سلطه جهانی و محیط زیست بشری

اطلاعات، 26 و 27/5/82
در آستانه جهانی‏سازی که سرکردگی آن با آمریکا، و نیروی اصلی مسلط آن، سرمایه‏داری جهانی است، خطر تخریب محیط زیست بیش از پیش است. وقتی مدافعه‏های دولتی در امور اجتماعی و رفاهی ــ شامل مالیات‏بندی، ممنوعیت‏ها و کنترل‏ها برای سرمایه گذاری خارجی و داخلی و... ــ عملی شیطانی بر سر راه رشد تلقی شود، مشخص است که سرمایه‏داری جهانی خود را هرچه بیشتر مجاز به بهره‏برداری از منابع و سرمایه گذاری در رشته‏هایی می‏بیند که می‏تواند باز هم بیشتر آلودگی را به جهان کم‏توسعه انتقال دهد. سیاست «صلح در خانه خودی، جنگ در خانه دیگران» که در تمام مدت جنگ سرد، حاکم بود و پس از فروپاشی شوروی تشدید شد، با سیاست «پاکیزگی در مرکز و زباله‏رانی به پیرامون» هم‏زیستی دارد.
جهانی‏شدن روندی است دموکراتیک برای گسترش هم‏بستگی‏های بشری و دفاع از حقوق بنیادی انسان در برابر انواع سلطه و تجاوز و عقب نگاه‏دارندگی. این روند، درست در نقطه مقابل «جهانی‏سازی» به رهبری سرمایه‏داری انحصاری جهانی آمریکا و متحدان قرار دارد. ما نباید به دلیل ملاحظات اقتصاد جهانی، توسعه ملی خود را به فراموشی بسپاریم. در اقتصاد جهانی، توافق‏های دموکراتیک و به‏واقع، مردم گرایانه بسیار اندکی وجود دارد. از همه مهم‏تر، طفره‏رفتن قدرت‏های بزرگ از انجام تعهدات انسانی و جهانی، سوءاستفاده خود کامان محلی و سلطه‏گری‏های مستقیم سیاسی، نظامی و از آن بدتر، اعمال قدرت‏های محیلانه و ناآشکار است. با این وصف، در جهان، منابعی وجود دارد که نه متعلق به کشوری خاص، که «منابع مشترک بشری»اند. این منابع همانند منابع داخلی، در خدمت توسعه مردم قرار می‏گیرند. در عین حال، آنها واقعی‏ترین، اما نادیده‏گرفته‏شده‏ترین هزینه‏های توسعه‏اند؛ به‏ویژه آن گاه که توسعه در نگرش جهانی با نابودی شدید این منابع و در عین حال، با گسترش فقر و بی‏عدالتی و نکبت همراه است. این هزینه‏ها چیزی جز سیاهچاله‏هایی نامرئی، هراسناک و انفجارآمیز بر سر راه نسل‏ها نیستند.