غلامحسین عسکری رباطی

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش درس ریاضی به روش حل مسأله بر پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی و مهارات حل مسئله دانش آموزان کلاس سوم ابتدایی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل 3350 دانش آموز دختر کلاس سوم ابتدایی شهرستان ملارد است. نمونه های مورد مطالعه شامل 70 دانش آموز دختر از میان دانش آموزان دختر پایه سوم ابتدایی بود که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به روش تصادفی در گروه های آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. این پژوهش نیمه تجربی بوده و برای آن از طرح آزمون مقدماتی و نهایی با گروه کنترل استفاده شده است. ابزار مورد استفاده پیش آزمون و پس آزمون بودند. گروه آزمایش حدود 8 هفته درس ریاضی را به روش حل مسأله آموزش دیدند ولی گروه کنترل به روش سنتی تحت آموزش قرار گرفتند. پس از خاتمه دوره، پس آزمون اجرا شد. نتایج به دست آمده نشان داد میزان پیشرفت تحصیلی و مهارت حل مسئله بین دانش آموزانی که به روش حل مسأله آموزش دیدند با دانش آموزانی که به روش سنتی این درس را گذرانده اند، تفاوت معنادار وجود دارد.

هدف از انجام این تحقیق تحلیل محتوای کتاب ریاضی نهم متوسطه اول سال تحصیلی 99-1398 می باشد. این تحقیق، از نوع توصیفی و روش مورد استفاده، روش تحلیل محتوا و از نظر هدف در گروه تحقیقات کاربردی قرار دارد. در این تحقیق جهت استنتاج بهتر و دقیق تر جامعه آماری جایگزین نمونه آماری گردید. ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق شامل فرم تحلیل محتوای ویلیام رومی و طبقه بندی جدید حیطه شناختی بلوم میباشد. نتایج بدست آمده باتوجه به ضرایب فرم تحلیل محتوای ویلیام رومی نشان می دهد که کتاب ریاضی نهم در بخش متن (شامل متن و فعالیت ها) فعال ودر بخش تصویرها در اکثر فصلها فعال بوده و در بخش سوالات (شامل تمرین ها و کار در کلاس ها) در سطوح بالای حیطه شناختی بلوم تدوین شده است.

هدف این پژوهش، ارزیابی محتوای کتاب ریاضی پایه هفتم از نظر فعال بودن محتوا با استفاده از تکنیک ویلیام رومی، توجه به خلاقیت از طریق انطباق با عوامل خلاقیت گیلفورد، بررسی بر اساس طبقه بندی حیطه شناختی اندرسون و تحلیل کتاب از نظر توزیع مسائل زمینه مدار می باشد. برای انجام پژوهش، از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری، کتاب ریاضی پایه هفتم است که در سال 99-1398 توسط وزارت آموزش و پرورش به چاپ رسیده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که محتوای کتاب نگاهی بیش از حد به روشهای یادگیری فعال دارد. تحلیل کتاب بر مبنای فرایندهای ذهنی و الگوی خلاقیت گیلفورد نشان دهنده این مطلب است که به پرورش فرایندهای ذهنی و سطوح بالای خلاقیت توجه کمتری شده است. از نظر توجه به حیطه های شناختی در بعد دانش، بیشترین میزان توجه به دانش امور واقعی و دانش مفهومی، در بعد فرایند شناختی بیشترین میزان توجه به سطح به کاربستن و فهمیدن می باشد و کمترین توجه به مقوله ارزشیابی شده و در کل کتاب به مقوله خلق کردن اصلا توجهی نشده است. همچنین از نظر توزیع مسائل زمینه مدار و کاربرد ریاضی در زندگی روزمره، به ارتباط ریاضی با زندگی واقعی توجه کمی شده است.

حل مسئله هسته اصلی برنامه درسی ریاضی محسوب می شود. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی محتوای کتاب ریاضی پایه سوم ابتدایی براساس برنامه ریزی حل مسئله می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع، توصیفی است که به شیوه تحلیل کمی محتوا صورت گرفته و واحد تحلیل پرسش، تمرین و مسائل می باشد، در تحلیل داده های حاصل از این پژوهش از فراوانی و همچنین از آنتروپی شانون استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش کل کتاب ریاضی پایه سوم ابتدایی در سال تحصیلی 1399-1398 بوده است. برای تحلیل محتوای کتاب از سیاهه انواع مختلف مسئله ریس و همکاران استفاده شد که شامل هشت نوع مختلف مسئله می باشد که مناسب است در برنامه ریزی حل مسئله مورد توجه قرار گیرد. نتایج این تحلیل نشان داد که در بخش های مختلف محتوای کتاب، توزیع مناسب و یکنواختی از انواع مختلف مسئله استفاده نشده است.

در پژوهش حاضر کتاب ریاضی پایه نهم متوسطه اول بر اساس الگوی خلاقیت پلسک مورد تحلیل قرار گرفت. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا و کاربردی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل یک جلد کتاب درسی ریاضی پایه نهم در سال تحصیلی ۹5-94 است. ابزار این تحقیق فرم تحلیل محتوای محقق ساخته با توجه به الگوی عوامل خلاقیت پلسک می باشد. برای تحلیل محتوا از یک طرح کدگذاری استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد میزان توجه و درگیری با شاخصهای الگوی خلاقیت پلسک و مقدار ضریب اهمیت هر یک از این شاخص ها در کتاب ریاضی پایه نهم بسیار کم بوده و محتوای درسی کتاب مذکور بر اصول خلاقیت پلسک منطبق نیست.