مریم موسویان

از دهه ۱۳۸۰ شمسی، نگارش و انتشار مقالات علمی در ایران شدت بسیار زیادی به خود گرفته و سبب شده است علاوه بر سازمان های دولتی مانند ایرانداک و سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، سامانه های برخط متعدد دیگری چون پرتال جامع علوم انسانی، نورمگز، مگ ایران، علم نت، سیویلیکا و غیره اقدام به مدیریت دانش و تهیه بایگانی های ساختارمند مستندات علمی کند. هرکدام از این بایگانی ها، امکاناتی را در اختیار کاربر قرار می دهد. یکی از این امکانات، قابلیت جستجو است و جستجوی دقیق می تواند بر کاربری این سامانه ها تأثیر به سزایی بگذارد. برای افزایش دقت جستجو نیاز است حوزه علمی مقالات مشخص شود. دسته بندی حجم زیاد منابع علمی در حوزه های مختلف بسیار زمانبر است که استفاده از روش های ماشینی به عنوان یک راه حل می تواند از این کار طاقت فرسا بکاهد. هدف اصلی این مقاله، ارائه یک مدل دسته بندی برای تعیین حوزه مقالات علمی است. اگرچه در پژوهش های پیشینِ دسته بندی به طور عمده از الگوریتم های دسته بندی متداول برای متن ساده به کار رفته است، در این پژوهش تلاش می شود علاوه بر استفاده از این دسته بندها، از دسته بندهای مبتنی بر شبکه عصبی، مانند شبکه عصبی پیچشی[۱] و پرسپترون[۲]، به همراه بازنمایی معنایی مبتنی بر بافت، مانند ParsBERT، استفاده گردد و نتایج آن با سایر روش های متداول در ساخت بردار مستندات، مانند Word2Vec، مقایسه گردد. برای این هدف، از داده های پرتال علوم انسانی که دربرگیرنده مقالات متنوع علوم انسانی استفاده می کنیم. ویژگی این داده مشخص بودن حوزه تخصصی هر مقاله است. یکی از ویژگی های شبکه عصبی این است که برایندی از ویژگی های نهفته از داده در فضای برداریِ ساخته شده شکل می گیرد و برای آموزش مدل استفاده می گردد. براساس نتایج عملی، دسته بند پرسپترون مبتنی بر ParsBERT بالاترین کارایی ۷۴/۷۱ درصدی براساس امتیاز F میکرو و کارایی ۷۲/۵۵ درصدی براساس امتیاز F ماکرو را به دست آورده است. [۱] convolutional neural network [۲] perceptron neural network

شناسایی گفتمان مدیریت اسلامی می تواند هم برای رهبران و هم برای افرادی که مسئولیتهای مدیریتی بخشی از جامعه را بر عهده دارند، بسیار راه گشا باشد. هدف این مقاله تحلیل گفتمان انتقادی نامه های امام علی به عبدالله ابن عباس است؛ به همین دلیل با روش کیفی و با استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به بررسی و تحلیل نامه های امام علی به عبدالله بن عباس حاکم بصره پرداخته شده است. این نامه ها هفت عدد است و تحلیل گفتمان انتقادی در سه سطح انجام شده است. در سطح توصیف ویژگیهای مهم زبانشناختی نامه ها به منظور شناسایی نظم گفتمانی حاکم بر آنها مورد بررسی قرار گرفته است. در تفسیر تلاش شده است که این نظم گفتمانی در پرتو ویژگیهای متنی و هم چنین شرایط تولید این متون در دوره امام علی(ع) تفسیر شود. هم چنین در سطح تبیین تلاش شده است تا رابطه نظم گفتمانی با متن و بستر اجتماعی سیاسی آن تبیین شود. به طور کلی یافته ها نشان می دهد که در نظم گفتمانی امام علی تنها یک پرکتیس یا عمل گفتمانی قابل شناسایی است و آن پرکتیس گفتمانی امام کارگزار است. امام علی در سطح پرکتیس گفتمانی امام کارگزار انواع مختلف گفتمانها را برای مفصل بندی نظم گفتمانی یا همان گفتمان مدیریت اسلامی در نامه هایشان به کار گرفته اند. به طور کلی شش گفتمان در مفصل بندی پرکتیس گفتمانی امام کارگزار برای تولید نظم گفتمان مدیریت اسلامی به کار گرفته شده که عبارت است از: گفتمان مدیریت عدالتگرا و حق گو، گفتمان گشاده رویی مدیریتی، گفتمان مدارای مدیریتی، گفتمان سرنوشتگرا، گفتمان شهادتگرا و گفتمان دنیاگریزی.