نجم الدین آفتابی آرانی

کیفرزدایی، به عنوان یکی از راهبردهای عقب نشینی نظام کیفری در اقسام کیفرزدایی قانونی، قضایی و اجرایی مورد توجه قانون گذار قرار گرفته است. در حقیقت، کیفرزدایی جنبش نوینی است که به دنبال تعدیل و متناسب کردن خاصیت کیفری مجازات و یا سلب وصف جزایی از یک رفتار مجرمانه و جایگزین کردن اقدامات غیرکیفری در جهت اصلاح و تربیت مجرم است. این سیاست مبتنی بر اندیشه ناتوانی عقوبت در اصلاح و تربیت مجرم و پیشگیری از جنایت است. همان طور که در سیاست جنایی اسلام، برای مرتکب جرم و گناه مجازاتی پیش بینی شده است، ولی در مواردی با توجه به قاعده «العقوبات لا تسقط الا بسبب شرعی» به دنبال راه گریزی جهت عدم اعمال مجازات می باشد. به طور کلی واکنش کیفری علیه جرایم شامل مجازات ها و اقدامات تأمینی و تربیتی است و قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 نیز مصادیق فراوانی از سیاست کیفرزدایی را نظیر؛ جایگزین های حبس، نظام آزادی مشروط و نیمه آزادی، تعویق و تعلیق صدور حکم و... پیش بینی کرده است.