آشنایی با دانش فلسفه دین
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
فصلنامه هفت آسمان، ش 25، بهار 84
در این مقاله سعى شده تا با رویکردى فلسفى به مقوله دین نگریسته و با استفاده از فلسفه زبان، اسطوره و مباحث معرفتشناسى و هستىشناسى فلسفى به تفسیر دین پرداخته شود. نگارنده که از منظر بروندینى به مقوله دین نگریسته، معتقد است که، بسیارى از مسائل مرتبط با فلسفه دین از توجه به «تجربه دینى» برخاسته است و تمامى گزارههاى دینى را باید از این منظر تفسیر نمود. وى همچنین بر این باور است که، مجموعهاى دیگر از مسائل و وظایف فلسفه دین از انسجام درونى یا قابل فهم بودن مفاهیم و تلقىهاى مربوط به خداوند حاصل مىشود و این مسائل اغلب از آنجا برمىخیزند که، مفاهیم بهکار رفته در مورد خدا در کاربرد عادى روزمره و حدود این مفاهیم، تصوراتى آشنا هستند (مثل علم یا قدرت)، اما در مورد «موجود مطلق» نیاز به مقدارى تغییر و دستکارى دارند تا بتوان آنها را به خدا نسبت داد. وى اظهار مىدارد که، شر در دنیا مىتواند خود را به عنوان یک مسئله درباره انسجام مفهوم خدا عرضه کند، اما آیا ما مىتوانیم این ادعا را بپذیریم که خدا خیر تام، علم تام و قدرت تام است و در عین حال شر وجود دارد؟
این سؤال در ذهن نگارنده باعث شده است تا دیدگاهى فلسفى و مسیحى را، که در آن وجود رنج در زندگى انسانها را نوعى راز تلقى مىکند مطرح کرده و ارتباط رنج انسان با به کمال رسیدن اخلاقى، وى را تصویر نماید. ایشان معتقد است که شجاعت، صبر، و تحمل و بسیارى از کمالات اخلاقى مىتوانند به وسیله شرور ذاتى یا طبیعى جهان توضیح یابند و بدین گونه مىتوان مدعى شد که، بسیارى از صورتهاى کمال اخلاقى فقط در دنیایى قابل تحقق است که در آن رنجهایى اتفاق مىافتد. نویسنده همچنین به مبحث جبرگرایى و ارتباط آن با خداشناسى در فلسفه دین اشاره کرده و معتقد است که، اگر ما قابل به جبرگرایى سازگارى باشیم ممکن است چنین استدلال کنیم که خداى قادر متعال انتخاب خوبى کرده و دنیایى را که در آن، آزادى انتخاب وجود دارد خلق کرده است، اما در واقع هرگز بىعدالتى نمىشود. رویکرد اصلى نویسنده دربیان نظرات منتقدان دین آن است که بین این نظریات و نظریات موافق دین الفت ایجاد نماید و به نوعى از ساحت دین دفاع کند.
معنویت، کشف و حفظ امر مقدس
کنت آى.پاراگمنت و آنت ماهونى/ محمدرضا جهانگیرزاده
معرفت، ش 97، دى 84
در این مقاله سعى شده تا با رویکردى فلسفى به مقوله دین نگریسته و با استفاده از فلسفه زبان، اسطوره و مباحث معرفتشناسى و هستىشناسى فلسفى به تفسیر دین پرداخته شود. نگارنده که از منظر بروندینى به مقوله دین نگریسته، معتقد است که، بسیارى از مسائل مرتبط با فلسفه دین از توجه به «تجربه دینى» برخاسته است و تمامى گزارههاى دینى را باید از این منظر تفسیر نمود. وى همچنین بر این باور است که، مجموعهاى دیگر از مسائل و وظایف فلسفه دین از انسجام درونى یا قابل فهم بودن مفاهیم و تلقىهاى مربوط به خداوند حاصل مىشود و این مسائل اغلب از آنجا برمىخیزند که، مفاهیم بهکار رفته در مورد خدا در کاربرد عادى روزمره و حدود این مفاهیم، تصوراتى آشنا هستند (مثل علم یا قدرت)، اما در مورد «موجود مطلق» نیاز به مقدارى تغییر و دستکارى دارند تا بتوان آنها را به خدا نسبت داد. وى اظهار مىدارد که، شر در دنیا مىتواند خود را به عنوان یک مسئله درباره انسجام مفهوم خدا عرضه کند، اما آیا ما مىتوانیم این ادعا را بپذیریم که خدا خیر تام، علم تام و قدرت تام است و در عین حال شر وجود دارد؟
این سؤال در ذهن نگارنده باعث شده است تا دیدگاهى فلسفى و مسیحى را، که در آن وجود رنج در زندگى انسانها را نوعى راز تلقى مىکند مطرح کرده و ارتباط رنج انسان با به کمال رسیدن اخلاقى، وى را تصویر نماید. ایشان معتقد است که شجاعت، صبر، و تحمل و بسیارى از کمالات اخلاقى مىتوانند به وسیله شرور ذاتى یا طبیعى جهان توضیح یابند و بدین گونه مىتوان مدعى شد که، بسیارى از صورتهاى کمال اخلاقى فقط در دنیایى قابل تحقق است که در آن رنجهایى اتفاق مىافتد. نویسنده همچنین به مبحث جبرگرایى و ارتباط آن با خداشناسى در فلسفه دین اشاره کرده و معتقد است که، اگر ما قابل به جبرگرایى سازگارى باشیم ممکن است چنین استدلال کنیم که خداى قادر متعال انتخاب خوبى کرده و دنیایى را که در آن، آزادى انتخاب وجود دارد خلق کرده است، اما در واقع هرگز بىعدالتى نمىشود. رویکرد اصلى نویسنده دربیان نظرات منتقدان دین آن است که بین این نظریات و نظریات موافق دین الفت ایجاد نماید و به نوعى از ساحت دین دفاع کند.
معنویت، کشف و حفظ امر مقدس
کنت آى.پاراگمنت و آنت ماهونى/ محمدرضا جهانگیرزاده
معرفت، ش 97، دى 84
تبلیغات
