در شهریور 1320 هواپیمای جنگی شوروی شهر زنجان و شماری دیگر از شهرهای شمالی کشور را بمباران کردند و این نشانه نقض آشکار بی طرفی ایران در جنگی بود که نه در شروع آن نقشی داشت و نه در ادامه آن . پیامدهای این جنگ ناخواسته را در زنجان به دو دسته کوتاه مدت و دراز مدت می توان تقسیم کرد . از پیامدهای کوتاه مدت جنگ می توان به اشغال زنجان به دست نیروهای شوروی و دخالت آنان در امور اداری ،انتظامی و اقتصادی منطقه اشاره کرد. از پیامدهی دراز مدت آن نیز میتوان ایجاد تقویت حزب توده را بر شمرد . با پایان یافتن جنگ جهانی دوم ،اگرچه پیامدهای کوتاه مدت جنگ نیز تمام شد ،پیامد دراز مدت آن همچنان ادامه یافت ، اشغال زنجان به دست فرقه دموکرات آذربایجان نتیجه این پیامد بود و ار آن پس تا اواسط دهه سی ، یعنی نزدیک به ده سال پس از پایان جنگ ،حضور حزب توده در این شهر محسوس بوده، آنان زنجان را درگیر منازعات سیاسی و نظامی خطرناکی کردند. این مقاله بر آن است که به پرسشهای زیر پاسخ گوید: 1. اشغال زنجان در جریان جنگ جهانی دوم با چه زمینه هایی و چگونه صورت گرفت؟ 2. با توجه به قرار داشتن زنجان در حوزه اشغال شوروی ، آنان چگونه در امور این شهر دخالت میکردند ؟ 3. جنگ جهانی دوم با چه پیامدهای اقتصادی و سیاسی در زنجان داشت ؟
