بررسی تأثیر نقّاشی های قهوه خانه ای با موضوعات مذهبی بر روی باورهای عامه مردم (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

نقاشی قهوه خانه ای سبکی از نقاشی است که توسط نقاشان مکتب ندیده در دوران قاجار بنابر شرایط اجتماعی و سیاسی زمان خود شروع به بالیدن کرد و بارزترین نمودهایش را می توان در دوران مشروطیت به نظاره نشست. نقطه ی اوج این آثار در دوره ی قاجار بوده و بیشترین مخاطب آن انسان هایی از میان مردم کوچه و بازار بوده اند؛ فرض بر این است که نقاشی های قهوه خانه ای با موضوعات مذهبی خصوصاً واقعه کربلا، تأثیرات عمیقی روی باورها و اعتقادات مذهبی عامه مردم داشته است. در این بررسی، پس از تعریف کوتاهی درباره نقاشی قهوه خانه ای، تاثیراتی که نقالان و نقاشان آن زمان بر روی مردم می نهادند مورد مداقه قرار گرفته که برای این منظور به تحلیل چند اثر از نقاشان برجسته ی این مکتب که پرده هایی با موضوعاتی مذهبی را خلق کرده اند پرداخته شده است. سوال تحقیق این است که این نقاشی ها چه تاثیری بر روی اعتقادات عامه مردم نهاده است؟ هدف تحقیق بررسی تأثیرات نقاشی قهوه خانه ای و نقل آنها بر باورها و ارزشهای آنها است. و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که این نقش ها ذهنی بوده و ریشه در سنت و هویت اسلامی- شیعی ایران دارند و سبب درک و ارتباط عمیق-تر و بیشتر عامه ی مردم با روایت های مذکور و پیروی از سیره ی اهل بیت علیهم السلام می گردید و حس میهن دوستی و دفاع از ارزش ها و اعتقادات را در آنان تقویت می نمود. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای می باشد. واژگان کلیدی: نقاشی قهوه خانه ای، دوران قاجار، مفاهیم مذهبی، نقل و نقش