آرایش سیاسی احزاب و جناح ها در ایران

احزاب و گروه‏هاى سیاسى در ایران، بر اساس گرایش‏هاى خاص هر یک به چگونگى توزیع قدرت، به دو دسته‏ى عمده تقسیم مى‏شوند:
الف) اقتدارگرایان، یعنى کسانى که هرگز راى مردم را منشا مشروعیت‏حاکم نمى‏دانند;
ب) مردم‏سالاران، یعنى کسانى که قائل به مشارکت‏سیاسى مردم در تعیین سرنوشت‏خویش هستند و مشروعیت‏حاکم را برخاسته از راى مردم مى‏دانند .
هر یک از اینها به شش گروه تقسیم مى‏شوند:
1 . «اقتدارگرایان غیردینى سکولار» ، همانند گروه‏هاى سلطنت‏طلب، ضدانقلاب خارج‏نشین و منافقین;
2 . «اقتدارگرایان غیردینى لائیک‏» ، همانند گروه‏هاى مارکسیست - لنینیست و امثال حزب توده;
3 . «اقتدارگرایان دینى رادیکال‏» ، همانند انصار حزب‏الله، کیهانى‏ها ;
4 . «اقتدارگرایان دینى محافظه‏کار یا سنت‏گرا» ، همانند جامعه‏ى روحانیت مبارز تهران و جمعیت مؤتلفه‏ى اسلامى;
5 . «اقتدارگرایان دینى میانه‏رو» ، همانند جامعه‏ى اسلامى مهندسین، انجمن اسلامى پزشکان و اکثر گروه‏هاى 28 گانه‏ى عضو ائتلاف پیروان امام و رهبرى;
6 . «اقتدارگرایان دینى فصلى‏» ، همانند جمعیت دفاع از ارزش‏ها، و نواندیشان دینى;
7 . «مردم‏سالاران غیردینى لائیک‏» ، همانند برخى روشن‏فکران غیردینى، کانون نویسندگان ایران;
8 . «مردم‏سالاران غیردینى سکولار» ، همانند نهضت آزادى، و گروه ملى مذهبى‏ها ;
9 . «مردم‏سالاران دینى رادیکال‏» ، همانند سازمان مجاهدین انقلاب، دفتر تحکیم وحدت;
10 . «مردم‏سالاران دینى محافظه‏کار» ، همانند مجمع روحانیون مبارز، مجمع نیروهاى خط امام‏قدس سره ;
11 . «مردم‏سالاران دینى میانه‏رو» ، همانند حزب همبستگى، حزب مدافعین، و اکثر گروه‏هاى وابسته به جبهه‏ى دوم خرداد و جبهه‏ى اصلاح‏طلبان;
12 . «مردم‏سالاران دینى فصلى‏» ، همانند حزب کارگزاران سازندگى و حزب مشارکت
مردم‏سالارى، 9/4/81