امید بیات

افق های وزیکولار در سطح لندفرم های مناطق خشک معمول هستند و نقش مهمی در ویژگی های چرخه هیدرولوژی و فرایندهای پدوژنیک در این مناطق دارند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های فیزیکی، شیمیایی، ژئوشیمیایی و کانی شناسی افق های وزیکولار در سطوح مختلف ارتفاعی سه لندفرم در ناحیه شرق اصفهان در اطراف پلایای سگزی است. لندفرم های مطالعه شده شامل یک سطح قدیمی باقی مانده در امتداد رودخانه زاینده رود (RP)، یک پدیمنت در شهرک صنعتی جی (JP) و یک مخروط افکنه در نزدیکی زفره (ZA) هستند. برای انجام پژوهش، هفت نمونه از افق های وزیکولار شامل دو نمونه در RP و دو نمونه در JP و سه نمونه در  ZA در سطوح ارتفاعی مختلف برداشت شد. ضخامت افق های وزیکولار مطالعه شده در دامنه 3- 6 سانتی متر متغیر بود. همه نمونه ها توزیع دونمایی در بخش شن و سیلت داشتند که نشان دهنده مشارکت دست کم دو فرایند در انتقال ذرات در تشکیل این افق ها بود. کوارتز و کلسیت در همه نمونه ها غالب بودند، ولی ازنظر وجود میکا و کانی های فیبری تفاوت داشتند. مقایسه ویژگی های ژئوشیمیایی افق های وزیکولار با سنگ های همراه نشان دهنده غنی شدن SO 3 و CaO نسبت به ماده مادری متناظر آنها بود که با افزودن املاح محلول، کربنات ها و به ویژه گچ به سطح لندفرم ها توسط فعالیت های بادرفتی ارتباط داشت. نسبت Zr/Al 2 O 3 با افزایش مقدار سیلت، روند افزایشی داشت که منبع بادرفتی ذرات سیلت را ثابت می کند. وجود افق های وزیکولار توسعه یافته در سطوح لندفرم های منطقه نشان دهنده فرایندهای طولانی مدت فرسایش بادی و رسوب گذاری غبار در این منطقه است که این فرایند طبیعی به واسطه فعالیت های انسانی در سال های اخیر تشدید شده است.