پژوهشنامه جغرافیای انتظامی

پژوهشنامه جغرافیای انتظامی

پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال ششم زمستان 1397 شماره 24 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ارزیابی و سنجش تأثیر ابعاد ژئوپلیتیک مهاجرت غیرقانونی بر نظم و امنیت در مناطق مرزی شرق کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک مهاجرت غیرقانونی نظم و امنیت مناطق مرزی شرق ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 78 تعداد دانلود : 932
مهاجرت غیرقانونی از مرزهای شرقی کشورمان به خصوص اتباع همسایگان شرقی از دیرباز به عنوان یکی از معضلات، تهدیدها و آسیب های جامعه ایرانی مطرح بوده و از زوایای مختلفی موردتوجه صاحب نظران و کارشناسان قرارگرفته است. پژوهش حاضر کاربردی و با هدف تعیین تأثیر ابعاد ژئوپلیتیک مهاجرت غیرقانونی، بر نظم و امنیت مناطق مرزی شرق کشور صورت گرفته و از نظر مواد و روش، توصیفی-تحلیلی با بهره گیری از رویکردهای کمی، کیفی و آمیخته است. جهت تجزیه وتحلیل و شناخت تأثیرپذیری هر کدام از متغیرها، از آزمون پیرسون تک متغیره و دومتغیره، تحلیل رگرسیون و تحلیل واریانس (ANOVA) استفاده شده است. نتایج پژوهش، افزایش میزان توجه به اهمیت شاخص های ژئوپلیتیک مهاجرت غیرقانونی با (۳۹) درصد تغییرات ایجادشده در متغیر وابسته را نشان داد؛ به عبارت دیگر (۶۲) درصد تغییر در میزان شاخص های ژئوپلیتیک مهاجرت غیرقانونی در نظم و امنیت مناطق مرزی شرق کشور قابل پیش بینی است و با توجه به اینکه آماره دوربین واتسون برابر (۶۸/۱) است، بنابراین با تغییر هر واحد در میزان شاخص های ژئوپلیتیک مهاجرت غیرقانونی با (۶۲/۰) اطمینان می توان گفت که در نظم و امنیت مناطق مرزی شرق کشور تغییر ایجاد می شود
۲.

تحلیل و شناسایی عوامل مؤثر بر برقراری امینت پایدار در راستای حل معضل کولبری (موردمطالعه: شهرستان های پیرانشهر، سردشت، بانه و مریوان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امنیت پایدار کولبری آیندهپژوهی میکمک مکتور اکسپرت چویس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 206 تعداد دانلود : 661
از مشکلات اصلی شهرهای مرزی غرب ایران بیکاری و عدم اشتغال زایی و به دنبال آن مشکلات اجتماعی و اقتصادی است که بیکاری باعث افزایش میزان طلاق، خودکشی، اشتغال کاذب (کولبری) و قاچاق می شود. هدف این پژوهش سنجش میزان محرومیت هر یک از شهرستان ها نسبت به هم در بخش های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره با استفاده از نرم افزار اکسپرت چویس[1] با توجه به داده های سال (۱۳۹۵) و شناسایی عوامل و بازیگران کلیدی برقراری امنیت پایدار در راستای حل معضل کولبری با استفاده از نرم افزار میک مک[2] و مکتور[3] است. این پژوهش برحسب هدف، کاربردی و از لحاظ روش و ماهیت توصیفی - تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات مبتنی بر منابع کتابخانه ای و پرسشنامه می باشد. همچنین جامعه آماری این پژوهش شامل متخصصان و نخبگان آگاه به مسئله کولبری و شهرستان های پیرانشهر، سردشت، بانه و مریوان می باشد. نتایج نشان می دهد، شهرستان پیرانشهر بیشترین محرومیت را نسبت به دیگر شهرستان ها داشته و در رتبه های بعدی سردشت، مریوان و بانه قرار دارند. همچنین بیشترین محرومیت را بخش اقتصادی و اجتماعی و کمترین محرومیت را اقلیم و ویژگی های جغرافیایی دارا می باشند. راهبردی ترین متغیرها در بین عوامل برقراری امنیت پایدار، توسعه زیرساخت ها، افزایش سهم بودجه مناطق مرزی، ایجاد مناطق آزاد تجاری و توسعه صنعت گردشگری و اثرگذارترین بازیگران دولت، مجلس و سپاه می باشند.
۳.

دورنمای ساختار جمعیتی کشور در افق (۱۴۳۰) و تأثیر آن بر حوزه های دفاعی امنیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دورنما ساختار جمعیت دفاع و امنیت افق ۱۴۳۰

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 17 تعداد دانلود : 586
پژوهش حاضر با هدف تبیین دورنمای ساختار جمعیتی کشور در افق (۱۴۳۰) و تأثیر آن بر حوزه های دفاعی امنیتی، به بررسی روندهای جمعیتی تأثیرگذار در افق مورد نظر پرداخته است. نوع و روش این پژوهش توسعه ای- کاربردی و رویکرد آن ترکیبی (کمی و کیفی) است. در بخش کیفی از پنل های خبرگی برای تحلیل روندهای جمعیتی و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته بهره گیری شد. جامعه آماری این پژوهش را خبرگان سازمان های نیروهای مسلح و مراکز علمی جمعیت شناختی تشکیل داده است. حجم نمونه انتخاب شده در بخش کیفی تعداد (۲۰) نفر از خبرگان و در بخش کمی به صورت هدفمند از تعداد (۱۰۰) نفر خبرگان در دسترس نظرخواهی شد. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از تحلیل روند، آماره های توصیفی و استنباطی استفاده شده است. روندهای نزولی نرخ رشد جمعیت و باروری، تراکم ناهمگون، افزایش سالخوردگی، افزایش مهاجرت، توسعه شهرنشینی، افزایش سن ازدواج و افزایش طلاق، به تغییرات اساسی در ساختار جمعیت ایران منجر شده و استمرار این روندها تا افق (۱۴۳۰) موجب تأثیرگذاری بر حوزه های دفاعی امنیتی خواهد شد. در یک رتبه بندی کلی با تجمیع تمامی مؤلفه های حوزه های شش گانه (اقتصادی، اجتماعی/فرهنگی، سیاسی، نظامی، زیست محیطی و علم و فناوری) به ترتیب، مؤلفه های تأمین نیروی وظیفه، افزایش هزینه های تأمین امنیت انتظامی و اجتماعی، تهدید تمامیت ارضی، تهدید امنیت منافع ملی و منابع اقتصادی و تأمین نیروی پایور بیشترین تأثیرپذیری را از روندهای جمعیتی کشور دارند. درمجموع، سه روند متراکم سالخوردگی، تراکم ناهمگون و واگرایی هویت های قومی-مذهبی تا افق (۱۴۳۰) بر حوزه های دفاعی امنیتی تأثیرگذار است.
۴.

بررسی تأثیر مطالبات قوم کرد بر امنیت عمومی استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مطالبات قومی امنیت عمومی قوم گرایی قوم کرد استان کردستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 411 تعداد دانلود : 894
هدف این پژوهش آن است که تعیین نماید مطالبات (چهارگانه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی) قوم کرد تا چه اندازه در امنیت عمومی استان کردستان تأثیر دارد. این پژوهش از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی است. روش گردآوری اطلاعات میدانی و ابزار آن پرسشنامه محقق ساخته است. روایی پرسشنامه از طریق روش منطقی و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (که ضریب کل ۸۶/۰ بود) به دست آمد. جامعه آماری کلیه کارکنان یگان های پاوا، آگاهی، موادمخدر و فتای استان با جایگاه (۱۵) به بالا و نیز با سابقه خدمتی (۱۰) سال می باشند که حسب مأموریت های محوله دخیل در تأمین امنیت استان کردستان بودند، به عنوان نمونه جامعه آماری که روی هم رفته (۱۹۰) نفر بودند و بر اساس جدول مورگان (۱۲۷) نفر به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب شدند. کلیه فرضیه های چهارگانه که میان امنیت عمومی و مطالبات (فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی) رابطه برقرار می کردند، پذیرفته شدند. تحلیل رگرسیونی (با بتای ۷۸۱/۰) و هم مدل نهایی پژوهش نشان داد که مطالبات سیاسی، سپس مطالبات اقتصادی به ترتیب با (۹۲۴/۰) و (۹۲۰/۰) بالاترین ضریب را در تحلیل مسیر، مطالبات فرهنگی با ضریب (۸۹۱/۰) و تحلیل مسیر (۰۳۹/۰) از کمترین اهمیت برخوردار بودند
۵.

تحلیل فضایی تصادفات موتورسیکلت سواران (موردمطالعه: منطقه (۶) شهرداری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقاط حادثه خیز موتورسیکلت تصادف مکان یابی و GIS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 519 تعداد دانلود : 86
افزایش روزافزون وسایل نقلیه باعث شده تا در کلان شهر تهران گرایش به استفاده از موتورسیکلت به شدت رواج یابد. به همراه رشد استفاده از این وسیله نقلیه، تصادفات و تلفات ناشی از آن نیز افزایش یافته و امروزه رانندگان موتورسیکلت از جمله آسیب پذیرترین کاربران ترافیک به شمار می آیند. در این پژوهش سعی شده تا با شناسایی نقاط حادثه خیز تصادفات موتورسیکلت سواران، گامی مؤثر در کاهش تصادفات این دسته از کاربران ترافیک برداشته شود. به همین منظور، ابتدا نقاط وقوع تصادفات موتورسیکلت سواران در سال (۱۳۹۴) در سطح منطقه (۶) شهر تهران از کروکی های پلیس راهور تهران استخراج و در یک بانک اطلاعاتی جمع بندی شد که در مجموع (۱۲۹۸) مورد تصادف در این منطقه ثبت شده است. از این میان تعداد (۳۱۴) مورد تصادفات خسارتی و (۹۸۴) مورد نیز تصادفات جرحی و فوتی بوده است. برای بررسی فراوانی و شدت تصادفات و اولویت بندی آن ها از تابع تراکم کرنل، شاخص نزدیک ترین همسایه، شاخص موران و ضریب گری (آماره عمومی G) استفاده شده است. نتایج نشان می دهد نواحی میدان انقلاب، تقاطع بلوار کشاورز به سمت خیابان (۱۶) آذر، تقاطع بلوار کشاورز به سمت خیابان فلسطین، تقاطع (۱۶) آذر به سمت خیابان پورسینا، تقاطع کریمخان-حافظ، خیابان رودسر، تقاطع زرتشت-ولیعصر، تقاطع مفتح-طالقانی، تقاطع مفتح-سمیه، میدان هفت تیر، تقاطع میرزای شیرازی-بهشتی و تقاطع خالد اسلامبولی-بهشتی، هم از حیث فراوانی تصادفات موتورسیکلت و هم شدت تصادفات منجر به فوت و جرح، در ردیف حادثه خیزترین مناطق پرخطر با تراکم خیلی زیاد در منطقه (۶) هستند.
۶.

تدوین مدل بهینه جهت ارزیابی الزامات گذار به امنیت در گردشگری پایدار (موردمطالعه: استان قزوین)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امنیت گردشگری پایدار مدل بهینه استان قزوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 180 تعداد دانلود : 872
امنیت به معنای توان جامعه در حفظ و بهره گیری از فرهنگ و ارزش های جامعه است. برای رسیدن به امنیت در مقوله گردشگری پایدار، پنج محور اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، انتظامی و زیست محیطی مطرح هستند. هدف از پژوهش حاضر شناسایی و تبیین شاخص ها و معیارهای مناسب در ارزیابی الزامات امنیتی با رویکرد گردشگری پایدار در استان قزوین و تبیین این الزامات به عنوان حلقه های گم شده در تأمین و هدایت امنیت در جذب گردشگر و ارائه یک چارچوب روش شناسی نوین با نظرسنجی از کارشناسان و نخبگان علمی به روش دلفی با پاسخ به این پرسش می باشد که کدام شاخص امنیتی از اعتبار بیشتری برخورداراست و اینکه فرآیند طراحی شاخص ها و معیارهای مناسب امنیتی چیست؟ روش انجام این پژوهش مبتنی بر روش های توصیفی- تحلیلی و پیمایشی و استفاده از روش ترکیبی کیفی و کمی است. در ارتباط با تحلیل متوسط ارزش شاخص های انتخاب شده شاخص های امنیت اجتماعی با (۱۲/۸) امتیاز از اعتبار بیشتری در بین مؤلفه های امنیتی در گردشگری پایدار برخوردار است. شاخص های امنیت فرهنگی، (۹۸/۷) شاخص های زیست محیطی، (۸۷/۷) شاخص های اقتصادی، (۸۴/۷) و در نهایت شاخص انتظامی با (۷۹/۷) درصد از کل امتیازها در رتبه های بعدی قرار دارند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۰