محمدحسن توکلی

هدف از انجام پژوهش نیمه تجربی حاضر، بررسی تأثیر واحدهای تربیت بدنی عمومی یک و دو دانشگاه بیرجند بر هویت ورزشی دانشجویان است. بدین منظور، مقیاس 22 گزینه ای هویت ورزشی ساخته شده توسط چزلاک (2004) در دو مرحله اولین و آخرین جلسه کلاس های تربیت بدنی عمومی یک و دو نیمسال دوم سال تحصیلی 1387- 88، در اختیار 387 دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه بیرجند با میانگین سنی 79/1±54/20 قرار گرفت. نمونه آماری به طور تصادفی با تخصیص متناسب در هر طبقه انتخاب و به چهار گروه تقسیم شدند که عبارتند از: تجربی واحد عمومی 1 (150=N)، کنترل واحد عمومی 1 (40=N)، تجربی واحد عمومی 2 (159=N) و کنترل واحد عمومی 2 (40= N). روایی محتوایی پرسشنامه توسط متخصصان و ثبات درونی آن نیز در مطالعه ای مقدماتی با آلفای کرونباخ 89/0 تأیید شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های کولموگروف - اسمیرنف، t گروه های همبسته و t گروه های مستقل در سطح معنیداری 05/0>p استفاده شد. یافته ها نشان داد واحدهای تربیت بدنی عمومی 1 (863/1- =t، 065/0=p) و تربیت بدنی عمومی 2 (333/1- =t، 185/0= p) دانشگاه بیرجند بر هویت ورزشی دانشجویان تأثیرگذار نیستند، در حالی که واحد تربیت بدنی عمومی 1 به طور معنیداری بر خرده-مقیاس های انحصارگرایی (767/3- =t، 001/0= p)، هویت اجتماعی (693/4 =t، 001/0= p)، تأثیرپذیری منفی (038/2 =t، 043/0= p) و هویت خود (183/3- =t، 002/0= p) دانشجویان تأثیرگذار بوده و واحد تربیت بدنی عمومی 2 تنها بر خرده مقیاس هویت خود آزمودنیها تأثیرگذار است (162/3- =t، 002/0= p). بر پایه یافته ها، واحدهای تربیت بدنی عمومی 1 و 2 دانشگاه بیرجند در دستیابی به اهداف خود که مهم ترین آن ها بهبود نگرش و مشارکت مورد انتظار از سوی دانشجویان است ناتوان به نظر میرسند.

هدف از انجام این پژوهش، مقایسه عوامل انگیزشی مشارکت منظم دانشجویان در فعالیت-های بدنی به تفکیک جنسیت و خودکارآمدی تمرینی بوده است. به همین منظور، پرسشنامه انگیزه مشارکت (گیل و همکاران، 1983) و خودکارآمدی تمرینی به طور تصادفی در اختیار تعداد 187 دانشجو غیر تربیت بدنی دانشگاه فردوسی مشهد (100 دانشجوی پسر و 87 دانشجوی دختر) که دارای فعالیت بدنی منظم برای مدت بیشتر از 6 ماه بودند، قرار گرفت. روایی محتوایی پرسشنامه ها توسط متخصصان و ثبات درونی مقیاس های انگیزه مشارکت و خودکارآمدی تمرینی به ترتیب با آلفای کرونباخ 92/0 و 72/0 مورد تأیید قرار گرفتند. دادههای به دست آمده به کمک آزمون های کولموگروف-اسمیرنف، یو مان ویتنی و کروسکال والیس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان می دهند، بین برخی از عوامل انگیزه مشارکت ورزشی دانشجویان دارای فعالیت بدنی منظم، مانند همراهی با گروه، آمادگی، رهایی انرژی، عوامل موقعیتی، توسعه مهارت و تفریح به تفکیک خودکارآمدی تمرینی بالا، پائین و متوسط تفاوت معنی دار وجود دارد (05/0>P). بر پایه یافته ها، تداوم مشارکت ورزشی تحت شرایط مختلف با هر سطحی از مهارت، با برخی از عوامل انگیزشی مشارکت ورزشی دانشجویان به ویژه عوامل انگیزش درونی مرتبط است.