سید سعید پورنقاش تهرانی

بی توجهی به سلامت زنان و اعمال خشونت خانگی علیه آنان می تواند سبب پیدایش انواع بیماری های روانی و حتی جسمانی گردد که این امر تهدیدی برای سلامت اعضای خانواده است. زنان نسبت به اعضای دیگر خانواده بیش تر در معرض خشونت، به خصوص خشونت مردان هستند. مهم ترین آسیبی که خشونت خانگی به همراه دارد ایجاد اختلال در عملکرد شناختی زنان قربانی خشونت است. خشونت خانگی به عنوان یک عامل استرس زای محیطی می تواند عملکردهای شناختی را تحت تاثیر قرار دهد، بنابراین بررسی عملکردهای شناختی در زنان آسیب دیده از خشونت های خانگی دارای اهمیت است. تاثیر خشونت بر عملکردهای شناختی از طریق سایر متغیرهای روانشناختی ممکن است رخ دهد. رهایی از موقعیت خشونت پذیری برای زنان قربانی خشونت خانگی به کیفیت عملکرد شناختی آنها وابسته است. از این رو در پژوهش حاضر، نقش واسطه ای خودتنظیمی و پریشانی روانشناختی در رابطه بین تجربه خشونت خانگی و عملکردهای شناختی مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به بررسی روابط بین متغیرهای پژوهش در یک نمونه از زنان قربانی خشونت خانگی، روش پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی بود که رابطه بین متغیرها بر حسب اهداف پژوهش تحلیل گردیدند . جامعه تحقیق شامل زنان قربانی خشونت مراجعه کننده به واحدهای مختلف پزشکی قانونی شهر تهران در سال 1397 بودند . نمونه پژوهش ۲۰۰ نفر از مراجعه کنندگان زن به این مراکز بوده اند که به شیوه هدفمند با توجه به معیارهای ورود و خروج و پس از اخذ رضایت از آن ها انتخاب شده اند. ابزار سنجش متغیرهای پژوهش عبارت است از فرم کوتاه پرسشنامه خودتنظیمی میلر و براون (۱۹۹۹) (SSRQ) ، پرسشنامه افسردگی، اضطراب و استرس داس (۱۹۹۵) (DASS-21) ، پرسشنامه خشونت خانوادگی پور نقاش تهرانی (۱۳۸۳) و مقیاس ارزیابی شناختی مونترال (MONTREAL) (۲۰۰۵). نتایج به دست آمده توسط نرم افزارهای SPSS و LISREL تحلیل شده اند. مدل مفهومی پیشنهادی پژوهش با انجام تحلیل های مختلف آماری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهند که خشونت خانگی بر عملکردهای شناختی توسط متغیرهای واسطه ای خود تنظیمی و پریشانی روانشناختی تاثیرگذار است. با توجه به مقادیر شاخصهای برازش از قبیل RMSEA ، RMR ، GFI و ... مدل مفهومی پیشنهادی برازش یافت. پژوهش پیش رو بیانگر آن است که تجربه خشونت های خانگی در زنان به واسطه کاهش توانایی خود تنظیمی، و ایجاد پریشانی روانشناختی باعث کاهش عملکرد های شناختی در آنها می گردد. با توجه به یافته های این پژوهش، می توان با توجه دادن خانواده ها و همچنین سازمان ها و مراکز مرتبط با نگهداری و کمک به زنان قربانی خشونت به اهمیت نقش کاهش توانایی های شناختی و عوامل واسطه ای موثر بر آنها بر ادامه خشونت پذیری، با مداخلات آموزشی و درمانی، از وقوع مجدد این گونه خشونت ها پیشگیری کرد.

بزهکاری و بزه دیدگی پدیده های پیچیده اجتماعی هستند که در محیط های اجتماعی مختلف به شکل های متفاوتی دیده می شود. این پدیدها به مثابه یک عمل انسانی معلول عللی همچون ویژگی های شخصیتی، وضعیت خانوادگی، سلامت روان و ظرفیت هوشی هستند. پژوهش حاضر با هدف، مقایسه ویژگی های شخصیتی، وضعیت خانوادگی، سلامت روان و ظرفیت هوشی نوجوانان بزهکار و آسیب دیده اجتماعی در استان تهران انجام گرفت روش پژوهش علی- مقایسه ای بود. جامعه آماری این تحقیق شامل بزهکاران کانون اصلاح تربیت و بزه دیدگانی بود که از سوی مقامات قضایی به منظور بررسی وضعیت روانشناختی به بخش روانپزشکی پزشکی قانونی شهر تهران ارجاع داده شده بودند. از بین بزهکاران کانون اصلاح تربیت تعداد 175 نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه بزهکار و از بین بزه دیدگان مراجعه کننده به بخش روانپزشکی پزشکی قانونی شهر تهران تعداد 85 به روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه بزه دیده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ویژگی شخصیتی سرشت و م نش کل ونینجر، پرسشنامه سنجش خانواده ( FAD ) مک ماستر، پرسشنامه سلامت روان گلدبرگ و هوش آزمای تهران - استنفورد- بینه استفاده شده است. نتایج داده ها نشان داد با توجه به مقدار 0/01> P (0/000)، بین دو گروه در ابعاد سرشت (پشتکار، نوجویی، آسیب پذیری و پاداش- وابستگی)، ابعاد منش (خود راهبری، همکاری و خود فراروی)، ابعاد سلامت روان (علائم جسمانی، علائم اضطرابی، کارکرد اجتماعی و علائم افسردگی)، ابعاد ویژگی های خانوادگی (حل مشکل، آمیزش عاطفی، همراهی عاطفی نقش ها و کنترل رفتار) تفاوت معناداری وجود دارد؛ اما توجه به مقدار 05/0< P ، بین دو گروه، در بعد ارتباط ویژگی های خانوادگی (0/138) و هوش غیرکلامی (0/068) تفاوت معناداری مشاهده نشد.

یکی از مسائل مهم حوزه ی یادگیری آموزشگاهی که پژوهش های فراوانی را به خود معطوف داشته، خودپنداره تحصیلی است. خودپنداره ی تحصیلی به ادراک یا تصویر دانش آموز از شایستگی های خود در رابطه با یادگیری آموزشگاهی اشاره می کند که بر پیشرفت تحصیلی اثر می گذارد و همزمان از آن متأثر می شود. یکی از عوامل مهمی که شخص را وامی دارد که به گونه ای مؤثر عمل نماید و در کارهایش جدیت و پشتکار داشته باشد، عزت نفس است و بر اساس پژوهش های انجام گرفته مشخص شده که ازدست دادن حس کنترل و ایجاد نارضایتی فردی یکی از جنبه های مشخص عزت نفس پایین است. هدف اساسی پژوهش حاضر مشخص نمودن رابطه بین خودپنداره تحصیلی، عزت نفس و خودکنترلی با عملکرد تحصیلی در دانش آموزان دختر دوره ی ابتدایی می باشد. گروه نمونه شامل 300 دانش آموز دختر بود که از آنان خواسته شد مقیاس خودپنداره تحصیلی لیو و وانگ و مقیاس عزت نفس روزنبرگ را تکمیل کنند. همچنین مقیاس ارزیابی خودکنترلی کندال و ویلکاکس (SCRS ) توسط یکی از والدین دانش آموزان تکمیل شد. عملکرد تحصیلی هر یک از دانش آموزان برحسب وضعیت کارنامه تحصیلی شان (خیلی خوب، خوب، قابل قبول و نیازمند تلاش) می باشد که معلمان نمره ای معادل آن (از 13 تا 20) نسبت دادند. تحلیل داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری انجام شد. نتایج نشان داد که بین خودپنداره تحصیلی، عزت نفس و خودکنترلی با عملکرد تحصیلی رابطه ی معناداری وجود دارد. همچنین خودپنداره تحصیلی، عزت نفس و خودکنترلی واریانس عملکرد تحصیلی را تبیین می کند.یکی از مسائل مهم حوزه ی یادگیری آموزشگاهی که پژوهش های فراوانی را به خود معطوف داشته، خودپنداره تحصیلی است. خودپنداره ی تحصیلی به ادراک یا تصویر دانش آموز از شایستگی های خود در رابطه با یادگیری آموزشگاهی اشاره می کند که بر پیشرفت تحصیلی اثر می گذارد و همزمان از آن متأثر می شود. یکی از عوامل مهمی که شخص را وامی دارد که به گونه ای مؤثر عمل نماید و در کارهایش جدیت و پشتکار داشته باشد، عزت نفس است و بر اساس پژوهش های انجام گرفته مشخص شده که ازدست دادن حس کنترل و ایجاد نارضایتی فردی یکی از جنبه های مشخص عزت نفس پایین است. هدف اساسی پژوهش حاضر مشخص نمودن رابطه بین خودپنداره تحصیلی، عزت نفس و خودکنترلی با عملکرد تحصیلی در دانش آموزان دختر دوره ی ابتدایی می باشد. گروه نمونه شامل 300 دانش آموز دختر بود که از آنان خواسته شد مقیاس خودپنداره تحصیلی لیو و وانگ و مقیاس عزت نفس روزنبرگ را تکمیل کنند. همچنین مقیاس ارزیابی خودکنترلی کندال و ویلکاکس (SCRS ) توسط یکی از والدین دانش آموزان تکمیل شد. عملکرد تحصیلی هر یک از دانش آموزان برحسب وضعیت کارنامه تحصیلی شان (خیلی خوب، خوب، قابل قبول و نیازمند تلاش) می باشد که معلمان نمره ای معادل آن (از 13 تا 20) نسبت دادند. تحلیل داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری انجام شد. نتایج نشان داد که بین خودپنداره تحصیلی، عزت نفس و خودکنترلی با عملکرد تحصیلی رابطه ی معناداری وجود دارد. همچنین خودپنداره تحصیلی، عزت نفس و خودکنترلی واریانس عملکرد تحصیلی را تبیین می کند.

سو ء مصرف مواد در رأس تهدیدهای اجتماعی قرار دارد. در دهه های آینده این پدیده تظاهر انفجارآمیزی خواهد داشت، بنابراین بررسی ابعاد مختلف این پدیده از اهمیت بسزایی برخوردار است. امروزه توجه متخصصین حوزه سوءمصرف مواد به بررسی اثرات وابستگی به متا آمفتامین افزایش یافته است. یکی از بارزترین این عوارض، اختلالات شناختی ناشی از مصرف متا آمفتامین است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی نقایص ابعاد مختلف حافظه در افرادی که در دوره فروکش کامل اولیه از وابستگی به متاآمفتامین بودند، انجام شد. پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی بود. 40 آزمودنی از بین معتادان بستری شده دربیمارستان روانپزشکی ابن سینا در شهر مشهد از طریق نمونه گیری در دسترس گزینش شدند، به همراه 39 نفر از خویشاوندان غیر معتاد آنها که از نظر اطلاعات دموگرافیگ همگن شده بودند، آزمون حافظه وکسلر را انجام دادند. داده ها با استفاده از آزمون های کای دو پیرسون، تحلیل رگرسیون چندمتغیره و T دو گروه مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که میانگین نمره استاندارد همه ابعاد مورد سنجش حافظه به جز مهار ذهنی در گروه مهار بیشتر از گروه آزمایش بود. (0/001> p ) نتایج نشان دهنده اثر طولانی مدت مصرف متاآمفتامین بر ابعاد حافظه حتی در طول دوره ترک بود.

بر اساس آمارهای موجود، بیماری های قلبی عروقی در ایران اولین علت مرگ و میر به شمار می آید. اگرچه بخش عمده فعالیت ها برای کاهش این بیماری به پیشگیری مربوط می شود ولی در صورت ابتلا می بایست به درمان متوسل شد. طبق یافته های مطالعات پیشین، سن و جنس عواملی هستند که بر بهبود و عود این بیماری تأثیر به سزایی دارند. با توجه به اینکه در ایران هنوز مطالعات در این زمینه اندک اند، پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط سن و جنس با وضعیت روانشناختی، کیفیت زندگی در بیماران قلبی پس از جراحی قلب انجام شد. بدین منظور تعداد 1 39 بیمار قلبی که تحت جراحی قرار گرفته بودند، به صورت در دسترس انتخاب شده و مورد پژوهش قرار گرفتند. از آزمودنی ها خواسته شد، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس ( DASS-21 ) و فرم کوتاه مقیاس سلامت ( SF-36 ) را تکمیل کنند. نتایج نشان داد که بیماران از لحاظ سن و جنس تفاوت معناداری با یکدیگر در میزان افسردگی، اضطراب، استرس و کیفیت زندگی نداشتند. با توجه به این نتایج، می توان نتیجه گرفت که بیماری قلبی بر تمام بیماران در سنین مختلف تأثیر یکسان می گذارد و همچنین، این بیماری در زنان و مردان نیز تأثیر تقریباً یکسانی دارد.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف، بررسی اثر پیش بینیپذیری کیفیت زندگی از روی صفات شخصیتی و ویژگیهای جمعیت شناختی (سن، وضعیت اشتغال شامل شاغل و بیکار، جنسیت، نوع ماده مصرفی به تفکیک سه نوع تقسیم بندی کلی شامل سوء مصرف مواد افیونی، محرک ها و چند مصرفی) در افراد معتاد انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش 200 آزمودنی به صورت تصادفی از بین معتادان خودمعرف مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد شهر تهران انتخاب شدند و به فرم کوتاه مقیاس 26 سؤالی کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (World health organization quality of life یا WHOQOL-Brief) و فرم کوتاه 56 سؤالی صفات شخصیتی Cloninger (Cloninger¢s temperament and character inventory یا TCI) پاسخ دادند. داده های خام با استفاده از ضریب همبستگی Pearson و رگرسیون خطی گام به گام سلسله مراتبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: متغیرهای خودهدایت گری، پشتکار و وضعیت اشتغال با تبیین 33 درصد از واریانس نمره کل کیفیت، خودهدایت گری و پشتکار با تبیین 16 درصد از واریانس کیفیت زندگی از بعد جسمانی، خودهدایت گری، پاداش وابستگی و وضعیت اشتغال با تبیین 34 درصد از واریانس کیفیت زندگی از بعد روان شناختی، خودهدایت گری و وضعیت اشتغال با تبیین 20 درصد از واریانس کیفیت زندگی از بعد اجتماعی و خودهدایت گری و وضعیت اشتغال با تبیین 26 درصد از واریانس کیفیت زندگی از بعد ارتباط با محیط اثر پیش بینی کنندگی معنیداری به لحاظ آماری داشتند. نتیجه گیری: به نظر میرسد با تشدید صفات شخصیتی خودهدایت گری و پاداش وابستگی و کاهش صفات پشتکار و بیکاری در افراد سوء مصرف کننده مواد، کیفیت زندگی کاهش می یابد.

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات تجربه خشونت در دوران کودکی، بر سلامت روان در دوران بزرگسالی انجام شد. در این مطالعه که در میان 101 نفر از دانشجویان کارشناسی و پزشکی دانشگاه تهران، شامل 40 دختر و 61 پسر انجام شد، سلامت روان آزمودنی ها به وسیله پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ (GHQ-28) و تجربه خشونت با استفاده از پرسشنامه خشونت خانوادگی سنجیده شد. سپس داده های پژوهش از طریق روش مقایسه میانگین ها، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس یک راهه (ANOVA)، با استفاده از نرم افزار SPSS، تجزیه و تحلیل شد. تجربه خشونت در دوران کودکی میزان اضطراب، افسردگی و اختلال در عملکرد اجتماعی آزمودنی ها را افزایش و سلامت روان آزمودنی ها را کاهش می دهد. همچنین بین نوع خشونت تجربه شده، به لحاظ روانی یا جسمانی بودن، با میزان اضطراب، افسردگی، اختلال در عملکرد اجتماعی و سلامت روان رابطه وجود داشت. همچنین بین تجربه خشونت و نوع آن با نشانه های جسمانی رابطه ای مشاهده نشد. به جز نتایج به دست آمده درباره نشانه های جسمانی سایر یافته های پژوهش با یافته های حاصل از مطالعات انجام شده در سایر فرهنگ ها همخوانی داشت.

"تحقیق حاضر اثربخشی دو نوع روش درمانی سم زدایی(MD) با متادون و درمان نگهدارنده با متادون را (MMT) بر نشانه های افسردگی و اضطراب افراد وابسته به مواد مخدر مقایسه می کند. در این تحقیق درمان سم زدایی با متادون و درمان نگهدارنده با متادون به عنوان متغیر مستقل و نشانه های افسردگی و اضطراب به عنوان متغیر وابسته می شدند. حجم نمونه تحقیق 100 نفر بوده که هر گروه درمانی 50 نفر را شامل می شود. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ بود که در سه مقطع زمانی قبل از شروع درمان و 45 و 90 روز بعد میان بیماران توزیع و اجرا شد. آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر نشان داد که نشانه های افسردگی گروه MMT، بعد از گذشت 45 روز، کاهش معنادار داشت و بعد از گذشت 90 روز نیز، این کاهش معنادار بیشتر شد. در خصوص نشانه های اضطراب هم همین طور بود. به عبارت دیگر، نشانه های اضطراب گروه MMT بعد از گذشت 45 روز به طور معناداری کاهش یافت که این کاهش معنادار بعد از 90 روز نیز ادامه یافت. در گروه MD نیز نشانه های افسردگی بعد از گذشت 45 روز، کاهش معنادار داشت که این کاهش معنادار بعد از 90 روز نیز همچنان بیشتر شد، نشانه های اضطراب هم در گروه MD، بعد از 45 و 90 روز کاهش معناداری داشت. نتایج حاصله نشان دهنده نقش مؤثر عامل زمان بر اثربخشی این دو نوع درمان بود، اما در تعامل عوامل زمان با گروه و نشانه ها نتایج حاکی از آن بود که گروه به تنهایی عامل موثری بر نتایج تحقیق نبود. "

"با توجه به این امر که خشونت خانوادگی طی چند دهه اخیر به عنوان یک مشکل و معضل اجتماعی مطرح شده است، پرداختن به این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا، هدف از تحقیق کنونی پرداختن به ویژگیهای این پدیده ناخوشایند منجمله شناسایی عوامل بروز اختلافات خانوادگی (از دیدگاه زوجین)، نوع خشونتهای اعمال شده (توسط زوجین) و نوع واکنشهای بروز داده شده (توسط زوجین) می باشد. بدین منظور پرسشنامه های محقق ساخته میان 40 زوجی که به شکل تصادفی انتخاب شده و بخاطر خشونت خانوادگی به دادگاه خانواده در تهران رجوع کره بودند، اجرا گشت. پاسخهای هر یک از زوجین در مقیاس5درجه لیکرت نمره گذاری گردید. نتایج نشان دادند در مردان معتقدند دو عامل به اعتنایی نسبت به همسر و بهانه گیری همسر در مورد غذا و در زنان عوامل قهر کردن، عدم همکاری در رسیدگی به فرزندان و اعتیاد همسر باعث بروز اختلافات می شوند. همچنین نتایج این تحقیق نشان دادند هنگام بروز اختلافات مردان اغلب از روشهای فیزیکی و زنان بیشتر از روشهای روانی استفاده می کردند. با توجه به این یافته ها، پیشنهاداتی در خصوص جلوگیری از بروز این پدیده ارائه گشته است. "

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین سطوح کلسترول، تری گلیسیرید، لیپوپروتئین ها با چگالی کم (LDL) و زیاد (HDL) با میزان افسردگی بود. نمونه مورد مطالعه این پژوهش عبارت بود از 192 مرد با میانگین سنی 34 سال، جهت اندازه گیری میزان افسردگی افراد از آزمون افسردگی بک استفاده شد. نتایج مربوط به آزمایش خون این افراد از طریق آزمایشگاه طبی و تشخیصی در اختیار محقق قرار گرفت. فرضیه های مطرح شده از طریق محاسبه ضرایب همبستگی و رگرسیون سلسله مراتبی مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت پس از کنترل سایر متغیرها سطوح کلسترول و لیپوپروتئین ها با چگالی بالا (HDL) رابطه منفی و معناداری با میزان افسردگی افراد مورد بررسی داشتند. رابطه دو متغیر سطوح تری گلیسیرید و لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) با میزان افسردگی افراد معنادار نبود. در مجموع این پژوهش رابطه بین دو متغیر سطوح کلسترول خون و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) را با میزان افسردگی مورد تایید قرار می دهد و بر ضرورت تدوین و اجرای پژوهش های دقیق تر و استفاده از شیوه های آزمایشی جهت بررسی ماهیت این رابطه تاکید می نماید.

"تحقیق کنونی به عواملی که می توانند موجبات خشونت خانوادگی را در خانواده های تهرانی سبب شوند، می پردازد و این سوالات را که آیا خشونت خانوادگی با عقاید و باورهای نادرست فرهنگی و نیز شاهد خشونت بودن در دوران کودکی ارتباط دارد، مورد مطالعه قرار می دهد. بدین منظور، پرسشنامه های پژوهشگر ساخته میان 50 زوج توزیع گردید که به شکل تصادفی، از میان زوجینی که به علت خشونت خانوادگی در خواست طلاق داشتند و به سه دادگاه و نیز پزشکی قانونی مراجعه کرده، انتخاب شده بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که مردان، عواملی مانند فقدان ارتباط کلامی و بهانه گیری همسرشان در خصوص فرزندان را عمدتا مورد اختلاف می پنداشتند. در حالی که زنان عواملی مانند کنترل بیش ازحد همسر، بهانه گیری همسر در خصوص غذا و فقدان همکاری همسر در رسیدگی به امور منزل را عوامل مورد اختلاف گزارش کردند. علاوه براین، نتایج حاکی از آن بود که ارتباط معناداری میان خشونت خانوادگی و عقاید و باورهای نادرست فرهنگی و نیز شاهد خشونت بودن در دوران کودکی وجود دارد. "

در زندگی انسان کار نقش مهمی را در بهداشت روانی فرد ایفا می کند. در حقیقت؛ بعد از ارضا شدن نیازهای زیستی و اولیه انسان؛ مانند گرسنگی؛ نیازهای دیگری جای آن ها را می گیرند که در سلامت و بهداشت روانی فرد تاثیر گزار می باشند و به عنوان تعیین کننده های بهداشت روانی محسوب می گردند. یکی از این نیازها؛ نیاز به کار و داشتن شغل می باشد.