ارزیابی توسعه پایدار شهری با تأکید بر رویکرد تاب آوری در سکونتگاه-های غیررسمی (مورد مطالعه سکونتگاه های غیررسمی شهر سنندج) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

سکونتگاه های غیررسمی محل سکونت حدود یک میلیارد نفر از جمعیت جهان هستند. پیدایش این سکونتگاه ها گویای وجود موانع ساختاری و ناکارآمدی سیاست های کنونی در تأمین مسکن و خدمات-رسانی لازم مرتبط با آن برای اقشار کم درآمد شهری در سطح کلان است. امروزه تلاقی بحران های زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و رشد سکونتگاه های خودانگیخته شهری در مقیاس جهانی توجه را به رهیافت تاب آوری شهری در این سکونتگاه ها جلب کرده و در دستور کار جهانی مد نظر قرار داده است. نوع این پژوهش کاربردی و شیوه دریافت اطلاعات کتابخانه ای- میدانی است. برای استخراج شاخص ها از مطالعات کتابخانه ای استفاده شد و شاخص های ابعاد مختلف جهت تعیین میزان اهمیت با عنوان پرسشنامه کارشناسان در اختیار 30 نفر از کارشناسان در رشته های مختلف قرار گرفت. اطلاعات با استفاده از آزمون تحلیل سلسله مراتبی در نرم افزار Expert Choice مورد تحلیل قرار گرفت. بر این اساس بیشترین وزن با 593/0 به بعد انسانی و کمترین وزن با 113/0 به بعد طبیعی مربوط می شود. همچنین برای تعیین میزان تاب آوری با توجه به جامعه آماری 30539 خانواری محدوده و براساس فرمول کوکران 379 پرسشنامه در سطح محلات محدوده تکمیل شد. داده های پرسشنامه خانوار در نرم-افزار SPSS وارد و با استفاده از آزمون T- test میزان تاب آوری در ابعاد مختلف استخراج گردید. یافته ها نشان می دهد میزان تاب آوری در محدوده 11/3 بوده و محدوده سکونتگاه های غیررسمی تاب آور نمی-باشد. از لحاظ ابعاد مورد بررسی، فقط بعد اجتماعی- فرهنگی با 76/3 تاب آور می باشد. کمترین تاب آوری مربوط به بعد اقتصادی (47/2) و پس از آن بعد مدیریتی (87/2) بوده است. بعد کالبدی نیز با میانگین (35/3)، تاب آور نمی باشد. برای تعیین تأثیر ابعاد بر تاب آوری از معادلات ساختاری در نرم افزار LISREL استفاده شد. تحلیل عاملی عوامل مؤثر بر تاب آوری نشان می دهد که عوامل اجتماعی با ضریب 81/0 بیشترین تأثیر را بر تاب آوری محدوده مورد مطالعه داشته اند. کلیدواژه ها: توسعه پایدار، تاب آوری، سکونتگاه های غیررسمی، شهر سنندج.