فاطمه حیدریان نایینی

مهندسی زیستی یکی از علوم بین رشته ای و چند رشته ای است که در باره مفاهیم زیست شناسی و علوم مهندسی است و از تداخل اطلاعات علوم مهندسی و زیست شناسی در یک رشته واحد به پرورش و آموزش دانشجویانی کارآمد می پردازد. در این مقاله ضمن معرفی مختصر مهندسی زیستی، به برنامه ریزی آموزشی یکی از حوزه های آن پرداخته و جزئیات بیشتر دو گرایش مهندسی زیستی با عناوین مهندسی سیستم های زیستی و مهندسی محیط زیست و برنامه ریزی آموزشی آنها بررسی شده است.

خلاقیت و نوآوری از مسائل بسیار مهمی است که با وجود تدریس دروس آن در کشورهای پیشرفته و حتی وجود رشته های متنوع در دانشگاه ها و کالج ها در کشورهای مختلف, در نظام آموزشی ایران نبود آن بسیار بارز و مورد توجه است. با توجه به گسترده بودن تکنیک های خلاقیت و نوآوری و کاربردهای متنوع آنها، در این مقاله به طور ویژه به یکی از جنبه ها و تکنیک های خلاقیت (مهندسی خلاقیت TRIZ) پرداخته شده است. مهندسی خلاقیت TRIZ یکی از جامع ترین و نظام مند ترین تکنیک های خلاقیت و از پایگاه دانشی وسیعی برخوردار است که در این مقاله اجزای آن از جمله ایده آل گرایی ، 40 اصل ابداعی و ... معرفی شده است .

مهندسی زیستی یکی از علوم بین رشته ای نوین است که در این علم ارتباط مباحث علمی پژوهشی متقابل و کارآمدی از تداخل گرایش های مختلف مهندسی و زیست شناسی ایجاد می شود. اخیراً در اکثر کشورهای پیشرفته تمایل فراوانی برای اصلاح یا ایجاد برنامه های تحصیلی دروه های مهندسی زیستی پیدا شده است. مهندسی زیستی دارای مفاهیم و ساختارهای بسیار گسترده از دو جنبه زیست شناسی و مهندسی است. بعضی مواقع در ظاهر مفاهیم اساسی مهندسی و زیست شناسی با یکدیگر ناهماهنگ هستند که با ایجاد دوره های کارشناسی در این رشته نوین امکان درک متقابل رشته های زیست شناسی و مهندسی و استفاده از آن در حل ابداعانه مسائل صنایع مختلف کشور فراهم می آید. در این دوره تحصیلی موضوعات مهندسی، موضوعات علم حیات و دوره های ترکیبی این دو مورد بحث قرار می گیرد و در این مقاله مختصری از برنامه های تحصیلی مهندسی زیستی در کشورهای مدرن ارائه و ایجاد این رشته در آموزش عالی کشور پیشنهاد می شود.