حسام الدین علیدوستی

به دلیل اهمیت تحولات جمعیتی ایران در دهه های گذشته، هدف از انجام این مطالعه، شناسایی عوامل اجتماعی_اقتصادی مرتبط با تمایل به فرزند آوری است. تحقیق حاضر، توصیفی_تحلیلی از نوع تحلیل ثانویه و روش پیمایش و به لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماری این داده ها مربوط به طرح نگرش جوانان در آستانه ازدواج به فرزند آوری در شهر کرمانشاه است که توسط پژوهشکده آمار در سال 1397 انجام شد؛ بر این اساس، 374 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار  SPSS نسخه 22 استفاده شد. سپس داده ها با استفاده از رگرسیون خطی، آزمون خی دو، آزمون t و تحلیل واریانس تحلیل شدند. نتایج نشان داد، حدود 7/2 درصد از افراد بدون فرزند هستند و 1/33 درصد دارای یک فرزند، تمایل به داشتن فرزندی دیگر ندارند. تفاوت معناداری در تمایل به فرزندآوری در متغیر های حمایت اجتماعی، جنس، سن، ترجیح جنسیتی، وضعیت شغلی وجود دارد، اما بین تمایل به فرزندآوری و فشار اجتماعی، نگرانی از فرزندآوری، پایگاه اجتماعی_اقتصادی، محل سکونت، تحصیلات، وضعیت منزل و مدت زمان استفاده از اینترنت رابطه معنادار نیست .از بین متغیر هایی که بر تمایل به فرزندآوری اثر مستقیم دارند، ترجیح جنسیتی و وضع شغلی بیشترین تأثیر منفی و حمایت اجتماعی تنها متغیری است که بر تمایل به فرزندآوری اثر مثبت دارد. در مجموع، متغیر های تحقیق توانسته اند 56/0 درصد از تغییرات تمایل به فرزند آوری را تبیین کنند. برای ایجاد تمایل به فرزند و فرزندآوری، باید به نقش عواملی چون حمایت اجتماعی و زندگی شغلی و خانوادگی زنان توجه کرد و برای تقویت آن ها برنامه ریزی و سیاست گذاری کرد.

یکی از عوامل اساسی کاهش باروری به سطح پایین و بسیار پایین، تاخیر در فرزند آوری است. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی موثر بر نگرش زوجین در آستانه ازدواج نسبت به فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند انجام شد. مطالعه حاضر مطالعه ای کمی، از نوع تحلیل داده های ثانویه بود که بر روی زوجین در آستانه ازدواج شهر کرمانشاه در سال 1394 انجام شد. از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای 374 نفر انتخاب شدند. ابزار های پژوهش شامل مجموعه ای از پرسش های مربوط به نگرش به فرزند آوری بود. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون f، آزمون خی دو، آزمون t و رگرسیون چند گانه، توسط نرم افزار Spss نسخه 22 انجام شد. نتایج آزمون t دو گروه مستقل و خی دو نشان داد، بین جنس (025/0، 016/0P=)، وضع شغلی(060/0، 000/0P=)، ترجیح جنسیتی (028/0، 002/0P=) تفاوت معکوس و معنادار و نتایح آزمونf بین سن (000/0، 000/0P=)، تحصیلات (001/0، 000/0P=)، پایگاه اقتصادی – اجتماعی (039/0، 011/0P=)، فشار اجتماعی (034/0، 077/0P=)، حمایت اجتماعی (001/0، 000/0P=) و نگرانی از فرزندآوری (001/0، 013/0P=) اثر مثبت و معناداری بر نگرش آنها نسبت به فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند دارند. متغیرهای جمعیتی و اقتصادی- اجتماعی اگرچه بر نگرش پاسخ گویان نسبت به فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند موثر هستند، اما به نظر می رسد، باید به متغیرهای ارزشی- نگرشی (حمایت اجتماعی، فشار اجتماعی و نگرانی از فرزندآوری) بیشتر توجه شود که تاثیر بالاتری بر فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند دارند.