حمید برقی

حمید برقی

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشکدة علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۷۸ مورد.
۴۱.

مدل میزبانی روستاییان در گردشگری خلاق: روستاهای هدف گردشگری استان اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری خلاق میزبانی روستاییان روستای هدف گردشگری استان اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۹ تعداد دانلود : ۲۵۶
گردشگری خلاق از دیدگاه روستاییان، به این مفهوم است که ساکنان محلی، به محیط فرهنگی، طبیعی و کالبدی روستا متعصب و مفتخر باشند، اثرات گردشگری را مثبت ارزیابی نمایند، مشارکت در برنامه-های توسعه گردشگری را بپذیرند تا در نهایت میزبانی مناسبی داشته باشند. در تحقق این نوع از گردشگری، عوامل مختلفی مؤثر می باشند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش عوامل رفتاری و محیطی بر میزبانی روستاییان در روستاهای هدف گردشگری استان اصفهان با رویکرد تحلیل معادلات ساختاری بوده است. همچنین برای تفکیک روستاهای هدف، از روش خوشه بندی استفاده شد. جامعه آماری، ساکنان روستاهای هدف گردشگری بودند و به روش نمونه گیری در دسترس، 187 نفر انتخاب و پرسشنامه ها در بین نمونه آماری توزیع گردید. نتایج نشان داد هر دو عامل، تاثیر مثبت و معناداری بر تحقق گردشگری خلاق داشتند و تاثیر عامل رفتاری بر میزبانی بیشتر بوده است. بدین مفهوم که ادراک، نگرش و مشارکت روستاییان پیش بینی کننده های خوبی برای تحقق میزبانی خلاق خواهند بود. همچنین نتایج خوشه بندی بیانگر این بود که بالاترین میانگین پذیرش میزبانی، در شرق استان اصفهان گزارش گردید و روستاهای مصر، گرمه و بیاضه بهترین شرایط را داشتند.
۴۲.

بررسی اثرات خشکسالی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و محیطی نواحی روستایی از دید سرپرستان خانوارها (مطالعه موردی دهستان حسن آباد در شهرستان اسلام آباد غرب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خشکسالی آثار اجتماعی آثار اقتصادی آثار محیطی دهستان حسن آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۳ تعداد دانلود : ۵۵۳
هدف از این مقاله بررسی اثرات اجتماعی، اقتصادی و محیطی خشکسالی از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل سازی معادله ساختاری می باش د. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را 1762 سرپرست خانوار و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران تعداد 316 نفر تعیین شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 و مدل سازی معادلات ساختاری( SEM ) انجام شده است. در این تحقیق متغیرهای مشاهده شده برای سه مؤلفه اقتصادی، اجتماعی، و محیطی به دست آمد. سه مدل تحلیل عاملی مرتبه اول برای اندازه گیری سه زیر مقیاس خشکسالی تدوین و اعتبار سنجی شد. نهایتاً چگونگی نقش و تأثیر متغیرهای مشاهده شده و مؤلفه های سه گانه حاصل از آن ها بر خشکسالی به عنوان متغیر مستقل پنهان اصلی، و روابط بین آن ها به کمک یک مدل ساختاری تحلیل عاملی تأییدی( CFA ) چهار عاملی مرتبه دوم تحلیل شد. نتایج نشان از برازش و اعتبار قابل قبول هر سه مدل اندازه گیری خشکسالی و تحقق اهداف و نیز مدل چهار عاملی مرتبه دوم برای بررسی خشکسالی، بر اساس داده های گردآوری شده بود. در نهایت خشکسالی به میزان 97/0 بر شاخص های اقتصادی و به میزان 97/0 بر شاخص اجتماعی، و بر شاخص محیطی به میزان 87/0 تأثیر داشته است، بنابراین خشکسالی اتفاق افتاده در مناطق روستایی مطالعه شده بیشترین تأثیر را روی شاخص های اقتصادی و اجتماعی و به تبع آن روی شاخص محیطی گذاشته است.
۴۳.

ردیابی و ساخت رابطه ای فضاهای توسعه اقتصاد نخل داری؛ قابلیت تجاری محصول خرما در ناحیه مَکُّران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رابطه های فضایی کنشگران انسانی و غیرانسانی قابلیت تجاری نخل خرما ناحیه مکران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۵۹۷
اقتصاد نخل داری در کشورهای کمتر توسعه یافته ازجمله ایران -که تولیدکننده عمده این محصول به شمار می رود- در زمینه عملکرد، زیرساخت های تولید و نگهداری، بازار رسانی و... با چالش های زیادی مواجه است. از این رو درک ماهیت و پویایی رابطه های بین کنشگران در این زمینه اهمیت ویژه ای دارد. بنابراین هدف پژوهش حاضر ردیابی و ساخت رابطه های فضایی بین کنشگران انسانی و غیرانسانی درزمینه قابلیت تجاری محصول خرما به منظور توسعه کارکردهای اقتصاد نخل داری در ناحیه مکران است. این پژوهش مبتنی بر روش ترکیبی (راهبرد متوالی- تغییرپذیر) است. جامعه آماری شامل 17493 بهره بردار خرما و 32 کارشناس کشاورزی است. برای نمونه گیری از روش هدفمند - احتمالی و برای تعیین اندازه نمونه در مرحله کیفی از معیار «کفایت اطلاعات» و در مرحله کمّی از معیار «نمایندگی (معرف بودن)» به کمک روش کوکران استفاده شده است. روش تحلیل، «تحلیل ترکیبی متوالی» بر اساس راهبرد کیفی - کمّی متوالی است. داده های کیفی به کمک نرم افزار «NVIVO» و داده های کمّی با روش های آماری در نرم افزار «SPSS» پردازش و تحلیل شده اند. تحلیل و استنتاج نهایی داده ها بر اساس استدلال لاتور (1987) به روش «ترجمه» صورت گرفته است. نتایج نشان داد که رابطه های فضایی گوناگونی بین کنشگران (انسانی و غیرانسانی) برقرار و یا در حال شکل گیری است. بر اساس این رابطه ها، موقعیت جغرافیایی، اقلیم، نخل خرما، بهره بردار، سرمایه، بازار هدف، سردخانه، دولت، فاصله فضایی، فناوری حمل ونقل -که به ترتیب توانسته اند شبکه گسترده تر و قوی تری از کنشگران با رابطه های بادوام شکل دهند- به عنوان بازیگران کلیدی و مؤثر در زمینه قابلیت تجاری خرما عاملیت یافته اند.
۴۴.

سنجش توسعه فضایی مولفه های اقتصادی اجتماعی استان ایلام با استفاده از تکنیک تاپسیس

کلید واژه ها: توسعه یافتگی نابرابری مدل تاپسیس استان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۲۳۰
برنامه ریزی منطقه ای با هدف توسعه و کاهش نابرابری منطقه ای، از موضوعات مهم در کشورهای در حال توسعه به حساب می آید. لازمه برنامه ریزی منطقه ای، شناسایی جایگاه مناطق نسبت به یکدیگر از لحاظ توسعه است. هدف از تدوین این مقاله، سطح بندی و تعیین میزان نابرابری موجود میان شهرستان های استان ایلام می باشد. برای این منظور تعداد 84 شاخص انتخاب گردید. روش تاپسیس که یکی تکنیک های خانواده تصمیم گیری چند معیاره محسوب می شود از اصلی ترین مدل های مورد استفاده در این تحقیق است. نتایج تحقیق نشان داد که، شهرستان ایلام با ضریب اولویت 528/0 دارای رتبه اول از نظر میزان توسعه یافتگی می باشد. این شهرستان به دلیل مرکزیت اداری و اقتصادی به عنوان یک مکان جذب سرمایه امکانات و خدمات، نیروی انسانی متخصص و ... موجب این برتری بر سایر مناطق استان شده است. همچنین شهرستان ابدانان با ضریب اولویت 273/0 در آخرین مرتبه توسعه یافتگی در استان قرار گرفته است. ضریب پراکندگی به دست آمده 36/0 می باشد که نشانگر وجود تفاوت و شدت نابرابری در میزان بهره مندی از امکانات و شاخص های توسعه است.
۴۵.

تبیین شاخص های اثرگذار در سیاست گذاری برای مدیریت نواحی روستایی نمونه پژوهش: استان کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه روستایی سیاست گذاری مدیریت روستایی استان کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۲۶۰
وجود چالش های متعدد در نواحی روستایی، پژوهشگران جغرافیا را به انجام پژوهش برای رفع این چالش ها واداشته است. یکی از ارکان تأثیرگذار بر دستیابی نواحی روستایی به توسعه، شیوه اداره آنها و نحوه سیاست گذاری است. آینده پژوهی برای نگاشتن آینده و تغییرات محتمل در زمینه های ملی، منطقه ای و سازمانی به منظور پاسخ به تغییرات استفاده می شود. این پژوهش به دنبال تبیین شاخص های اثرگذار بر سیاست گذاری برای مدیریت نواحی روستایی استان کرمان است تا به گرفتن تصمیمات دقیق تر برای آینده روستاها و سیاست گذاری متناسب با این شاخص ها کمک کند؛ درواقع پرسش اصلی این است که اثرگذارترین شاخص ها در سیاست گذاری برای مدیریت نواحی روستایی استان کرمان در آینده کدام اند. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است و با دید سیستماتیک و ساختاری با رویکرد آینده پژوهی و استفاده از نرم افزار MICMAC انجام شده است. نتایج نشان داد سیستم موجود سیاست گذاری برای مدیریت نواحی روستایی در استان کرمان پایدار و مطلوب نیست. تأثیرگذارترین شاخص ها در سیاست گذاری برای مدیریت نواحی روستایی استان کرمان، محیط (با امتیاز 986)، روستاییت (با امتیاز 918)، اقتصاد (با امتیاز 884) و فرهنگ (با امتیاز 850) است؛ همچنین تأثیرپذیرترین آنها، شاخص های محیط (با امتیاز 952)، اقتصاد (با امتیاز 952)، شناخت شرایط موجود (با امتیاز 918) و پایداری سیاست ها (با امتیاز 884) بوده است. برای سیاست گذاری بهتر و مدیریت مطلوب نواحی روستایی استان در آینده باید به متغیرهای راهبردی توجه کرد؛ این متغیرها به ترتیب محیط به مثابه عامل مؤثر، روستاییت یا هویت محیطی- اجتماعی و هویت اقتصادی روستا و تأثیر و اهداف اقتصادی سیاست ها هستند؛ همچنین می توان با دست کاری و بهبود متغیرهای اقتصاد، نقش دولت و افزایش مشارکت مردم برای تکامل و پایداری و بهبود سیستم مدیریت روستایی استان اقدام کرد.
۴۶.

تبیین نقش سرمایه ی اجتماعی بر شکل گیری زمینه های کارآفرینی روستاییان (مورد مطالعه: بخش سیدان شهرستان مرودشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کارآفرینی روستایی سرمایه اجتماعی ضریب همبستگی تحلیل عاملی بخش سیدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۴۰۳
کارآفرینی فرآیندی است که در یک شبکه و با وجود روابط اجتماعی واقع شده است. این روابط اجتماعی می تواند شناخت فرصت ها و منابع را محدود یا تسهیل کند. تاکنون بیشتر پژوهش های کارآفرینی در قالب ویژگی های شخصیتی کارآفرینان بوده و توجه به شبکه های اجتماعی و سرمایه اجتماعی در آن ها نادیده گرفته شده است. هدف پژوهش حاضر تبیین نقش سرمایه اجتماعی بر شکل گیری زمینه های کارآفرینی روستاییان در بخش سیدان شهرستان مرودشت است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی- تحلیلی است. در فرآیند پژوهش ابتدا مبانی نظری کارآفرینی و سرمایه اجتماعی و سوابق مطالعاتی آن مورد مطالعه قرار گرفت و براساس آن و با توجه به اطلاعات موجود در خصوص منطقه مورد مطالعه، مؤلفه ها، شاخص ها و گویه ها تعیین شده است. جامعه آماری پژوهش از سه گروه شغلی، کشاورزی، صنعت و خدمات انتخاب شده است که از بین آن ها حجم نمونه ای به تعداد 250 نفر تصادفی ساده انتخاب شده است. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده های کمی از تحلیل عاملی،آزمون بارتلت، ضریب پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین کازآفرینی و سرمایه اجتماعی ارتباط مستقیم و معنی داری وجود دارد. در بررسی تحلیل عاملی کارآفرینی دسترسی به امکانات با بیشترین بار عاملی در روند کارآفرینی مؤثر بوده اند و مشارکت در آبادانی روستا در شکل گیری سرمایه اجتماعی بیشترین بار عاملی را داشته است. در تحلیل رگرسیون ویژگی های روا ن شناختی بیشترین تأثیر در پیش بینی کارآفرینی روستایی داشته است.
۴۷.

ارزیابی نقش جاذبه ها و پتانسیل های صنعت گردشگری در جذب گردشگران مطالعه موردی: شهرستان سنندج

کلید واژه ها: صنعت گردشگری جاذبه پتانسیل گردشگری شهرستان سنندج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۱۵۶
شهرستان سنندج با داشتن جاذبه های متنوع طبیعی و انسانی، در یک دهه اخیر به عنوان یکی از مقاصد اصلی و مهم گردشگری، سالیانه تعداد زیادی گردشگر را به خود جذب می کند. با وجود اینکه این منطقه با دارا بودن قابلیت های فراون و چشم انداز های جغرافیایی متنوع دارای توان های بالقوه و بالفعل مناسبی برای جذب گردشگر می باشد، اما متاسفانه بسیاری از این توان ها به فعل در نیامده اند. هدف اصلی پژوهش، ارزیابی نقش جاذبه ها و پتانسیل های صنعت گردشگری شهرستان سنندج در جذب گردشگران بوده است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای، اسنادی و بهره گیری از پرسشنامه است. در نتیجه، الویت بندی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها از دید گردشگران نشان داد فرصت های گردشگری منطقه با امتیاز 92/3 بیانگر این مطلب است که پتانسیل های گردشگری شهرستان در وضعیت مطلوبی برای توسعه گردشگری و جذب گردشگر برخوردار بوده، بنابراین راهبردها و استراتژی های تعیین شده می توانند نقش به سزایی در رشد و توسعه گردشگری ایفا نمایند.
۴۸.

ردیابی و ساخت رابطه های فضایی بین کنشگران در اقتصاد نخلداری: سازگاری اقلیمی نخل خرما در ناحیه مَکُّران(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۲۸۹
اهداف: درک ماهیت و پویایی اقتصادی در نواحی حاشیه ای و روستایی کشورهای کمتر توسعه یافته که از عوامل متعددی ازجمله شرایط اکولوژیک به شدت متأثراند، نه تنها نیازمند آگاهی از تغییرات محیطی و ساختاری است، بلکه مستلزم آگاهی از اثرهای نهادهای تصمیم گیری و اهداف آن ها و تغییرات فضایی حاصل از آن نیز است؛ ازاین رو، هدف پژوهش حاضر ردیابی و ساخت رابطه های فضایی بین کنشگران انسانی و غیرانسانی (طبیعی و فنی) در زمینه سازگاری اقلیمی نخل خرما به منظور توسعه کارکردی اقتصاد نخلداری در ناحیه مکّران ایران است. روش: این پژوهش مبتنی بر روش ترکیبی (راهبرد متوالی-تغییرپذیر) است. جامعه آماری شامل 17493 بهره بردار ساکن در روستاهای ناحیه مکران و 32 نفر کارشناس است. برای نمونه گیری از روش هدفمند- احتمالی و برای تعیین اندازه نمونه در مرحله کیفی، از معیار «کفایت اطلاعات» و در مرحله کمّی از معیار «نمایندگی (معرف بودن)» با کمک روش کوکران استفاده شده است. اندازه نمونه در مرحله کیفی 111 نفر بهره بردار خرما و 16 کارشناس بود. در مرحله کمّی 376 بهره بردار و 32 کارشناس به پرسش نامه کمّی پاسخ دادند. نوع تحلیل ترکیبی، تحلیل ترکیبی متوالی براساس راهبرد کیفی-کمّی متوالی بود. داده های کیفی با نرم افزار NVIVO و داده های کمّی با روش های آماری در محیط نرم افزار SPSS پردازش و تحلیل شدند. در مرحله نهایی، تحلیل و استنتاج داده ها براساس استدلال لاتور (1987) با روش ترجمه انجام شد. یافته ها/نتایج: رابطه های فضایی گوناگونی بین کنشگران انسانی و غیرانسانی برقرار شده اند یا درحال شکل گیری هستند. براساس این رابطه های فضایی، نخل خرما، موقعیت جغرافیایی، اقلیم، بهره بردار، دولت (سازمان جهاد کشاورزی)، سرمایه، آب و زمین، به ترتیب بازیگران کلیدی و مؤثر در چگونگی سازگاربودن یا سازگارشدن نخل خرما در ناحیه مکران محسوب می شوند. نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاکی از آن است که هریک از کنشگران دارای میدان نیرویی هستند که همدیگر را تحت تأثیر نیروی خود قرار داده اند و در حالتی از فشار و واکنش در چگونگی سازگاری اقلیمی نخل خرما نقش و ماهیت یافته اند؛ ازاین رو، نخل خرما رابطه هایی متقابل از نوع رابطه های قدرت در مفهوم فشار-مقاومت با موقعیت جغرافیایی و کنشگران اقلیمی دارد که به وسیله بهره بردار، سرمایه، دولت، زمین و آب میانجیگری می شود.
۴۹.

شناسایی عوامل موثر بر توسعه گردشگری مذهبی در استان چهارمحال وبختیاری(مطالعه موردی امامزاده حمزه علی در شهرستان بروجن)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری مذهبی امامزاده حمزه علی چهارمحال وبختیاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۲۰۲۸
گردشگری مذهبی یکی از رایج ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ در ایران امکان مذهبی مقدس فراوانی وجود دارد که تعدادی در زمره آثار ثبت شده در فهرست میراث ملی نیز قرار دارند و علاوه بر داشتن جاذبه زیارتى، دارای جاذبه های فرهنگی تاریخی نیز هستند؛ استان چهارمحال بختیاری با دارا بودن موقعیت استراتژیک، پیوند دهنده ناحیه گردشگری مرکز کشور به غرب و جنوب غربی و همچنین دارا بودن منابع و جاذبه های گردشگری، می تواند نقش قابل توجهی را در توسعه گردشگری مرکز و جنوب غربی کشور داشته باشد هدف از این تحقیق شناسایی اثرات مکان های مذهبی بر توسعه گردشگری است و امامزاده حمزه علی در شهرستان بروجن به عنوان یک نمونه موردی مطالعه قرار گرفته و سعی شده با استفاده از تکنیک SWOT نقاط قوت، ضعف و فرصت ها و تهدیدهایی که این مکان مقدسه را تحت تاثیر قرار می دهد را بررسی کرده و سپس با ارائه راهکارهای مناسب به بهبود وضعیت فعلی کمک نماییم روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای- اسنادی و میدانی می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد منطقه مورد مطالعه با 29 نقطه قوت و امتیاز وزنی833/3و 10 فرصت و امتیاز وزنی 359/3در مقابل 16 نقطه ضعف و امتیاز وزنی 2622/3و 14 تهدید و امتیاز وزنی 974/2توانمندی های نسبتا بالایی را برای توسعه گردشگری مذهبی در استان چهارمحال و بختیاری برخوردار می باشد و در صورت برنامه ریزی دقیق برای این توانمندی های و مهم تر از همه اجرای دقیق این برنامه ها، می توان زمینه های توسعه گردشگری را در این استان فراهم سازد.
۵۰.

Assessing the Stability of Farming System in Rural Production Cooperatives in Isfahan Province and the Effective Strategies to Achieve it(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۲۷۶
Purpose - Rural production cooperatives (RPCs) play an important role in sustainable development in rural areas by considering three principles: domination, possession, and agency in the agriculture sector. The purposes of this study are to measure the stability of RPCs and presenting effective strategies to achieve it from the managers’ view point. Design/methodology/approach - The present study is a mixed-research method using analytic-descriptive method, including two different questionnaires. One questionnaire aiming at prioritizing and measuring the stability of the RPCs was prepared and presented to the members of RPCs. Stability was measured with 24 indices in three economic, social, and environmental dimensions using Shannon Entropy technique, according which the cooperatives were prioritized. The other questionnaire was prepared to present the best approach to achieve sustainable development from the view point of the managing directors and the board of directors. The best strategy was adopted using SWOT and ANP analysis. Findings - Regarding the sustainable development, the findings of the study indicated that among rural production cooperatives in Isfahan, 12 cooperatives were unstable, 8 cooperatives were semi-stable, and 8 cooperatives were stable; this type of farming system is semi-stable. Developmental strategy (SO) was adopted as the best strategy to achieve sustainability, and the focus was on endogenous development through reinforcing internal strengths to obtain external opportunities. It includes promoting self-reliance through increasing members’ participation in cooperative, empowering the staff and members (i.e. the experienced managing director and the staff with required specialty and expert holding promotional classes), using multilevel, multi-sectorial, multi-cluster, collaborative, and holistic approaches to manage the RPCs, and promoting systems based on collaborative team work. Practical Implications - In rural sustainable development planning, sustainable farming systems must be considered as the focal core of any development plan. Since a big part of farming system in rural areas is devoted to smallholdings, promoting cooperation culture by the rural development planners can prepare the ground for empowering the villagers to obtain sustainable development. Originally/value: For the first time in Iran, the current research attempted to present functional strategies for RPCs development using a mixed-method design.
۵۱.

اولویت بندی مناطق روستایی در دستیابی به سرمایه اجتماعی رهیافتی به سوی توسعه روستایی مطالعه موردی مناطق روستایی شهرستان آبدانان

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی اولویت بندی تکنیک های تصمیم گیری مناطق روستایی شهرستان آبدانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۲۰۸
مفهوم سرمایه اجتماعی، یک مفهوم فرا رشته ای است که چند دهه اخیر مورد توجه محققان رشته های علوم انسانی قرار گرفته است .این مفهوم در تحلیل های اجتماعی و اقتصادی پیرامون توسعه جوامع روستایی نیز، مطرح شده و بر منابع محلی سکونتگاههای روستا از قبیل روابط انسانی، شبکه ها و نهادهای موجود در ساختارهای اجتماعی تأکید دارد .امروزه سرمایه ی اجتماعی را یکی از اجزای ثروت ملتها و توسعه ی پایدار، یکی از ابزارهای ظرفیت سازی در اجتماعات، تدبیری برای پیشگیری و کاهش مشکلات اجتماعی و عاملی برای موفقیت برنامه های رفاه اجتماعی و ارتقاء سلامت فردی و اجتماعی می دانند و در ارتباط با توسعه ی مناطق روستایی سرمایه ی اجتماعی ابزاری برای ارتقاء درآمد، کاهش فقر، مدیریت پایدار منابع، ارتقاء انگیزش، مشارکت فعال در تصمیم گیری، ارتقاء شاخص های سلامت، توانمند سازی و ... محسوب می شود. هدف از انجام این تحقیق اولویت بندی مناطق روستایی در دستیابی به سرمایه اجتماعی رهیافتی به سوی توسعه روستایی در شهرستان آبدانان( 6 دهستان مورموری، آب انار، ماسبی، جابر انصار، چم کبود، سراب باغ) با استفاده از روش وزن دهی آنتروپی و تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه(TOPSIS،SAW) است. نتایج تحقیق برآورده شده از تکنیک های تصمیم گیری چندشاخصه نشان می دهد که دهستان جابر انصار در تمامی ابعاد سرمایه اجتماعی(مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، تعامل اجتماعی، تضاد اجتماعی، تعاون اجتماعی و امنیت اجتماعی) رتبه ی 1 را به خود اختصاص داده است که نشان از موفقیت این دهستان در دستیابی به سرمایه اجتماعی می باشد.
۵۲.

شناسایی چالش های سیاست گذاری و برنامه ریزی در نواحی روستایی ایران با استفاده از روش تحلیل مضمون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه روستایی چالش ها سیاست گذاری نواحی روستایی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۱۵۲
دست یابی به توسعه در نواحی روستایی همواره مورد توجه محققان در کشورهای در حال توسعه بوده است. مهم ترین رکن توسعه را می توان شیوه اداره جوامع برای رسیدن به توسعه دانست و اساسی ترین نقش را مدیریت جوامع روستایی دارد و کسی که تصمیم نهایی را برای اجرای سیاست ها می گیرد مدیر روستاست. تصمیماتی که برای رسیدن به این اهداف گرفته می شود سیاست ها و فرایندی که طی آن مراحل مطالعه، برنامه ریزی، و تصمیم به اجرا در محیط روستا منجر می شود سیاست گذاری می نامند. مکانی که این تصمیمات در آن اجرا می شود شرایط و ویژگی های خاصی دارد که نگارندگان در پژوهش حاضر به دنبال شناخت چالش های اصلی سیاست گذاری و اداره روستاها هستند تا این شناخت به اتخاذ تصمیمات صحیح تر برای اداره روستاها منجر شود. در این پژوهش، با روش تحلیل مضمون، چالش های سیاست گذاری برای مدیریت نواحی روستایی ایران شناسایی شد. اطلاعات بر اساس مصاحبه های نیمه ساخت یافته و مطالعه منابع و اسناد جمع آوری شد. در واقع، علت اصلی اجرای این پژوهش جای خالی توجه به چالش های اصلی و هویت مستقل روستاها در مطالعات پیشین بود. یافته ها نشان می دهد از میان 122 کد باز 17 مفهوم پایه ای شناسایی شد که در شش دسته مضامین سازمان دهنده قابل تقسیم بندی اند. نتایج تحلیل ها حاکی از این است که باید در سیاست گذاری ها به فرهنگ جامعه روستایی، هویت مستقل اجتماعی، اقصادی، و محیطی هر روستا و سیر تاریخی مدیریت در روستاهای ایران توجه کرد و لزوم دست یابی به اهداف سیاست ها و مدیریت مطلوب روستاها کمک گرفتن از خود مردم روستا و مشارکت دادن آن ها در همه فرایند تصمیم گیری و اجرای سیاست هاست.
۵۳.

شناسایی عوامل موثر بر توسعه گردشگری مذهبی در استان چهارمحال وبختیاری(مطالعه موردی امامزاده حمزه علی در شهرستان بروجن)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری مذهبی امامزاده حمزه علی چهارمحال وبختیاری SWOT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۲۰۸
گردشگری مذهبی یکی از رایج ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ در ایران امکان مذهبی مقدس فراوانی وجود دارد که تعدادی در زمره آثار ثبت شده در فهرست میراث ملی نیز قرار دارند و علاوه بر داشتن جاذبه زیارتى، دارای جاذبه های فرهنگی تاریخی نیز هستند؛ استان چهارمحال بختیاری با دارا بودن موقعیت استراتژیک، پیوند دهنده ناحیه گردشگری مرکز کشور به غرب و جنوب غربی و همچنین دارا بودن منابع و جاذبه های گردشگری، می تواند نقش قابل توجهی را در توسعه گردشگری مرکز و جنوب غربی کشور داشته باشد هدف از این تحقیق شناسایی اثرات مکان های مذهبی بر توسعه گردشگری است و امامزاده حمزه علی در شهرستان بروجن به عنوان یک نمونه موردی مطالعه قرار گرفته و سعی شده با استفاده از تکنیک SWOT نقاط قوت، ضعف و فرصتها و تهدیدهایی که این مکان مقدسه را تحت تاثیر قرا می دهد را بررسی کرده و سپس با ارائه راهکارهای مناسب به بهبود وضعیت فعلی کمک نماییم روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای- اسنادی و میدانی می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد منطقه مورد مطالعه با 29 نقطه قوت و امتیاز وزنی833/3و 10 فرصت و امتیاز وزنی 359/3در مقابل 16 نقطه ضعف و امتیاز وزنی 2622/3و 14 تهدید و امتیاز وزنی 974/2توانمندی های نسبتا بالایی را برای توسعه گردشگری مذهبی در استان چهارمحال و بختیاری برخوردار می باشد و در صورت برنامه ریزی دقیق برای این پتانسیل های و مهمتر از همه اجرای دقیق این برنامه ها، می توان زمینه های توسعه گردشگری را در این استان فراهم سازد.
۵۴.

تحلیل عوامل مؤثر در پایداری نظام های بهره برداری کشاورزی: خرددهقانی و سهامی زراعی (مطالعه موردی: شهرستان گلپایگان استان اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۱۸۷
اهداف: پایداری یعنی هیچ تحولی صورت نگیرد؛ بلکه نظام بهره برداری در قالب پدیده ای جغرافیایی متناسب با شرایط مکانی، اقتصادی و اجتماعی متحول شود. پژوهش حاضر با هدف تحلیل پایداری نظام بهره برداری موجود در بخش کشاورزی استان اصفهان شهرستان گلپایگان، روستای نیوان نار، شامل خرد دهقانی و شرکت سهامی زراعی انجام شد. روش تحقیق: پژوهش حاضر ازجمله پژوهش های ترکیبی است که براساس هدف، جزو تحقیقات کاربردی، براساس نحوه گردآوری داد ه ها، توصیفی و از دسته تحقیقات پیمایشی است که به روش مقطعی انجام گرفته است. جامعه آماری شامل 635 بهره بردار عضو شرکت سهامی زراعی و 1025 واحد بهره برداری خرد دهقانی است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شد. برای تحلیل پایداری از شاخص ترکیبی و برای شناسایی عوامل مؤثر در پایداری شرکت سهامی زراعی از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه گام به گام استفاده شد. یافته ها/نتایج: نتایج پژوهش نشان می دهد که از نظر شاخص ترکیبی استانداردشده، نظام بهره برداری سهامی زراعی، پایدار و خرد دهقانی، ناپایدار است. از لحاظ بعد اقتصادی، شرکت سهامی زراعی نسبت به خرد دهقانی، پایدارتر و از حیث بعد اجتماعی، ناپایدارتر و از نظر بعد زیست محیطی شرکت سهامی زراعی نسبت به خرد دهقانی پایدارتر است. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که نظام بهره برداری خرد دهقانی از نظر بعد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، به ویژه از لحاظ بعد اقتصادی از نظام بهره برداری دیگر یعنی سهامی زراعی ناپایدارتر است؛ بنابراین، با توجه به اینکه درصد عمده ای از بهره برداران جزو این نوع نظام بهره برداری هستند، برای تقویت بنیه اقتصادی بهره برداران، این نظام بهره برداری با هدف افزایش سطح پایداری می تواند در توسعه ناحیه ای موردتوجه واقع شود.
۵۵.

نقش تعاونی های تولید در توسعه روستایی با تأکید بر ابعاد کیفیت زندگی: مطالعه موردی دهستان رحمت بخش سیدان، شهرستان مرودشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعاونی تولید توسعه روستایی کیفیت زندگی رحمت (دهستان) سیدان (بخش)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۳۵۹
در تحقیق حاضر، با رویکرد توصیفی تحلیلی، به بررسی و تحلیل نقش تعاونی های تولید در توسعه روستایی با تأکید بر کیفیت زندگی پرداخته شد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه سرپرستان خانوار روستایی عضو تعاونی تولید دهستان رحمت بخش سیدان بود. حجم جامعه نمونه از طریق رابطه کوکران 274 نفر به دست آمد. برای آزمون فرضیات، از روش های کولموگروف- اسمیرنف، آزمون تی با دو نمونه مستقل و آزمون من ویتنی استفاده شد. نتایج نشان داد که به جز بعد محیطی در سایر ابعاد مورد بررسی (اقتصادی، اجتماعی و زیرساختی) تفاوت معنی دار بین دو گروه عضو و غیرعضو تعاونی تولید وجود دارد، و نقش تعاونی ها در بهبود کیفیت زندگی روستاییان مفید و مؤثر است.
۵۶.

تحلیل عوامل مؤثر بر مدیریت خشک سالی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان اسلام آباد غرب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شاخص SPI شهرستان اسلام آباد غرب مدل سازی معادلات ساختاری مدیریت خشک سالی نواحی روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۶ تعداد دانلود : ۲۶۱
هدف از پژوهش حاضر تحلیل عوامل مؤثر بر مدیریت خشک سالی در نواحی روستایی است که به صورت موردی در مناطق روستایی شهرستان اسلام آباد غرب انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه خانوارهای ساکن بالای بیست خانوار (به دلیلِ داشتن زمین های کشاورزی و شرایط توپوگرافی) در هفت دهستان تشکیل می دهد. با استفاده از فرمول کوکران، 374 نفر از آنان واقع در 21 روستا در هر دهستان 3 روستا به دلیل ساختار محیطی به عنوان نمونه مطالعه شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی تأییدی در محیط نرم افزار Spss 22 و Smart-Pls و برای ارزیابی وضعیت منطقه از نظر شدت خشک سالی از شاخص Spi استفاده شده است. نتایج نشان داد که ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، و نهادی – زیربنایی به ترتیب با ضرایب مسیر 0.168، 0.351، 0.251، و 0.381 به طور مستقیم مدیریت خشک سالی را تبیین می کنند. بنابراین، باید در برنامه ریزی های مدیریت خشک سالی، با توجه به نتایج تبیین الگوی کمی پژوهش، هر چهار شاخص هم زمان در روستاهای مورد مطالعه برای بهبود وضعیت و مدیریت خشک سالی ارتقا یابند.
۵۷.

ارزیابی عملکرد دهیاری ها در توسعه ی پایدار روستایی (مطالعه ی موردی دهستان همگین در بخش مرکزی شهرستان دهاقان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دهیاری مدیریت روستائی توسعه پایدار مشارکت دهستان همگین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۸۴
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد دهیاری های ایجاد شده در روستاهای دهستان همگین واقع در استان اصفهان انجام شده است.روش تحقیق پژوهش ، توصیفی تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده ، جامعه ی آماری شامل ساکنین حوزه ی پژوهش ( 4700 نفر) می باشند که به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی و در مجموع 350 نفر مورد مطالعه قرارگرفته اند. پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شده ، روایی محتوایی پرسشنامه با نظرخواهی از اساتید راهنما و مشاور تأیید شده است. نتایج نشان داد، دهیاران مورد مطالعه روستای همگین نسبت به سایر روستاهای مورد مطالعه از نظر ابعاد مورد مطالعه دارای موفقیت بهتری بوده و کمترین میزان موفقیت دهیاری های دهستان همگین در روستای قمیشلو و در زمینه اجتماعی فرهنگی بوده است.همچنین، نتایج نشان داد مهمترین دلیل عدم موفقیت دهیاران روستاها ، عدم مشارکت روستاییان در برنامه های مورد نظر است.محدودیت های منابع مالی دهیاری ها برای انجام امور محوله، یکی از عوامل اصلی محدودیت-ها و مشکلات در انجام وظایف دهیاری می باشد و در این زمینه سازمان باید نسبت به مساعدت مالی از طرف دولت، اخذ عوارض در قبال ارائه خدمات عمومی، استفاده از تسهیلات بانک ها و مشارکت مردمی در جهت برطرف کردن این مشکل اقدام نماید.
۵۸.

ارزیابی و تحلیل اثرات مشاغل خانگی در ساختار اجتماعی از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری (مطالعه موردی: مناطق روستایی استان اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استان اصفهان اشتغال مشاغل خانگی معادلات ساختاری نواحی روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۹۶
مشاغل خانگی در مناطق روستایی در راستای ماندگاری آن ها و عدم مهاجرت بسیار بااهمیت است و بررسی آن می تواند در راستای اشتغال پایدار باارزش باشد. این امر در مناطقی که دارای تعداد زیاد روستا با جمعیت زیاد و اغلب بدون درآمد ثابت اند، از جمله مناطق روستایی استان اصفهان، از اهمیت بسزایی برخوردار است که موجب توسعه پایدار می شود. هدف از این مقاله ارزیابی و تحلیل اثرات مشاغل خانگی در ساختار اجتماعی از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی – علّی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه روستاییان شاغل در مشاغل خانگی استان اصفهان است که بر طبق اعلام مرکز آمار ایران در آبان سال 1395 برابر با 78704 نفر بوده اند. از فرمول کوکران برای محاسبه حجم نمونه آماری استفاده شد؛ بر این اساس، حجم نمونه برابر با 268 خانوار برآورد شد. در ادامه با استفاده از روش نمونه گیری احتمالی، پرسش نامه ها در میان 112 روستای استان اصفهان (برای هر شهرستان استان اصفهان (24 شهرستان) 4 روستا انتخاب شده است) که به صورت تصادفی در سال 1398 انتخاب شده اند توزیع شد. نتایج نشان می دهد اعتبار اندازه گیری شده هر پنج مدل اندازه گیری و نیز مدل پنج عاملی مرتبه دوم برای بررسی مشاغل خانگی قابل قبول است. درنهایت، آسیب های اجتماعی (31 / 0)، مشارکت و ارتباطات اجتماعی (28 / 0)، نظام بهداشت و سلامت (63 / 0)، ساختار جمعیتی (43 / 0)، و کاهش مهاجرت (21 / 0) بارهای عاملی را تبیین می نمایند.
۵۹.

بررسی میزان برخورداری شهرستان های استان اصفهان از خدمات بهداشتی – درمانی با استفاده از تکنیک پرومته(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: برخورداری شاخص های بهداشتی و درمانی مدل پرومته اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۲۵
این پژوهش با هدف سطح بندی شهرستانهای استان اصفهان در بهره مندی از شاخصهای ساختاری بهداشتی – درمانی انجام گرفته است و از نوع توصیفی بوده که به بررسی وضعیت شاخص های بهداشتی و درمانی در شهرستان های استان اصفهان در سال 1393 پرداخته است. داده های مورد نیاز در سه گروه شاخص های نهادی، نیروی انسانی و بهداشت روستایی جمع آوری گردید. شاخص ها با استفاده از تکنیک AHP وزندار و سپس با استفاده از تکنیک پرومتی شهرستان ها سطح بندی شدند و در نهایت ترسیم نقشه نیز توسط نرم افزار Arc GIS انجام گرفت.در مجموع محرومیتی کلی در سطح استان از لحاظ برخورداری از شاخص های بهداشتی و درمانی حاکم است.شهرستان نایین و اردستان با توجه به میزان جمعیتشان(سرانه شاخص ها) با کسب رتبه 1 و 2 به ترتیب بیشترین امتیاز و شهرستان خمینی شهر و برخوار نیز از لحاظ جمعیت ساکن در این مناطق با رتبه 22 و 23 ، کمترین میزان بهره مندی از شاخص های ساختاری بهداشت و درمان را به خود اختصاص دادند. از بین شاخصهای مورد بررسی، بیشترین میزان برخورداری مربوط به شاخص های نهادی و کمترین میزان، مربوط به شاخص های بهداشت روستایی بود.
۶۰.

Presenting a Paradigm Model of Home Business Development in Rural Areas of Counties in Isfahan Province Based on Grounded Theory(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Development Home business Rural areas of Isfahan Province grounded theory

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۸۱
Purpose- Employment and unemployment, which are very important issues in rural areas, can be solved in general through home-based businesses and their development. The issue of home-based businesses can be very influential in creating employment in rural areas The main purpose of this study is to provide a paradigmatic model of home business development in rural areas of Isfahan province based on basic theory. Design/Methodology/Approach- This study was conducted in 2020. The present research is among the basic and qualitative researches that have been done with the approach of the foundation data theory approach. The interview collection tool was structured. The interviews were conducted among experts and experts in the field of home-based jobs, and the opinions of the interviewees were theoretically saturated from the 29th interview. Findings - After the emergence of concepts (139 references) and open, central, and selective coding, led to the design of the conceptual framework of the research model and the presentation of the paradigm model. Based on the results of the Grounded Theory, the pattern of home-based businesses to achieve development in rural areas of Isfahan province has been drawn. This model includes causal conditions (including managerial factors and comprehensive policy system), intervening conditions (educational-promotional factors, motivational factors, and attitudinal factors), contextual conditions (infrastructure factors, marketing, skill factors, and promotion of financial and credit resources). This includes strategies (stakeholder participation, information system, and support factors) and social consequences (increasing the level of participation and sense of responsibility and cooperation among residents, reducing social harms, empowering local people, Reduce the migration of local people to the city, move towards sustainable development) and economic consequences (rural growth and development, reducing the dependence of local people on government credits and facilities and assistance such as subsidies, promoting economic welfare, improving local livelihoods) has it. Research limitations/implications- The limitations of the present study include the following: Research is time-consuming; some people are not cooperating to collect data, it is difficult to assess the relative importance of the components and factors of the proposed theory.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان