شیرین حاتمی فر

پژوهش حاضر به موضوع فرایند زایمان و تولد نوزاد در اجتماعات سنتی، قبل از ورود پزشکی و بهداشت مدرن، می پردازد و سعی در بررسی نقش ماماهای محلی در این فرایند دارد. با بهره گیری از روش اتنوگرافی و با مراجعه به زنان ماما و سایر افراد مطلع از جمله زنان سالمند، روایتی از فرایند زایمان ارائه می شود. با 46 نفر مصاحبه های عمیقی انجام گرفت، یافته های مصاحبه ای حول سه مرحله پیشازایمان، حین زایمان و بعد از زایمان تم بندی شدند. زایمان های سنتی در محیطی خانگی، با حداقل امکانات بهداشتی و البته با ابزارهای بسیار ساده و دم دستی انجام می گرفتند. ماماها در دوره پیشازایمان توصیه های رفتاری و تغذیه ای و در موارد متعدد معالجه ای به زنان باردار ارائه می کردند. در جریان زایمان، در صورت دشواری زایمان، راهکارهای کاملاً تجربیِ بومی و نیز راهکارهایی اعتقادی اتخاذ می شد. شرایط خاص محیطی و زیستی و فرهنگی در مواردی باعث مرگ ومیر مادران یا جنین می شد. یافته ها می توانند علل ناشناخته مرگ ومیر مادران یا جنین را در گذشته نشان دهند. در مرحله پس از زایمان مراقبت های مؤثر ماما از زائو، بر سلامتی مادر و فرزند بسیار مؤثر بوده است. تمامی اقدامات ماما و کل فرایند زایمان و فرزندآوری در بطن فرهنگ و به میانجی عناصر فرهنگ بومی انجام شده است.

موضوع این مقاله ازدواج مجدد سالمندان است. هدف آن شناخت دیدگاه سالمندان بیوه و ازدواج مجددکرده درباره ازدواج مجدد با رویکردی تفسیرگرایانه است. این مطالعه در شهر سقز در کردستان ایران انجام شده است. رویکرد روشی این مطالعه کیفی و از نوع اتنوگرافی است. با نمونه گیری هدفمند با بیست نفر از زنان و مردان سالمند بیوه/ازدواج مجددکرده مصاحبه های عمیقی انجام گرفته است. متون مصاحبه ها با روش تحلیل محتوای کیفی متعارف تحلیل شده اند. یافته های  مطالعه نشان می دهند که نوعی رویکرد دوگانه جنسیتی نسبت به ازدواج مجدد در میان سالمندان زن و مرد وجود دارد. سالمند بیوه باقی ماندن دارای دو شکل خودخواسته و ناچاری است. ازدواج مجدد نیز دارای دو بعد ناچاری و خودخواسته است. آنان در هر دو  حالت ناچارند بیوه بمانند یا ازدواج کنند. ازدواج مجدد سالمندان با موانع متعدد اجتماعی و اقتصادی روبرو است، با اینحال یافته ها نشان می دهد که ازدواج مجدد پیشروانه نیز در جامعه اتفاق می افتد. این خواسته سالمندان، در کشاکش با ارزش ها و هنجارهای خانوادگی و اجتماعی، سعی در بازکردن فضایی برای خود در حوزه عمومی دارد. یافته های این پژوهش می تواند در راستای تدوین سیاست گذاری های خرد و کلان اجتماعی برای سالمندان مورد استفاده قرار گیرد.