پایداری فضاهای بازعمومی در بازآفرینی سکونتگاه های غیر رسمی مبتنی بر اولویت های ساکنین (مطالعه موردی: محله خط چهار حصار، شهر کرج) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مبسوط پیشینه و هدف: در سال های اخیر توجه به سکونتگاه های غیر رسمی و معکوس کردن چرخه زوالی آنها، به موضوعی جدی و محوری تبدیل شده و سازمان ها و جوامع علمی را به تکاپو در راستای بازآفرینی و ساماندهی این بافت های شهری واداشته است. در رویکرد حاضر ارتقاء پایداری فضاهای عمومی از جایگاه ویژه ای برخوردار است چرا که تنزل شاخص های کیفیت فضاهای عمومی یکی از بزرگترین معضلاتی است که بافت های مذکور با آن دست به گریبان هستند. این پژوهش با هدف ارزیابی ارتباط برنامه بهبود شاخص های پایداری فضاهای عمومی در سکونتگاه غیر رسمی، با برنامه بازآفرینی محله در زمینه فضاهای باز عمومی آنها و پایداری محیطی، مدلی نظری متشکل از شاخص ها و معیارهایی جهت دستیابی به فضاهای باز عمومی با کیفیت در محدوده محله مورد مطالعه ارائه داده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی از نوع توصیفی-تحلیلی است. در بخش نخست، با استفاده از روش کتابخانه ای، مطالعه اسناد و مبانی نظری، به کند و کاو و شناسایی شاخص های کیفیت محیط و سپس استخراج الگوهای رفتاری مطلوب در فضاهای باز عمومی اقدام شد. شیوه ارزش گذاری سؤالات پرسشنامه مبتنی برروش طیف 5 گزینه ای لیکرت طراحی و براساس فرمول کوکران 368 نفر از جمعیت 9012 نفری محله به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند که 60 درصد از پاسخگویان را گروه مردان و ما بقی گروه زنان هستند. نتایج حاکی از وجود رابطه معناداری بین معیارها و شاخص های واقع در مدل سنجش فضاهای باز عمومی با متغیرهای وابسته پایداری محیطی است. یافته ها و بحث : فضاهای باز عمومی در محلات ناکارآمد غیر رسمی این شانس را به مردم می دهند که در اوج تنش ها و تنگناهای محیط زندگی با گروه های دیگر معاشرت کنند و به شهر پیوند بخورند. این بررسی نشان داد که شاخص های «راحتی، آسایش و قابلیت اجتماع پذیری»، «قابلیت دسترسی درونی و بیرونی فضاها»، «زیبایی و منظر فضاها» و «قابلیت انجام فعالیت ها» مواردی هستند که باید نقطه تمرکز برنامه های پایداری فضاهای عمومی سکونتگاه های غیر رسمی و محلات کم درآمد شهری را به خود اختصاص دهند. همچنین نتایج نشان داد که در نمونه های تحقیق، افزایش قابلیت انجام فعالیت ها، میزان دسترسی های درونی و بیرونی فضاها، توانایی اجتماع پذیری فضاها و در نهایت ارتقاء زیبایی و کیفیت منظر فضاهای باز عمومی محله حصار بالا، به ترتیب اولویت های ساماندهی فضاهای باز عمومی محله از منظر ساکنان آن است. لذا توجه به تأمین کیفیت های برتر فضاهای عمومی مبتنی بر نیاز سنجی و ترجیحات کاربران فضا امر مهمی است که متخصصان نباید از آن غافل شوند. نتیجه گیری: نتایج بررسی های آماری بیانگر این است که فضاهای باز عمومی محله مورد نظر از سطح پایین کیفیت محیطی رنج می برند و با تحلیل های آماری نظرات ساکنین محله، سطح پایداری کاربری و فعالیت، دسترسی، راحتی و اجتماع پذیری و در نهایت منظر فضاهای باز عمومی، به ترتیب اولویت های در دستور کار مدیریت شهری کرج جهت ساماندهی این فضاها هستند. همچنین، ایجاد اختلاط و مطلوبیت در کاربری ها، سازگاری عملکردی، تقویت آسایش و راحتی در پاتوق های رفتاری، تقویت ایمنی محیط و ساماندهی منظر ذهنی از اهم راهکارهای آتی برای ساماندهی فضاهای باز عمومی محله حصار بالا هستند.Public Open Spaces Sustainability in Informal Settlements Toward Urban Regeneration on the Basis of Inhabits Preferences (Case Study∶ Hesar Neighborhood, Karaj city)
Extended Abstract Background and Purpose: In recent years, attention to the informal settlements and converting the decline cycle covers are changed into a serious and central subject. The organizations and scientific communities are cuased to struggle with the regeneration and organization of these urban textures. In the present approach, public space quality upgrading of these neighbors has a position because the indexes reduction of public spaces quality is one of the biggest dilemmas. This research assesses the relationship between the improvement of public space sustainability criteria and the Neighborhood Urban Regeneration plan in the context of informal settlements, offering a theoretical model composed of the indexes and criteria to obtain sustainable public open spaces in the case study. Materials and Methods : The present study is a descriptive-analytical survey. In the first part of the research, researchers use library tools to study documents and theoretical foundations to explore and identify environmental quality indicators and then extract desired behavioral patterns in open spaces. The method of evaluating the questions of the questionnaire was based on a 5-point Likert scale method designed based on Cochran's formula. 368 samples from a total of 9012 people in the neighborhood were selected as a statistical sample. 60 percent of the respondents are men, and the rest are women. The results indicate, that there is a significant relationship between criteria and indicators located in the model of measuring public open spaces with dependent variables of environmental sustainability (p_value <0.05). Findings and Discussion : Public open spaces in inefficient informal neighborhoods give people the chance to socialize with other groups and connect to the city at the top of tensions and bottlenecks in the Living environment. This study has shown that the indicators of "comfort, convenience and sociability", "interior and exterior accessibility of spaces", "beauty and landscape of spaces" and "ability to perform activities" are the items that should be the focus of public space sustainability programs Occupy informal settlements and low-income urban neighborhoods. The results also showed that in the sample of research, increasing the ability to carry out activities, the amount of internal and external access to spaces, the sociability of spaces, and ultimately improving the beauty and landscape quality of public open spaces in the upper fence neighborhood, respectively the public open spaces of the neighborhood are from the perspective of its residents. Therefore, paying attention to providing superior qualities of public spaces based on needs assessment and preferences of space users is an important issue that experts should not neglect. Conclusion : The results of statistical studies indicate that the public open spaces of the neighborhood suffer from low levels of environmental quality. According to statistical analysis of neighborhood residents, the level of user stability and activity, accessibility, comfort and sociability, and finally, the landscape spaces. The public opening should be a priority on the agenda of Karaj city management to organize these spaces. In addition, creating mixing and usefulness in uses, functional compatibility, enhancing comfort and convenience in The behavioral hangouts, strengthening environmental safety, and organizing the mental landscape, are one of the most important strategies for taking future measures to organize public open spaces in the Hesar Bala neighborhood.
تبلیغات
