محسن احمد آخوندی

یکی از مفاهیم قرآنی مر بوط به حوزه ی قیامت و معاد، تعبیر ترکیبی «اصحاب اعراف» است که ویژگی های آن در خلال آیات ۴۶تا ۴۹ سوره ی اعراف بیان شده است. در این دسته از آیات، از مکان خاصى نام برده شده که میان بهشت و جهنم و مُشرِف بر آنها است و آن «اعراف» است که افراد خاصى در آن قرار دارند. در جهت تعیین مصادیق «اصحاب اعراف»، دو دیدگاه اصلی مطرح است؛ برخی می گویند: آنان انسان های کامل و مقربان درگاه الهی همچون انبیا و ائمه هستند. گروهی نیز معتقدند: آنان کسانی هستند که میزان گناهان و نیکی هایشان با هم برابر است. هدف این نوشتار (که به شیوه ی توصیفی تحلیلی و با استفاده از روش ها و متون مختلف لغوی، بافت و سیاق قرآن، روایات و وجوه مفسران و مترجمان تدوین یافته است)، تبیین چیستی و مصادیق تعبیر «اصحاب اعراف» است. نتیجه برآمده از تحقیق این است: بافت و سیاق خود آیه و روایات دارای دلالت صریح، حکایت از این دارد که: اعراف جایگاه ویژه اى میان بهشت و جهنم است؛ و افراد دارای مقام و منزلت رفیع در این مکان مستقر شده و از تمام احوال و خصوصیات بهشتیان و جهنمیان آگاه هستند. بر این اساس نمی توان منظور از اصحاب اعراف را کسانی دانست که حسنات و سیئاتشان برابر است.