این مقاله با استفاده از رویکرد هابرماس به حوزه عمومی و کارکرد روشنفکران در توسعه آن، و روش شناسی اسنادی – تاریخی، و همچنین از طریق خوانش تحولات اجتماعی تاریخ 200 ساله ایران که متاثر از نقش روشنفکران در این تحولات بوده، کارکرد انتقادی روشنفکران و نقش آنها در توسعه حوزه عمومی و تحول زیست جهان سنتی به مدرن را در ایران تحلیل می کند. این تحلیل اولا بر اساس مطالعه تاریخ تحولات اجتماعی 200 سال گذشته ایران و با محوریت رخدادهایی انجام شده که نتیجه فعالیت روشنفکران و یا پاسخ آنها به رخداد تاریخی خاص بوده و ثانیا با استفاده از مصاحبه های عمقی برای تقویت تحلیل تحولات اجتماعی صورت گرفته است. البته به دلیل خودداری از طولانی شدن این مقاله، از ارایه متن مصاحبه ها صرف نظر شده؛ اما تحلیل های داخل متن نتیجه این مصاحبه هاست.
