زمان و نمود در دستور سنتی زبان ترکی آذربایجانی در مقایسه با رویکرد نظام دستور نقشی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
با توجه به این که منابع دستوری زبان ترکی آذربایجانی عموماً بر پایه دستور سنتی است و تمایزی بین عنصر زمان و نمود در این دستور صورت نگرفته است، بنابراین جستار حاضر به بررسی و مقایسه عنصر زمان و نمود در زبان ترکی و انگلیسی با رویکرد دستور نقشی هلیدی می پردازد. در مرحله نخست تحلیل داده ها، پیوندهای زمان در زبان ترکی و سپس ساختار وجه در قالب جملات انگلیسی با معادل های ترکی شان مقایسه و بررسی شدند که این نتایج به دست آمد: در تمامی منابع دستور سنتی ترکی آذربایجانی، پیوندهای -ir، ar/әr و –miş که بیانگر فرآیند وقوع فعل هستند، به عنوان پیوندهای زمان در نظر گرفته شدند. به بیان دیگر، در دستور سنتی با نوعی از آمیختگی زمان و نمود مواجه هستیم. از طرف دیگر، این تکواژها در رویکرد دستور نقشی در گروه زمان داری ها قرار نمی گیرند، بلکه در بخش باقی مانده، نقش اول محمول ها یعنی فرآیند زمانی وقوع فعل را بازی می کنند. همچنین مشخص شد که تکواژ زمان حال در ترکی- برخلاف نگرش دستور سنتی- با عدم حضور پیوند زمان گذشته (di-) نمود پیدا می کند؛ یعنی با تکواژ صفر و مطابق دستور نقشی در بخش «محمول» واقع می شود. برخلاف زبان انگلیسی که تکواژهای زمان داری در مواردی به شکل ادغام با فعل واژگانی نمود پیدا می کنند، این تکواژها در ترکی همیشه به شکل تکواژ وابسته، به پایه فعل واژگانی متصل می شوند.Tense and Aspect in the Traditional Grammar of the Azerbaijani Turkish Language in Comparison with the Approach of the Systemic Functional Grammar
Due to the fact that the grammatical sources of the Azerbaijani Turkish language are generally based on traditional grammar and no distinction is made between the elements of tense and aspect in this approach, so the present study examines and compares these two elements in the Turkish and English languages based on the Halliday’s systemic functional grammar. In the first stage, the conjunctions of tense in Turkish language and then aspect in the form of English sentences with their Turkish equations were compared and examined and the following results were obtained: in all sources of traditional Azerbaijani Turkish grammar conjunctions -'ir ', "ar / әr And - miş, which actually represent the process of occurrence of the verb, are considered as representatives of tense. In other words, in the Turkish traditional grammar we are faced with a kind of fusion of tens and aspect. On the other hand, in the systemic functional grammar, the aforementioned morphemes are not included in the tens group, but, in the residue part, they play the first role of the predicators, i.e., they express the temporal aspect of the occurrence of the verbs. Also it was found that present tense morpheme in the Turkish language – contrary to the traditional grammar - is represented by the absence of the morpheme ‘- di’, that is, with a zero morpheme which according to the systemic functional grammar is placed in the 'predicator section. Tens morphemes in Turkish, unlike in English, which in some cases appear in the form of integration with lexical verbs, are always connected to the lexical verb base in the form of dependent morphemes.
تبلیغات
