نسخه مصور «ورقه و گلشاه» و تصویرگری یک زن آرمانی؛ تحلیل آیکونولوژیک یک نگاره (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
نسخه مصور ورقه و گلشاه از نمونه های برجسته نگارگری دوره سلجوقی است. این منظومه که سروده عیوقی است توسط محمد مومن خویی مصور شده است. این داستان روایتگر ماجراهای دو دلداده به نام ورقه و گلشاه است. گلشاه به عنوان شخصیت مهم این روایت نقشی محوری در پیش برد داستانی دارد. از اقدامات مهم گلشاه می توان به مبارزه او با دشمنان ورقه، آزاد سازی ورقه و مبدل پوشی برای رفتن به میدان جنگ اشاره کرد. این مراحل در نگاره ها به تصویر درآمده است. در این پژوهش این پرسش مورد نظر است که از منظر آیکونولوژی نقش گلشاه در نگاره «مبدل پوشی گلشاه و آشکار شدن چهره او در مقابل ربیع» چگونه تحلیل و تفسیر می شود؟ هدف آن است تا طبق الگوی آیکونولوژی اروین پانوفسکی، خوانش نگاره در مراحل سه گانه ی آن انجام شود تا از طریق این روش لایه های معنایی اثر شناسایی شود. توصیف پیشا شمایل نگارانه، تحلیل شمایل نگارانه و تفسیر شمایل شناسانه این مراحل سه گانه را تشکیل می دهند. این پژوهش که با روش تحلیلی- توصیفی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و اسناد مکتوب انجام شده است، به دنبال آن است تا ویژگی های تصویر گلشاه را در این نگاره بررسی کند. این مطالعه نشان می دهد تصویر گلشاه در این نسخه نوعی تصویر آرمانی از یک پهلوان زن است که کمتر در منابع فارسی دیده می شود. آنچه از تصویر گلشاه برمی آید این است که گلشاه با نشان دادن شجاعت خود و اقدامتی مانند مبدل پوشی در میدان جنگ مناسبات اجتماعی و فرهنگی زمانه خود را به چالش گرفته است. در نسخه مصور شده این تصویر آرمانی ارائه شده است.The manuscript of "Varqa and Gulshah" and illustration of an ideal woman; Iconological analysis of a miniature
The illustrated version of the epic Varqa wa Golshāh is one of the prominent examples of Seljuk miniature painting (1037–1194). This poem, written by Ayyuqi, a 10th-century Persian poet, is the story of the love between a youth named Varqa and a maiden, Golshah. This epic as a manuscript was illustrated by Mohammad Momen Khoei to portray the important role of the Golshah’s character in advancing the story. Golshah’s important actions include facing off in order to enter the battlefield and fighting against Varqa’s enemies. In this research, the question is how to analyze and interpret Golshah’s role in the painting of “Golshah disguised as a man and exposing her face in front of the kidnapper Rabi” from the iconological point of view. The aim is to read the painting by an iconological method that was theorized by Ervin Panofsky, who is an important philosopher of 20 th century. He has identified three stages for an iconological analysis including pre-iconographic description, iconographical analysis, and iconographical level. This research has been carried out based on the analytical-descriptive method by using library and written resources to investigate the characteristics of Golshah’s portrait in the specific above-mentioned painting. The results of this study show that the image of Golshah in this version is a kind of ideal image of a female hero that is rare in Persian painting sources. The image of Golshah has challenged the social and cultural standard of the Seljuk time, due to showing female courage and taking actions on the battlefield as the ideal image of a female hero.
تبلیغات
