بازتاب مفاهیم کلامی در دیباچه مثنوی های امیرخسرو دهلوی (با تمرکز بر منظومه های هشت بهشت، شیرین و خسرو و مجنون و لیلی) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیان مسئله: دیباچه منظومه های غنایی همواره جایگاهی برای بیان اعتقادات و دیدگاه های شاعران است که پیش از ورود به داستان با طرح برخی مسائل کلامی، در تبیین اندیشه های خویش می کوشند. امیرخسرو دهلوی نیز به همین روش در منظومه های خود به پرورش مفاهیم کلامی می پردازد. روش: در این مقاله برجستگی مفاهیم کلامی در دیباچه مثنوی های امیرخسرو دهلوی با تمرکز بر مثنوی های «هشت بهشت»، «شیرین و خسرو» و «مجنون و لیلی» بررسی می شود. یافته ها و نتایج: پس از بررسی دیباچه ها ازنظر برجستگی مفاهیم کلامی، نتیجه به دست آمده این است که امیرخسرو دهلوی در بیشتر ابیاتی که متضمّن مفاهیم کلامی است، به آیاتی از قرآن کریم و یا احادیثی از ائمه معصوم چه به صورت مستقیم و چه به روش غیرمستقیم و ضمنی استناد کرده و از این راه به دنبال رسیدن به دو هدف بوده است؛ نخست آنکه به برجسته سازی مفاهیم کلامی با استناد به آیات و روایات بپردازد تا عقایدش را با این شیوه برای مخاطبانش باورپذیر کند و ازسوی دیگر، درپی ادای احترام به قرآن کریم و احادیث ائمه معصوم بوده است. از میان سه منظومه بررسی شده، مفاهیم کلامی در دیباچه منظومه «هشت بهشت» بیش از دو منظومه دیگر است و شاعر در دیباچه این منظومه به بحث درباره مفاهیم متنوّع و متعدّدی از علم کلام پرداخته است.Fostering Theological Concepts through Verses and Narrations in the Preface of Amir Khusrow Dehlavi's Masnavi
In this paper, we have investigated the fostering of theological concepts through verses and narrations in the preface of Amir Khusrau Dehlavi's Masnavi. The research type is analytical-descriptive and its method is library. After investigating the prefaces from a theological point of view, we have come to the conclusion that Amir Khusrau Dehlavi has quoted verses from the Holy Quran or hadiths of the infallible Imams, either directly or indirectly and implicitly, in most of the verses that contain theological concepts. Thus, he sought to achieve two goals: One is that he attempted to foster theological concepts by quoting verses and hadiths in order to make his beliefs believable to his audience, and on the other hand, he sought to pay tribute to the Holy Quran and the hadiths of the infallible Imams. Among the three poems investigated, theological concepts in the preface of the poem Hasht Behesht are more than the other two poems, and in the preface of this poem, the poet has discussed diverse and various concepts of theology. Most of the theological concepts used in the preface of these three poems are concepts that have been repeated in other poets' poems before Dehlavi, however, Dehlavi is one of the prominent poets in terms of verses, hadiths and narrations that have been used to document and foster theological concepts.
تبلیغات
