فاطمه سلطانی لف شاکرد

زمینه و هدف: خشونت یکی از مهم ترین عواملی است که تهدید جدی برای سلامتی، امنیّت و حقوق افراد محسوب می شود و پیامدهای منفی جبران ناپذیری دارد. هدف پژوهش حاضر، شناخت خشونت اجتماعی و طرد اجتماعی شهروندان تهران در بستر اخلاق اجتماعی و ارائه یک نظریه داده بنیاد بود. روش: پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و با روش گراندد تئوری انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، زنان و مردان ساکن تهران بوده که تجربه حداقل یک مورد خشونت اجتماعی را داشته اند. حجم نمونه، تعداد 27 نفر بود که با روش نمونه گیری از نوع هدفمند چندگانه (همگون، نظری) انتخاب شدند. سعی شده تا با مصاحبه عمیق و ورود به دنیای ذهنی و معنایی مصاحبه شوندگان به تفسیر داده های مصاحبه ای و مشاهده ای و مفهوم سازی این داده ها پرداخته شود و مصاحبه ها با افراد تا زمانی رسیدن به اشباع نظری از لحاظ مفهومی، ادامه داشت. در ادامه، کدگذاری باز، محوری و گزینشی و سپس با تعیین مقوله هسته، نظریه پردازی صورت گرفت. یافته ها: عواملی همچون فقر و بیکاری، عدم دسترسی به خدمات اجتماعی و آموزشی، فقدان مشارکت اجتماعی، کارآمد نبودن برنامه های تربیتی و آموزشی نهادهای رسمی و غیررسمی، انتقام و کینه ورزی، شرایط محیطی نامناسب و الگوپذیری نامناسب، احساس بی عدالتی اجتماعی و اقتصادی، بازماندگی از تحصیل، ناامنی و بی اعتمادی اجتماعی و... شرایط علّی، زمینه ای و مداخله گر را شکل داده است. نتیجه گیری: ایجاد پدیده «بی عدالتی و فاصله اجتماعی» در جامعه مورد مطالعه، نوعی شکاف و احساس دوری را به صورت عینی با سایر گروه ها در به ویژه افراد طبقات بالاتر جامعه و محلات ایمن تر ایجاد کرده که رنجش و آزردگی اجتماعی و افزایش خشونت های اجتماعی و عدم امنیّت روانی و اجتماعی از پیامدهای آن است.