هلیا هاشمی اصل

هدف از این پژوهش شناسایی انواع جعل و تزویر در نسخه های خطی به جهت افزایش آگاهی و شناخت درباره این نسخه ها و ایجاد زمینه ای مناسب برای پژوهش های نسخه شناسی است. در این پژوهش از روش کتابخانه ای به منظور مطالعه پژوهشهای پیشین و روش میدانی برای شناسایی نمونه های مستند از جعل و تزویر در نسخه های خطی استفاده شده است. یافته ها: جعل و تزویر در نسخه های خطی به سه دسته ساخت کامل نسخه (کتابسازی)، جعل و تزویر در محتوای علمی (متن) و جعل و تزویر در عناصر مادی نسخه تقسیم می شود. روش های جعل و تزویر در هر یک از این انواع با توجه به نوع نسخه (نسخه های هنری یا متنی) متفاوت است. جاعلان نسخه های خطی، اغلب افرادی فرهنگی و آشنا با نسخه ها بوده اند که به نوعی با نسخه ها ارتباط داشته اند و به جهت سودجویی مادی یا معنوی اقدام به این امر می نمودند. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش، جعل و تزویر در عناصر مادی نسخه ها توسط افراد گوناگون و معمولاً در زمانی طولانی پس از ساخت نسخه اجرا می شود؛ بنابراین، رواج آن از سایر انواع جعل و تزویر بیشتر است. جعل و تزویر در انجامه نسخه ها به ویژه تغییر تاریخ نسخه (به جهت کهنه نمایی) از شیوع بالاتری برخوردار است.