بازار و بازاریان در تمدن اسلامی

چکیده

بازار یک واژه فارسی است ،ریشه ی پیدایش این نهاد بزرگ اقتصادی به تاریخ پیش از اسلام بر می گردد. بازارهای سرپوشیده مهمترین ویژگی شهرهای دوره ی اسلامی بوده اند. ظواهر امر گویای آن است، که بازارهای سرپوشیده ریشه در کارگاه های دولتی (سلطنتی) پیش از اسلام ایران دارند. در دو مقطع دوره ی باستان یعنی عصر هخامنشی و دوره ی ساسانی این کارگاه ها نمود جدی داشته اند. بازار مرکز تجمع بخش بزرگی از فعالان اقتصادی شهری، اعم از تولیدکنندگان صنایع دستی و کارگاهی و فروشندگان و تجار عمده و خرده پا بوده است. بسیاری از تحولات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تاریخ ایران در بازار رخ داده، مطالعه تاریخ تمدن اسلام بویژه در ایران بدون در نظر گرفتن نقش و عملکرد بازار و بازاریان ناقص خواهد بود. بازار در تحولات تاریخ معاصر ایران هم نقش کلیدی داشته است. بازار چه نقشی در تحولات اقتصادی و سیاسی داشته است؟ تغییر و تحول در نهاد بازار از ابتدای ظهور اسلام تا دوره معاصر در ایران چگونه بوده است؟ مقاله حاضر تلاش دارد به پاسخ روشنی برای این سؤال ها و سؤالات مشابه آن دست یابد.