تجلی اخلاص عارفانه در آینه مراتب سیر و سلوک (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
این پژوهش به تحلیل صفت عارفانه اخلاص از منظر مراتب سیروسلوک در برخی از مهم ترین آثار برجسته عرفانی تا قرن نهم هجری می پردازد. این بررسی که با روشی توصیفی – تحلیلی نگارش یافته، نشان می دهد که اخلاص در سخن برخی از عارفان، در هریک از مراتب سه گانه سلوک دچار تحول و تبدل محتوایی شده است؛ چنان که در مرتبه نخست سلوک (فرق)، ویژگی ایجابی و کوشش مدارانه دارد. در این ساحت سالک در اتصاف به اخلاص و پرهیز از آفات آن کوشش داشته، با وصف مخلِص شناخته می شود. در مرتبه دوم (فنا)، جذبه الهی سالک را از وجود مجازی و همه صفاتش فانی می سازد؛ لذا، اخلاص در عارف خصوصیتی سلبی و تنزیهی یافته، اتصافش به اخلاص ترک می شود و با وصف مخلَص شناخته می شود. در مرتبه سوم (بقا)، عارف مظهر اسماء و صفات الهی می گردد؛ ازاین رو، اخلاص در عارف پس از سلب، مجدداً به شکل ایجابی، امّا تحوّل یافته، نمود می یابد. همچنین، وصف مخلِص در این مرتبه هم بر عارف و هم بر حق جایز می شود. نتیجه این بررسی نشان می دهد با وجود این ه سخنان بیشتر عارفان از اخلاص با ویژگی های مرتبه فرق، مطابقت دارد؛ اما سخنان عده ای از آنان از اخلاص علاوه بر مرتبه فرق، با خصوصیات مرتبه فنا و بقا هم پوشانی دارد.Manifestation of Mystical Sincerity in the Mirror of the States of Spiritual Journey
This study analyzes the mystical attribute of sincerity in terms of the states of spiritual journey in some of the most important mystical works up to the ninth century A.H. This study, in a descriptive-analytical method, shows that sincerity, in the words of some mystics, has undergone content transformation in each of the three levels of spiritual journey. As in the first state of the journey (differentiation), it has a positive nature, requiring effort. At this level, the seeker strives to take on moral virtues and avoid moral vices, and is known as purifying ( mukhliṣ ). In the second state (annihilation), the Divine attraction annihilates the seeker from their metaphorical existence and all their attributes. Therefore, sincerity in the mystic finds a negative sense, meaning that they are no longer assumed as purifying, but as purified ( mukhlaṣ ). In the third state (persistence), the mystic becomes the manifestation of the Divine attributes and names. Hence, sincerity after being negated in the second level, again finds a positive but evolved meaning. Also, the trait of purifying here is allowed to be attributed to both God and the mystic. The results of this study shows that although most mystics’ statements about sincerity are consistent with the characteristics of the differentiation state, some others’ words extend sincerity to the states of annihilation and persistence, too.
تبلیغات
