فمینیسم و زن سالاری

اینترنت ، 12/2/83
مهم‏ترین مانع پیش روى زنان، برداشت‏هاى اصول‏گرایانه اسلامى است. اگر به مطالب و دغدغه‏هاى فمینیست‏هاى ایرانى در ده سال گذشته بنگرید، گمان نمى‏کنم در مقایسه با گفتارهاى امروزشان چندان تفاوتى وجود داشته باشد.
در میان آثار برخى از فمینیست‏ها، گاهى اوقات نظراتى بروز مى‏کند که، نمى‏توان آن را صرفا مبارزه براى کسب حقوق پایمال شده زنان و اصلاح قوانین ناعادلانه، تعبیر کرد.
نخست، گویى برخى از زنان در کارزار صلح‏طلبى و حقوق بشر و کلاً سیاست، خود را جنس برتر احساس مى‏کنند. در لابلاى گفته‏هاى بسیارى از زنان چنین پیش‏فرضى نهفته است. بدیهى است که، پرداختن به موضوع برترى نژادى زنان بر مردان یا برعکس، راه به جایى نخواهد برد. بنابراین زنان اگر، مى‏خواهند بر حضور پررنگ‏تر در عرصه‏هاى سیاسى تأکید کنند، لزومى ندارد که به چنین استدلال بى‏پایه‏اى دست بیازند.دوم، نگرشى که برخى از فمینیست‏ها به مسائل زنان دارند، چنان است که گویى تنها زنان از مشکلاتشان آگاهند و بدین خاطر تنها باید خودشان براى استیفاى حقوق خود گام بردارند و حضور مردان را، جدى تلقى نمى‏کنند. درست است که مسائل زنان، مسائل ویژه‏اى است، اما لزوما بدین معنا نیست که، مردان قدرت درک و فهم آن را ندارند، یا به خاطر جنسیتشان، لزوما ضدیتى با آن دارند. اگر هر موضوع ویژه‏اى، بنا باشد تنها با افرادى که، خود ذى‏نفع هستند حل و فصل شود، نهایتا باید به یک نظام سندیکالیستى، براى حل مشکلات جامعه برسیم. معلمان مسائل ویژه خود را دارند، پیمانکاران هر رشته‏اى مسائل مربوط خود و پزشکان نیز به همین ترتیب، با این جهت براى مشکلات کودکان و معلولان نیز باید تدبیر تازه‏اى اندیشید. براى نمونه، به مسئله حضور مردان در فراکسیون زنان مجلس ششم، که با تردیدهایى روبه رو شد، یا به نامزدى یکى از مردان، براى عضویت در هئیت رئیسه کمیسیون زنان، مى‏توان اشاره کرد. نهایتا برخى از مردان و زنان جمهورى‏خواه، وى را، متقاعد کردند که، از چنین کارى صرف‏نظر کند.
سوم، برخى از فعالان امور زنان، هدف غائى خود را، نه برداشتن موانع بر سر راه نقش‏هاى اجتماعى و مدیریتى و حذف تبعیض‏هاى جنسیتى، که تنها رسیدن زنان در پست‏ها و مقام‏هاى بالاتر مى‏بینند، تا باز آنها، راه دیگر زنان را هموار کنند. گویى براى برخى از آنان، حضور افراد در مدیریت، اهمیتى اصلى و غایى دارد، نگرش سهمیه‏خواهى، از چنین نگاه رمانتیکى، به حضور زنان ناشى مى‏شود. براى نمونه، خانم بنا در همان مصاحبه، اشاره مى‏کنند: «ما زن‏ها را، در اکثر عرصه‏هاى زندگى اجتماعى، به ویژه در سیاست لازم داریم. چرا که اگر در سیاست فعال باشند، مى‏توانند راه را، براى زنان در سایر عرصه‏ها هم، باز کنند». بنابراین دائما آمار حضور زنان در جایگاه‏ها و موقعیت‏هاى مختلف سیاسى، مورد تجزیه و تحلیل قرار مى‏گیرد و از قلت نتایج آمارى شکوه و ناله مى‏شود.
وجود چنین خصلت‏هایى در فعالیت فمینیست‏ها، جنبش تساوى‏خواهى زنان را، از جنبشى فراگیر، به تدریج به نوعى مبارزه قومى و محلى نزدیک مى‏کند. موضوع رفع تبعیض از زنان و اصلاح قوانین، خلاف حقوق بشر خواستى نیست که تنها زنان طالب آن بوده و حضور در مصادر تصمیم‏گیرى، رافع مشکلات باشند.
اشاره
1. نویسنده برداشت‏هاى اصول‏گرایانه اسلامى را، مهم‏ترین مانع پیش‏روى زنان معرفى نموده و قوانین دینى را، قوانین ناعادلانه توصیف کرده است، که حقوق زنان را، پایمال مى‏کند و حال آنکه اسلام، به زن شخصیت، عزت و کرامت بخشید. دین اسلام، دین حکمت و تناسب است نه دین تساوى. عدالت در تناسب است، نه در تساوى و تشابه. آزادى حقیقى زمانى تحقق مى‏یابد که، هر کس در مسیر متناسب خود، بتواند آزادانه گام بر دارد.
2. نویسنده رفع تبعیض از زنان را، در گرو اصلاح قوانین خلاف حقوق بشر دانسته و گفته است که، این موضوعى نیست که تنها زنان طالب آن باشند. بزرگ‏ترین اشتباه مدافعان حقوق زنان و جنبش زنان آن است که، گمان مى‏کنند حقوق بشر مى‏تواند زنان را، به جایگاه اصلى و هدف غایى برساند.