مطالعات ملی

مطالعات ملی

مطالعات ملی 1385 زمستان شماره 28 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

نقش جریان های هویت ساز روشنفکری در توسعه حوزه عمومی ایرانی : تیپولوژی روشنفکران(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 705 تعداد دانلود : 292
این مقاله با استفاده از رویکرد هابرماس به حوزه عمومی و کارکرد روشنفکران در توسعه آن، و روش شناسی اسنادی – تاریخی، و همچنین از طریق خوانش تحولات اجتماعی تاریخ 200 ساله ایران که متاثر از نقش روشنفکران در این تحولات بوده، کارکرد انتقادی روشنفکران و نقش آنها در توسعه حوزه عمومی و تحول زیست جهان سنتی به مدرن را در ایران تحلیل می کند. این تحلیل اولا بر اساس مطالعه تاریخ تحولات اجتماعی 200 سال گذشته ایران و با محوریت رخدادهایی انجام شده که نتیجه فعالیت روشنفکران و یا پاسخ آنها به رخداد تاریخی خاص بوده و ثانیا با استفاده از مصاحبه های عمقی برای تقویت تحلیل تحولات اجتماعی صورت گرفته است. البته به دلیل خودداری از طولانی شدن این مقاله، از ارایه متن مصاحبه ها صرف نظر شده؛ اما تحلیل های داخل متن نتیجه این مصاحبه هاست.
۲.

نگرش مردم در برنامه ریزی واژگان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 112 تعداد دانلود : 803
این مقاله گزارش مختصری از نتایج بخشی از یک بررسی وسیع تر در خصوص مهمترین عوامل برون زبانی موثر بر پذیرش نو واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی به عنوان زبان ملی در بین فارسی زبانان ایرانی است. مطابق فرضیه این پژوهش، بین دو عامل ارزیابی و کاربرد به عنوان دو متغیر مهم و موثر در فرایند پذیرش و انتشار نو واژه ها، همبستگی وجود دارد. این بررسی با ابزار پرسشنامه و با کمک 450 پاسخگو در سه استان تهران، اصفهان و کرمان و با استفاده از شیوه های آماری گوناگون به انجام رسید. نتایج این تحقیق نشان داد که بین این دو متغیر رابطه معنی دار مثبت وجود دارد و این به آن معنی است که در برنامه ریزی واژگان، باید به نگرش های اعضای جامعه زبانی توجه خاص شود تا از این طریق، پذیرش و درنتیجه انتشار این نوآوری های واژگانی افزایش یابد.
۳.

ارزیابی معیارهای مقبولیت حکومت دینی ، نمونه موردی تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 667 تعداد دانلود : 627
"در این تحقیق معیارهای مقبولیت و پذیرش یک حکومت از نظر ساکنان قلمرو آن مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به کارکردها و وظایف مورد انتظار از حکومت اسلامی، پرسشنامه ای با تعداد 25 گویه، طراحی و در بین افراد نمونه ای به تعداد 280 خانوار از ساکنان شمال و جنوب تهران توزیع شد تا معیارهای حکومت مقبول از نظر آنها مشخص شود. نتایج تحقیق نشان داد که در محدوده مورد مطالعه، حکومت متکی بر اصول و معیارهای اسلامی به طور کلی مورد پذیرش مردم است و بسیاری از مردم علاقه مند به وجود حکومتی اسلامی با معیارهای مذهبی می باشند. همچنین با توجه به اهمیت دین و ارزش های دینی نزد مردم، علاوه بر معیارهای عقلی و قانونی رایج در همه جوامع، برخی معیارهای مذهبی که ناشی از کارکردهای حکومت دینی است نیز در مقبولیت حکومت موثر است. "
۴.

پیوست ها و گسست ها در ساختار اجتماعی ایران ( از مشروطه تا انقلاب اسلامی )(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 81 تعداد دانلود : 562
جامعه ایران از مشروطیت تا انقلاب اسلامی شاهد تلاطم های سیاسی پردامنه ای بوده است. بررسی ارتباط ساختار اجتماعی پیچیده ایران با این تلاطم ها، موضوع محوری این مقاله است. در بحث از ساختار اجتماعی، علاوه بر توجه به طبقات و شکاف های مرتبط با آن، نیروهای اجتماعی و شکاف های قومی – منطقه ای و ارتباط آنها با بحران ساخت سیاسی در حوادث مشروطیت، روی کار آمدن رضاخان، ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی، مد نظر قرار گرفته است. به باور نویسنده، تلاطم های سیاسی متواتر را باید در ارتباط با ساختار اجتماعی چند پارچه و نیروهای ایدئولوژیک سیاسی برآمده از آن دید. بحث دیگر مقاله، مساله جنبش های توده ای و ارتباط آن با ساختارهای اجتماعی و بحران های پیش گفته است. وقوع جنبش های مزبور از جمله نیازمند تضعیف همبستگی های اجتماعی و ایجاد گسست هایی در روابط ارگانیک درون و بین طبقاتی است. نگاهی به تحولات اجتماعی و روابط طبقاتی ایران معاصر نشان می دهد که در اثر برخی تحولات سریع اقتصادی و فرهنگی، چنین گسست های اجتماعی و طبقاتی در مقاطع متعدد روی داده است. این گسست ها نیز زمینه ساز وقوع جنبش های توده ای در مقاطع یاد شده بوده است.
۵.

مشارکت انتخاباتی اقوام در ایران بررسی موردی : انتخابات ریاست جمهوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 542 تعداد دانلود : 546
برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه و وجود رقابت سیاسی یکی از وجوه دموکراسی و مشروعیت نظام های سیاسی محسوب می گردد که در جوامع در حال گذار به دموکراسی از اهمیت دو چندان برخوردار است. در این مقاله نویسنده ضمن تلاش برای تبیین ابعاد نظری انتخابات و فرایندهای آن، جایگاه اقوام را در مبارزات انتخاباتی جوامع در حال گذار به دموکراسی تشریح نموده، گام های ایرانیان در گذار به دموکراسی و تجربیات تاریخی آنها را بر می شمارد، و ضمن دسته بندی رویکردهای مختلف نسبت به مشارکت سیاسی اقوام در جامعه سیاسی ایران به سه دسته مونولوگیست ها، دیالوگیست ها و اپورتونیست ها، با دستمایه قرار دادن 9 دوره انتخابات ریاست جمهوری، میزان مشارکت مردم دو استان کردستان و سیستان و بلوچستان را مورد تجزیه و تحلیل و بررسی قرار می دهد.
۶.

مقایسه وضعیت هویت یابی دانش اموزان پیش دانشگاهی در گروه های قومی استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 564 تعداد دانلود : 374
به منظور مقایسه چهار حالت هویت سردرگم، زود هنگام، مهلت خواه و کسب شده در سه گروه عرب، بختیاری و غیرعرب و غیربختیاری، آزمون تجدید نظر شده هویت بنیون و آدامز (امیدیان 128:1382) به 347 دانش آموز دختر و پسر داده شد. این دانش آموزان به صورت تصادفی از 8 شهرستان استان خوزستان انتخاب شدند. 78 نفر آنها عرب، 105 نفر بختیاری و 164 نفر از سایر گروه ها بودند. نتایج در رابطه با مقایسه نمره های هویت نشان داد که تفاوت آزمودنی ها در هویت کسب شده معنی دار نیست ولی آزمودنی های عرب در حالتهای هویت سردرگم و زودهنگام، از بختیاری ها و گروه غیرعرب و غیربختیاری بیشتر بودند. در حالت هویت مهلت خواه دانش آموزان عرب زبان و بختیاری ها از گروه سوم نمره بیشتری کسب کردند. در بعد اعتقادی گروه عرب زبان در هویت زود هنگام بر دو گروه دیگر برتری داشتند. در حالت مهلت خواه، در بعد اعتقادی گروه عرب فقط بر گروه غیرعرب و غیربختیاری برتری داشت و با گروه بختیاری تفاوت معنی داری نداشت. در بعد روابط بین فردی نتایج مشابهی به دست آمد. در حوزه هویت ملی دانش آموزان بختیاری از نظر هویت زود هنگام و مهلت خواه بر گروه سوم برتری داشتند. نتایج با توجه به دیدگاه مارسیا (1966) و پینی (1992) مورد بحث قرار گرفت.
۷.

نگرش مردم در برنامه ریزی واژگان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 549 تعداد دانلود : 77
این مقاله گزارش مختصری از نتایج بخشی از یک بررسی وسیع تر در خصوص مهمترین عوامل برون زبانی موثر بر پذیرش نو واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی به عنوان زبان ملی در بین فارسی زبانان ایرانی است. مطابق فرضیه این پژوهش، بین دو عامل ارزیابی و کاربرد به عنوان دو متغیر مهم و موثر در فرایند پذیرش و انتشار نو واژه ها، همبستگی وجود دارد. این بررسی با ابزار پرسشنامه و با کمک 450 پاسخگو در سه استان تهران، اصفهان و کرمان و با استفاده از شیوه های آماری گوناگون به انجام رسید. نتایج این تحقیق نشان داد که بین این دو متغیر رابطه معنی دار مثبت وجود دارد و این به آن معنی است که در برنامه ریزی واژگان، باید به نگرش های اعضای جامعه زبانی توجه خاص شود تا از این طریق، پذیرش و درنتیجه انتشار این نوآوری های واژگانی افزایش یابد.
۸.

ایرانشناسی: مازندران در دنیای اساطیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 636 تعداد دانلود : 643
مازندران از معدود سرزمین هایی است که هم در جهان اساطیری شان و نشان ویژه ای دارد و هم در جهان واقعیت از نام و اعتبار برخوردار است. محققان برای این سرزمین در دنیای پر رمز و راز اسطوره ای، ساحت و سیمای مبهم و متناقضی ترسیم کرده اند؛ چنانکه گروهی از محققان نامدار ایرانی و انیرانی، مازندران اساطیری را از تبرستان یا مازندران کنونی جدا دانسته و گستره مازندران اساطیری را در هند، یمن و مصر جست و جو کرده اند و برخی از پژوهشگران نیز مازندران اساطیری را با تبرستان و مازندران معاصر یکی دانسته اند. نویسنده این مقاله در نظر دارد با اتکا بر منابع کهن و پژوهش های جدید، به بازخوانی تاریخ مازندران پرداخته و دیدگاه های محققان را ترازوی نقد مورد سنجش قرار دهد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۹۶