حسین دهقانی پوده

نوآوری چابک برای سازمان های صنعتی دفاعی به معنای مجموعه ای از فرآیندها، ابزارها و روش ها در جهت بهبود توانایی واکنش سریع به نیازهای متغیر بازار و مشتریان، تهدیدات بالفعل و بالقوه توأم با کنترل هزینه ها و بهبود سطح کیفیت محصولات و خدمات است و یک سیستم صنعتی نوآور چابک با قابلیت های فوق العاده (قابلیت های داخلی هم چون فناوری های سخت افزاری و نرم افزاری، نیروی انسانی و مدیریت ماهرانه) برای رسیدن به تغییرات سریع و آنی بازار (اعم از سرعت، انعطاف پذیری، مشتریان و پاسخ گویی) و تهدیدات بالفعل و بالقوه است. با عنایت به موارد فوق، پژوهش حاضر با هدف تدوین الگوی راهبردی نوآوری چابک سازمان های صنعتی دفاعی به رشته تحریر درآمده است و داده ها از طریق بررسی اطلاعات کتابخانه ای در ادبیات و مبانی نظری پژوهش و مصاحبه با 20 نفر خبره موضوع احضاء و پس از کدگذاری باز، محوری و انتخابی در سی و هفت مقوله تحت عنوان الگوی راهبردی نوآوری چابک تدوین شد و نظریه نوآوری چابک سازمان های صنعتی دفاعی در ده قضیه بیان گردید. همچنین به منظور بررسی روایی و پایایی مدل ارائه شده، نسبت به تدوین پرسشنامه محقق ساخته اقدام و یک نمونه آماری 110 نفره به سؤالات پاسخ دادند و به دلیل غیرنرمال بودن داده ها از نرم افزار اسمارت-پلاس برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید و در نهایت روایی و پایایی مدل نیز اثبات شدند. با عنایت به آنچه که در پژوهش حاضر گذشت می توان پیامد نوآوری چابک سازمان های صنعتی دفاعی را پایداری نوآوری جدید در محیط متغیر، استقرار نظام  صنعتی دفاعی هوشمند و کسب مزیت برتری بخش دفاعی بیان نمود.

مجموعه اقدامات و افتخارآفرینی های شهید قاسم سلیمانی در دوران چهل ساله انقلاب اسلامی، ایشان را به چهره ای بین المللی و نماد مقاومت تبدیل کرده است. بنابراین بررسی مکتب شهید قاسم سلیمانی به عنوان مکتبی جهانشمول و اخروی و الگو سازی آن برای الگو قرارگیری از سوی فرماندهان و مدیران از ضرورتهای اساسی جامعه امروزی ماست. با عنایت به این موارد، این پژوهش با هدف «تدوین الگوی مکتب  فرماندهی شهید  قاسم سلیمانی» به رشته تحریر درآمده است که با بررسی کتابخانه ای در زندگینامه، سخنرانیها، یادداشتها و وصیتنامه شهید و هم چنین مصاحبه با افراد صاحبنظر و استفاده از نظر خبرگان با بهره گیری از روش تحلیل مضمون، مکتب این شهید والامقام در پنج بُعد «معنوی و ارزشی»، «فردی و رفتاری»، «فرماندهی و مدیریتی»، «نظامی» و «تأثیرگذاری (عملکردی)» مشخص شد و در نهایت نتیجه گرفته شد که پیامد مکتب سلیمانی، «سعادت و شهادت» است.

هدف: اقتصاد مقاومتی، اقتصادی دانش بنیان، بهره ور، مولّد، باعث ارزش افزوده بالا و کاهنده خطرپذیری های اقتصادی در جهان پرتلاطم امروز خواهد بود و به مجموعه رفتارهای اقتصادی دلالت می کند که منجر به تقویت زیرساختهای حکومت اسلامی می شود؛ به گونه ای که باید از همه ظرفیتهای بالقوه و بالفعل برای ارتقای رفاه عادلانه در جامعه استفاده شود. لازمه تحقق چنین اقتصادی و بخش جدایی ناپذیر آن، فرهنگ است. تحقیق حاضر با اذعان به این موضوع، باهدف طراحی مدل تعاملی گونه های فرهنگ سازمانی بر تحقق اقتصاد مقاومتی دانش بنیان مبتنی بر دیدگاه حضرت امام خامنه ای به رشته تحریر درآمده است. روش: این پژوهش با روش توصیفی- پیمایشی انجام شد. جامعه آماری آن به صورتهدفمند انتخاب شد و بر اساس جدول مورگان، تعداد 140 نفر از آنان برای نمونه آماری برگزیده شدند. برای بررسی فرضیه ها از پرسشنامه محقق ساخته شامل 36 سؤال استفاده شد که پایایی آن توسط آزمون آلفای کرونباخ در نرم افزار اس.پی.اس.اس، 984/0 محاسبه شد. از آنجا که داده ها نرمال بودند، برای تجزیه و تحلیل آنها از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: بین فرهنگ سازمانی و اقتصاد مقاومتی دانش بنیان رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. نتیجه گیری: فرهنگ سازمانی 96 درصد بر تحقق اقتصاد مقاومتی دانش بنیان تأثیرگذار است.

با توجه به وجود ماژول های متنوع و متعدد در توسعه محصولات با  فناوری بالا و با عنایت به عدم کفایت توان سازمان ها در تأمین نیازهای سخت افزاری، دانشی و مالی پروژه های توسعه این محصولات، استفاده از منابع برتر سازمان های همکار در قالب برون سپاری راهبردی، ضروری است. از سویی حفظ محرمانگی و اطلاعات اساسی سازمان هم در این همکاری الزامی می نماید. بنابراین در این مقاله با انتخاب پروژه های توسعه محصولات با فناوری بالا در سازمان صنایع هوایی به عنوان مورد مطالعه در قلمرو زمانی بهمن ماه تا پایان سال 1396 شمسی و استفاده از روش دلفی فازی، شاخص های مرتبط با برون سپاری این پروژه ها شناسایی شدند. در ادامه و با نظرسنجی از خبرگان و با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار لیزرل، ابعاد مربوطه شامل شایستگی سازمان (دربرگیرنده مؤلفه های منابع، راهبرد ارتباطی، فناوری نرم و یکپارچه سازی)، نیازمندی (شامل مؤلفه های عدم اطمینان، سخت افزاری، زمان و کیفیت) و ویژگی پروژه (شامل مؤلفه های فنی و محرمانگی) تشکیل شده و در بستر مدل مفهومی تأییدی قرار گرفتند. نتیجه فرضیه های مدل نشان داد که ویژگی های این پروژه ها، تعیین کننده ی نیازمندی های سازمان هستند و نیازمندی ها هم شایستگی های لازم برای توسعه محصولات را تبیین می کنند، اما رابطه مستقیم و معناداری بین ویژگی پروژه ها با شایستگی وجود ندارد. نتایج پژوهش می توانند مدیران سازمان های مرتبط با توسعه این گونه محصولات را در انتخاب پروژه های مناسب برای برون سپاری و ایجاد شایستگی در سازمان برای همکاری بلندمدت با تأمین کنندگان یاری رسانند. این مدیران همچنین می توانند در انتخاب تأمین کنندگانی که پاسخ گوی نیازمندی های سازمان باشند؛ از نتایج این تحقیق بهره ببرند.

یکی از مهم ترین نیازهای صنایع دفاعی کشورهای در حال توسعه، تصمیم گیری در رابطه با چگونگی نوآوری در بخش های دفاعی به دلیل گستردگی مأموریت ها در بخش های مختلف عملیاتی و رزمی، فرماندهی و کنترل، فناوری، ساخت و نگهداری تجهیزات و ادوات نظامی و حتی پشتیبانی و خدمات اداری و مالی یک موضوع کلیدی محسوب می شود. به همین دلیل، مقاله حاضر با هدف تحلیل تعامل عوامل مؤثر بر نوآوری سازمان های دفاعی با استفاده از رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) به رشته تحریر درآمده است و تلاش می کند به این پرسش اصلی که برای نوآوری سازمان های دفاعی چه عوامل و معیارهایی می تواند مثمرثمر باشد، پاسخ دهد. این مقاله حاصل پژوهشی است که از نظر هدف، کاربردی از نظر روش تحلیلی - پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش صاحب نظران دانشگاهی و خبرگان آشنا به مباحث نوآوری، نوآوری سازمانی، مباحث مدیریت دولتی، مدیریت آموزشی و مدیران میانی و عالی سازمان های دفاعی می باشند که به صورت نمونه گیری هدفمند و بر اساس جدول مورگان تعداد 150 نفر تعیین گشت. برای جمع آوری اطلاعات از یک پرسشنامه محقق ساخته متشکل از 100 سؤال استفاده شد و پایایی آن 980/0 محاسبه شد و از آنجایی که داده ها نرمال بودند، برای تجزیه و تحلیل آن ها از آزمون تحلیل عاملی با استفاده از نرم افزار لیزرل بهره جویی شد و برای سطح بندی آن ها از رویکرد مدل سازی ساختاری – تفسیری (ISM) استفاده گردید. عمده ترین نتایج پژوهش به این قرار است: برای دستیابی به نوآوری سازمانی سازمان های دفاعی محرک های فضای کاری مناسب؛ عوامل درونی سازمانی؛ بینش و اهداف مشترک بین کارکنان؛ برنامه های انگیزشی و حمایتی؛ مدیریت فناوری اطلاعات؛ مدیریت افراد؛ مدیریت دانش؛ آموزش و فرآیند یادگیری کارکنان؛ تحقیق و توسعه؛ ویژگی های مدیریتی؛ فرآیند محوری بودن؛ آینده نگری؛ مدیریت خلاقیت؛ نوآوری در رفتار؛ نوآوری در فرآیند؛ نوآوری در محصول؛ نوآوری در راهبرد و نوآوری در بازار مؤثر هستند.

مقدمه: پژوهش حاضر بر آن است که با درنظرگرفتن پژوهش های پیشین درباره تعریف سازه تاب آوری روانی ملی به ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ای جهت اندازه گیری این سازه بپردازد. روش: باتوجه به تعاریف، 48 گویه اولیه طراحی و پس از اخذ نظر صاحب نظران حوزه های سیاسی، روان شناسی و دفاعی و اجرای مقدماتی روی 50 نفر، داده ها تحلیل ابتدایی شد و درنهایت روی نمونه نهایی (350 نفری) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: یافته های پژوهش، نشان دهنده آلفای کرونباخ کل 96/0 بود و نتایج تحلیل عاملی اکتشافی به روش مؤلفه های اصلی نیز 8 عامل اساسی را نشان داد. غیر از یک سؤال که بار عاملی معنی داری را با هیچ یک از عوامل هشتگانه پرسشنامه نشان نداد، سایر سؤالات در عوامل هشت گانه، بار عاملی مناسبی را نشان دادند. بحث: نتایج حاصل از پایاسازی و روایی یابی پرسشنامه تاب آوری روانی ملی، بیانگر کفایت این پرسشنامه برای پژوهش های آتی خواهد بود.

مقدمه: تحقیق حاضر بر آن است تا با درنظرگرفتن خطرات و تهدیدات مربوط به عناصر و ابعاد مختلف جنگ نرم، به بررسی و تحلیل مفهومی روان شناختی با عنوان تاب آوری روانی ملی بپردازد. روش: در تحقیق حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوا به بررسی تحلیلی تعریف و ابعاد تعیین کننده تاب آوری روانی ملی پرداخته شده است. لذا با نمونه گیری از بین متون و تحقیق های انجام شده در حوزه روان شناسی اجتماعی که به موضوعات سیاسی و تاب آوری روانی ملی پرداخته اند و بهره گیری از 5 کدگذار صاحب نظر در حوزه های دفاعی و نظامی و روان شناختی به این موضوع پرداخته است. نتایج: نتایج حاصل، بیانگر تعریفی است برای سازه تاب آوری روانی ملی، به این ترتیب: «تاب آوری روانی ملی، موضع و زمانی است که فرد در معرض یک مسئله یا مشکل که در قالب صورت های مختلف جنگ نرم مطرح است، قرار گیرد، بتواند در سه سطح شناختی، عاطفی و رفتاری، بلافاصله یا بعد از گذشت مدت زمانی، به سطح قبلی یا بالاتر از آن برسد و عملکرد مستقیم، غیرمستقیم، سلامت روان و جسمانی او تحت تأثیر قرار نگیرد». بحث: تاب آوری روانی ملی سازه ای است در حوزه روانشناسی اجتماعی که می کوشد عملکرد فرد را در مواجهه با ابعاد مختلف جنگ نرم مصون ساخته و او را در مواقع لزوم که هدف تغییر باورها، فرهنگ و اعتقادات سیاسی و فرهنگی و رفتاری است، مقاوم سازد تا بتواند عملکرد مثبت و مقاوم داشته و در کارکردهای روانی و اجتماعی مورد تزلزل قرار نگیرد.

هدف این تحقیق ارزیابی عوامل موثر بر دستاوردهای همکاری صنعت و دانشگاه در 4 حوزه تکنولوژی پیشرفته نانو، زیستی، هوافضا و فناوری اطلاعات بوده است. در این تحقیق ابتدا با مرور ادبیات و تجربیات جهانی و با جمع بندی مطالعات انجام شده در این حوزه، الگوی اولیه تحقیق تدوین شده و الگوی طراحی شده در سطح پروژه های همکاری میان صنعت و دانشگاه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. عوامل موثر بر دستاوردهای همکاری های فنّاوری در چهار دسته عوامل فردی، سازمانی، نهادی و تعاملات دسته بندی شده اند. این مدل از طریق مصاحبه با 20 خبره حوزه سیاست گذاری علم و فنّاوری کشور صحه گذاری شده و سپس از طریق پیمایش پرسشنامه ای و با نظر خواهی از 279 محقق فعال در این پروژه ها در چارچوب تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر مورد آزمون و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

ظهور پارادایم نوآوری باز در فضای مدیریت نوآوری تصدیق می نماید که سازمان ها به منظور تضمین موفقیت خود در توسعه محصول های جدید، افزون بر تحقیق و توسعه درونی نیازمند توسعه همکاری های خود با شرکای بیرونی هستند. با توجه به این موضوع، در پژوهش حاضر تلاش شد تا اثر توسعه رویکرد نوآوری باز بر روی موفقیت توسعه محصول جدید در یک سازمان پژوهشی بررسی گردد. برای این منظور، پس از مرور ادبیات پژوهش در حوزه نوآوری باز و موفقیت توسعه محصول جدید، مدل مفهومی و فرضیه های پژوهش تدوین گردید. سپس برای سنجش ابعاد نوآوری باز و موفقیت توسعه محصول جدید پرسش نامه ای طراحی و در بین 100 نفر از افراد جامعه هدف توزیع شد. فرضیه های پژوهش به کمک آزمون های آماری همبستگی و رگرسیون مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحلیل همبستگی در سازمان مورد مطالعه نشان داد که تمامی ابعاد نوآوری باز با موفقیت توسعه محصول جدید رابطه مثبت و معنادار دارند اما نتایج تحلیل رگرسیون، این رابطه را تنها برای دو بعد از ابعاد نوآوری باز (اکتشاف درونی و بهره برداری درونی) مورد تایید قرار داد.