاکتیک ها به نوبه خود بر فشار شغلی ادراک شده کارکنان و نیز بر ارزیابی عملکرد آنها به وسیله سرپرستشان اثرگذار است. جامعه آماری تحقیق کلیه کارمندان ادارات آموزش و پرورش استان قم می باشد. روش تحقیق پیمایشی و از نوع همبستگی و به طور مشخص مبتنی برمدل سازی معادلات ساختاری است. اجرای مدل معادلات ساختاری، پذیرفته شدن اکثر فرضیه ها و معتبر بودن مدل مفهومی تحقیق را نشان می دهد.

پژوهش پیش رو باهدف بررسی سبک رهبری مشارکتی و تأثیر آن بر اثربخشی سازمانی در سازمان های رسانه ای با تأکید بر سازمان صداوسیما انجام شده است. پژوهش از حیث هدف کاربردی است، زیرا می توان از نت ایج ای ن پژوهش جهت ارتق ای اثربخشی سازمانی در سازمان های رسانه ای استفاده کرد و به طور خاص می خواهیم از نتایج این پژوهش درجهت ارتقای اثربخشی سازمانی، در سازمان صداوسیما استفاده کرده و به صورت میدانی به روش پیمایشی با تحلیل همبستگی و تبیین آن در جامعه آماری کارکنان سازمان صداوسیما در تهران انجام شد. نمونه آماری این تحقیق 400 نفر از کارکنان معاونت های مختلف سازمان صداوسیما در شهر تهران بوده اند. این نمونه با روش تصادفی طبقه ای متناسب با اندازه به صورت سیستماتیک از فهرست کارکنان شاغل در این معاونت ها انتخاب شده اند. پرسشنامه های مورداستفاده، پرسشنامه های استاندارد سبک رهبری مشارکتی (20 سؤال) و پرسشنامه اثربخشی سازمانی (28 سؤال) بوده است. پایایی ابزار (پرسشنامه) با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای سبک رهبری مشارکتی 92 درصد و برای اثربخشی سازمانی 91 درصد به دست آمده است. مؤلفه های موردبررسی در سبک رهبری مشارکتی عبارت اند از: مشارکت، عدالت، پاسخگویی و احساس مالکیت و مؤلفه های اثربخشی سازمانی نیز عبارت اند از: نوآوری، تعهد سازمانی، رضایت شغلی و سلامت. نتایج نشان می دهد که بین مؤلفه های سبک رهبری مشارکتی و اثربخشی سازمانی در رسانه ملی رابطه معنی داری در سطح 1 درصد 01/0> (000/0p=) وجود دارد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین شاخص های سبک رهبری مشارکتی و اثربخشی سازمانی در سازمان صداوسیما رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد، به گونه ای که کاربرد سبک رهبری مشارکتی سبب افزایش اثربخشی سازمانی در سازمان صداوسیما می شود.

"بسیاری از صاحبنظران علت موفقیت و شکست نهادها را در تفاوت مدیریت آنها می‌دانند، زیرا در واقع مدیریت عضو حیات‌بخش هر سازمان محسوب می‌شود. امروزه گسترش روزافزون نهادهای رسانه‌ای به ویژه مطبوعات که یکی از سیستم‌های اثرگذار فرهنگی جامعه محسوب می‌شوند، وجود مدیران لایق و کارآمدی را می‌طلبد که موفقیت این نهادها را تضمین کنند. از آنجا که یکی از علل اصلی توسعه‌نیافتگی رسانه‌ها و به خصوص مطبوعات کشور ما نیز به نوع ساختار سازمانی و شیوه نامطلوب مدیریت آنها بازمی‌گردد، وجود پژوهشی بنیادی و کاربردی که بتواند با آسیب‌شناسی جریان مدیریت مطبوعات، به طرح نقایص و کاستی‌ها بپردازد و حداقل زمینه را برای اصلاح این نماد کلیدی جامعه فراهم آورد، ضروری می‌نماید. مقاله حاضر چکیده تحقیقی است که بدین منظور در قالب یک رساله دکترا1 تدوین شده است. فرضیه اساسی تحقیق این است که ساختار و شیوه مدیریت روزنامه‌ها در ایران، فاقد ویژگی‌های اثربخشی است. هدف از این تحقیق آن است که ضمن بررسی ساختار سازمان‌های مطبوعاتی ایران و مطابقت این ساختار با الگوهای نظری موجود، نحوه مدیریت آنها را مورد ارزیابی قرار دهد و در عین حال، رابطه و تعامل بین مدیریت مطبوعات را با مالکیت آنها بسنجد و در نهایت، با بررسی ضعف‌ها و مشکلات مربوط به مالکیت و مدیریت سازمان‌های مطبوعاتی کشور، راه‌حل‌‌های کاربردی و مناسب را به منظور اصلاح ساختار سازمانی و شیوه مدیریت مطبوعات در جهت نزدیک‌تر ساختن آنها به استانداردهای مدیریت مطلوب، ارائه دهد. "