جستارهای زبانی (پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی)

جستارهای زبانی (پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی)

جستارهای زبانی دوره دهم خرداد و تیر 1398 شماره 2 (پیاپی 50) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

دقت دستوری و نگارش در زبان دوم: مقایسۀ تأثیر انواع مختلف بازخورد تصحیحی الکترونیکی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازخورد تصحیحی تصحیح غیرمستقیم تصحیح مستقیم درستی دستوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 908 تعداد دانلود : 861
مطالعۀ پیش رو به بررسی تأثیر بازخور د تصحیحی دستوری بر درستی دستوری نگارش زبان آموزان می پردازد. در این مطالعه انواع مختلف بازخورد تصحیحی با یکدیگر مقایسه شده اند تا به برتری احتمالی یکی از روش ها بر دیگری در زمینۀ ایجاد پیشرفت در درستی دستور زبان در نگارش زبان آموزان پی برده شود. به این منظور، ۸۵ دانشجوی مقطع کارشناسی گرایش های مختلف زبان انگلیسی انتخاب و به صورت تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. نحوۀ ارا ئ ۀ بازخورد برای هر یک از گروه ها بدین صورت بود: گروه اول بازخورد مستقیم و گروه دوم بازخورد غیرمستقیم به صورت مشخص کردن خطی از متن که در آن اشتباه وجود داشت (بازخورد «تنها وجود اشتباه» ) دریافت کردند. نحوۀ بازخورد برای گروه سوم به صورت مشخص کردن مکان و کلمۀ دقیق اشتباه (بازخورد «وجود اشتباه و مکان اشتباه» ) بود. از گروه چهارم نیز به عنوان گروه کنترل استفاده شد. نتبجۀ به دست آمده حاکی از این بود که اگر چه تمامی سه شکل بازخور د فراهم شده در این تحقیق در بهبود درستی دستور زبانی نگارش زبان آموزان مؤثر بوده اند، اما تنها بازخورد مستقیم بود که از نظر آماری به پیشرفت ی بارز در پس آزمون نگارش منجر شد و تفاوت مشهودی در میان سایر گروه ها دیده نشد . n and location
۲.

تأثیر آموزش تصادفی و آموزش تعمدی بر درک دانش هم-آیی واژگان انگلیسی در میان زبان آموزان سطح پیشرفته(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آموزش تصادفی آموزش تعمّدی توجه درک هم آیی واژگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 609 تعداد دانلود : 561
مقولۀ هم آیی کلمات به عنوان یکی از دشوارترین جوانب یادگیری زبان تلقی می شود و توجه بسیاری را در حوزۀ آموزش و یادگیری زبان به خود جلب کرده است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش تعمدی و آموزش تصادفی بر درک دانش هم آیی کلمات انگلیسی در میان زبان آموزان سطح پیشرفته است. از میان 65 دانشجوی ترم اول رشته های مهندسی، تعداد 40 دانشجوی مرد و زن از دانشگاه گلستان که در بازۀ سنی 18 تا 32 قرار داشتند، برمبنای آزمون تعیین سطح آکسفورد انتخاب شدند و سپس به سه گروه آموزش تعمدی (تعداد: 13)، آموزش تصادفی (تعداد: 14) و گروه شاهد (تعداد: 13) تقسیم شدند. زبان آموزان گروه آموزش تعمدی، مقولۀ هم آیی کلمات انگلیسی را به طور مستقیم و تشریحی آموزش دیدند؛ در حالی که گروه آموزش تصادفی ترکیبات هم آیی را به طور غیر مستقیم و تلویحی فرا گرفتند. پس از گذشت پنج جلسه از جلسات تدریس، زبان آموزان در پس آزمون شرکت کردند. به منظور بررسی میزان درک زبان آموزان از مقولۀ هم آیی کلمات انگلیسی، جلسات یادآوری نیز برگزار شد. پس از یک فاصلۀ زمانی دو هفته ای، پس آزمون متأخر از زبان آموزان گرفته شد و جلسات یادآوری نیز برگزار شدند تا مجدداً، درک و آگاهی آن ها از مقولۀ تدریس شده ارزیابی شود. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین روش تدریس تعمدی و تصادفی در پس آزمون و پس آزمون متأخر وجود داشته و عملکرد گروه تدریس تعمدی بهتر از گروه تصادفی بوده است. همچنین، تفاوت معناداری بین عملکرد گروه آموزش تصادفی در پس آزمون و پس آزمون متأخر نسبت به شاهد وجود داشته است. امید است که یافته های حاصل از این پژوهش بتواند برای دانشجویان، مدرسان و طراحان برنامه های تحصیلی زبان انگلیسی مفید باشد. ulated Recall Session
۳.

بررسی ویژگی های نحوی جایگاه میانی جمله در زبان آلمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: زبان آلمانی نحو ترتیب سازه ساخت اطلاع کاربردشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 618 تعداد دانلود : 865
زبان آلمانی در جمله های پایه ردۀ فعل مفعول و در جمله های پیرو ردۀ مفعول فعل دارد. علاوه بر این ویژگی، در زبان آلمانی ترتیب آزاد واژگانی را مشاهده می کنیم. نقش های دستوری نظیر فاعل، مفعول و قید جایگاه معینی در جمله ندارند؛ بلکه می توانند پیش از فعل صرف شده، در جایگاه میان فعل صرف شده و مصدر و همچنین پس از مصدر قرار گیرند. موضوع مقالۀ پیش رو، نحوۀ چینش سازه ها در جایگاه میانی جمله، بر اساس قواعد ساخت اطلاع و دیگر فاکتورهای دخیل در این ارتباط نظیر معرفگی، جان داری و ضمیرگذاری است. اهمیت پرداختن به این موضوع از این روست که در جایگاه میانی جمله محدودیتی برای تعداد سازه ها وجود ندارد. در این مقاله با استناد به قواعد ساخت اطلاع و معرفی دیگر فاکتورهای دخیل در چینش سازه ها در جایگاه میانی جمله، نشان می دهیم که علاوه بر آزادی نسبی در ترتیب قرارگرفتن اجزای نقش دار جمله، فاکتور های معناشناختی و کاربردشناختی نیز در ترتیب واژگان جمله مؤثر هستند. Informationsstruktur
۴.

فرایندهای واجی در قرآن؛ مطالعۀ موردی: ابدال(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرایندهای واجی ابدال لهجه لُغَه لَغَیَّه لُثْغَه اسبق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 621 تعداد دانلود : 589
قبایل عرب در سرتاسر شبه جزیره عربی می زیسته و در یک نقطه جمع نبوده اند. برخی در حضر و برخی در بادیه در پی آب و توشه به سر می برده اند. بی گمان قبیله هایی که در بادیه می زیسته اند، روش های خاص خود را در ادای واژگانی داشته اند و این روش ها با قبایل حضری متفاوت بوده و اثر بیشتری در تعدد لهجه های عربی و ویژگی های هر لهجه داشته است. برخی تلفظ ها در شمار عناصر زبان قوم و در قلمرو واژگانی قرآن کریم قرار گرفت و در منطقه ای، ادای کلمه ای با حرفی غیر از حرف به کار رفته در منطقۀ دیگر بود. هدف از این پژوهش، بررسی تحولات آوایی زبان عربی در قلمرو قرآن کریم از طریق رهگیری فرایند واجی ابدال درچارچوب زبان شناسی تاریخی به منظور تعیین نقش فرهنگ و اقلیم بر آواهای زبان عربی است. روش این تحقیق، کتابخانه ای است ونخست به انگیزه های عرب، در تلفظ به حرفی متفاوت پی می بریم وسپس با کنکاش درجغرافیای زیستی و تجوید زبانی عرب، سعی می کنیم به خاستگاه پدیدۀ ابدال برسیم و آنگاه نظام آوایی زبان عربی را در واکه هایی که مخارج یا صفات مشترک دارند، بررسی می کنیم. آنگاه پدیدۀ ابدال را در نسبت میان حرف قدیم و حرف جدید واکاوی می کنیم و با طرح نمونه هایی از آن، به نقش و سهم قبایل در این گونه از فرایندها پی می بریم.
۵.

بررسی و تحلیل نشان داری جملات فارسی نوین معیار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نشانداری ترتیب کلمات ساخت افعال متوالی فرایندهای موکد سازی فرایندهای نحوی نشانداری حرکتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 821 تعداد دانلود : 644
هرچه صورت یک نشانه پیچیده تر یا نشان دارتر باشد درنتیجه معنی هم پیچیده تر خواهد بود. نشان داری می تواند شکل یک رابطۀ دوتایی را به خود بگیرد یا به صورت طیفی باشد که از بی نشانی آغاز می شود و به نشان دارترین صورت ختم می شود. در مورد نشان دار بودن و پیچیده بودن آنچه در بدو امر مطرح می شود این نکته وجود دارد که صورت پیچیده یا نشان دار، تکواژهای بیشتری نسبت به صورت بی نشان دارد و بسامد وقوع آن ها نیز کمتر از صورت های بی نشان است. بنابراین، بین نشان دار بودن یک مقوله و تنوع معنایی و پیچیده بودن آن رابطۀ مستقیم وجود دارد. فرایندهای نحوی که ترتیب کلمات جمله را تغییر می دهند فرایندهای مؤکدسازی ازجمله مبتداسازی، اسنادی سازی، سازه آمیزی، مجهول سازی و فراگذری هستند که باعث نشان دار شدن جمله می شوند. ساخت نحوی ویژۀ دیگر، ساخت افعال متوالی است که ساختی نشان دار است و در این مقاله به آن اشاره خواهد شد. فرضیۀ اصلی مقالۀ حاضر عبارت است از اینکه تغییر ترتیب متعارف کلمات در جملات فارسی که منتج از فرایندهای نحوی است با نشان داری مرتبط است. هر کدام از موارد ترتیب کلمات و نشان داری به تنهایی تاکنون در پژوهش های مختلفی بررسی شده اند؛ اما در این مقاله ارتباط چگونگی و چرایی تغییر آرایش و ترتیب کلمات در جملات نمونۀ فارسی معیار با موضوع و مفهوم نشان داری مورد بررسی قرار خواهد گرفت. برای نخستین بار نوعی متفاوت از انواع نشان داری با عنوان نشان داری حرکتی در این مقاله مطرح خواهد شد که از نوآوری پژوهش حاضر است.
۶.

هَیَجامَدافزایی واژگان در داستان هورلا اثر موپاسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روانشناسی زبان هَیجامَد ازخودبیگانگی هورلا گی دو موپاسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 114 تعداد دانلود : 943
زبان مجموعه ای منسجم و نظام یافته از علائم است که برای انتقال افکار و احساسات انسان ها استفاده می شود. متن ادبی از بهترین بسترها برای انتقال هیجانات نویسندگان است. داستان هورلا ، اثر گی دو موپاسان، که برگرفته از تجربۀ زیستۀ او نسبت به بحران هویت خویش است، بهترین مصداق این موضوع است. در این اثر، نویسنده با استفادۀ چندبارۀ واژگان « هورلا » و « نتوانستن » ، هیجان خواننده را نسبت به این واژگان و بحران ازخودبیگانگی راوی برمی انگیزد. از دیدگاه روان شناسان زبان، این هیجان خواننده، از کنش و واکنش ذهن و زبان او ناشی می شود. در این پژوهش سعی شده است تا از منظر روان شناسی زبان در پرتوی الگوی هَیَجامَد و با درنظر گرفتن مؤلفه های سه گانۀ هَیَجامَد (بسامد، حس و هیجان) به مفهوم ازخودبیگانگی در این داستان از طریق هَیَجامَدافزایی واژگان « هورلا» و «نتوانستن» پرداخته شود. این هَیَجامَدافزایی با افزایش بسامد واژگان یادشده که به نوعی نمایانگر عدم آزادی اگزیستانسیال و ازخودبیگانگی راوی است و همچنین با درگیر کردن بیشتر حواس خواننده از طریق توصیف تجربیات حسی راوی از هورلا (به منزلۀ دیگری)، باعث هیجان ترس در خواننده می شود و هَیَجامَد درونی نویسنده نسبت به مفهوم ازخودبیگانگی به خواننده القا می شود.
۷.

بررسی پدیده حرکت سازه های جمله بر اساس «نظریۀ کپی حرکت» و «اصل خطی شدگی» در زبان های فارسی باستان و فارسی میانه (پژوهشی برپایۀ دستور زایشی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامۀ کمینه گرا اصل تناظر خطی نظریۀ کپی حرکت عملیات کاهش زنجیره زبان فارسی باستان زبان فارسی میانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 496 تعداد دانلود : 295
این مقاله به بررسی پدیدۀ حرکت سازه ها در زبان های فارسی باستان و فارسی میانه بر اساس مبانی نظری برنامۀ کمینه گرا اختصاص دارد. در مطالعۀ فرایند حرکت سازه ها، این موضوع بررسی می شود که چرا کپی واحدهای زبانی جابه جاشده در زنجیرۀ متشکل از واحد زبانی جابه جاشده و کپی آن، نمی توانند تظاهر آوایی داشته باشند. حذف تمامی عناصر درونی یک زنجیره به غیر از عامل اصلی زنجیره بر طبق «عملیات کاهش زنجیره»، شرایط لازم را برای تحقق اصل خطی شدگی فراهم می سازد. انتخاب عناصر یک زنجیره برای حذف توسط اصل اقتصادی تعیین می شود. با توجه به این موضوع که عامل اصلی زنجیره دارای مشخصه های رسمی کمتری نسبت به سایر عوامل آن زنجیره است، حذف کپی عنصر جابه جاشده نسبت به حذف عامل اصلی زنجیره، اقتصادی تر می نماید. هدف از انجام این پژوهش بررسی امکان کاربست اصول برنامۀ کمینه گرا به نام نظریۀ کپی حرکت و اصل خطی شدگی عناصر واژگانی در زبان های فارسی باستان و فارسی میانه است. بررسی متون فارسی باستان و میانه نشان دهندۀ وجود پدیدۀ نحوی حرکت سازه ها در این زبان هاست. بر اساس این پژوهش «نظریۀ کپی حرکت» و «اصل خطی شدگی» عناصر واژگانی جمله و همچنین« اصل کاهش زنجیرۀ» مطرح شده توسط نونز (1995) برای تبیین حرکت سازه های جمله در زبان های فارسی باستان و فارسی میانه دارای کفایت هستند و با استفاده از آن ها می توان ترتیب خطی اجزای جمله و همچنین تظاهر آوایی اجزای جمله را شرح داد.
۸.

شکل گیری -هویت بینافرهنگی فرد نگارنده از طریق نگارش در کلاس زبان فرانسه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شکل گیری سوژه نگارنده نگارش مهارت بینافرهنگی زبان فرانسه زبان آموز ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 973 تعداد دانلود : 871
یاددهی/ یادگیری مهارت بینافرهنگی امروزه بخش مهمی از آموزش فرانسه به عنوان زبان خارجی است. مهارت بینافرهنگی به عنوان یک مهارت زیستی، توانایی اندیشیدن به فرهنگ خارجی و فرهنگ خودی با یک نگاه تازه و برخورد گشوده با موقعیت های تفاوت فرهنگی را شامل می شود. تدریس این مهارت به سبب ماهیت ذهنی اش با انتقال دانش از مدرس به زبان آموز امکان پذیر نیست و لازم است که زبان آموز خود در موقعیت تبادل فرهنگی قرار بگیرد تا بتواند این مهارت را درونی سازی کند. در مورد زبان آموزان ایرانی که فرانسه را در کشوری غیر فرانسه زبان می آموزند، فراهم کردن این موقعیت ها در کلاس درس یکی از مهم ترین چالش های مدرسان است. با توجه به این مسئله که نگارش، به ویژه انواع خلاق و ذهنی آن، به رشد شخصیتی کمک می کند، در این مقاله ما سعی کردیم با طراحی یک سناریوی آموزشی بر اساس رویکرد بینافرهنگی کولتا، در قالب یک کارگاه نگارش خلاق، موقعیت مناسبی برای شکل گیری هویت بینافرهنگی دانشجویان فرانسه فراهم کنیم. نوشته های دانشجویان ازنظر کارکردهای شناختی، عاطفی و تخیلی نمره گزاری شدند. مقایسۀ به عمل آمده به کمک آزمون T مستقل بین گروه آزمایش و گروه کنترل نشان داد که اگرچه هر دو گروه موفق به ایفای نقش واسطۀ بینافرهنگی در سطح مطلوبی شده بودند، اما اعضای گروه آزمایشی، متن های نسبتاً طولانی تر و خلاقانه تری نوشته بودند.
۹.

بررسی مقابله ای طرح واره های تصوری در اشعار حافظ و اشعار سهراب سپهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طرح واره های تصوری شعر نو شعر کلاسیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 60 تعداد دانلود : 743
در این پژوهش قصد داریم با استفاده از نظریۀ طرح واره های تصوری جانسون ( 1987 ) به این موضوع بپردازیم که آیا شعر کلاسیک و شعر نو فارسی تنها در قالب تفاوت دارند و یا اینکه به لحاظ مشخصه های زبانی نیز میان آن ها تفاوت وجود دارد. در این مقاله به بررسی طرح واره های تصوری در شعر حافظ به عنوان نمونه ای از شعر کلاسیک فارسی و شعر سهراب سپهری به عنوان نمونه ای از شعر نو فارسی می پردازیم و این موضوع را بررسی می کنیم که علاوه بر قالب شعری، چه تفاوت یا شباهتی در نوع مفهوم سازی از نظر طرح واره های تصوری در شعر کلاسیک و نو فارسی وجود دارد. برای این کار 13 مورد از اشعار حافظ و 8 مورد از اشعار سهراب سپهری به ترتیب از دیوان حافظ و هشت کتاب سهراب سپهری را در چارچوب نظری طرح واره های تصوری بررسی کرده ایم. روش انجام این تحقیق کتابخانه ای پژوهشی است. نتیجۀ مقاله این بوده است که هر دو شاعر بیشتر از طرح واره های حجمی و حرکتی استفاده کرده اند، با این تفاوت که در نمونۀ کلاسیک حافظ تعداد طرح واره های حرکتی و حجمی با اختلاف اندکی نزدیک بوده است؛ اما در نمونۀ شعر نو سهراب سپهری، طرح واره های حجمی با اختلاف زیادی بیشتر از طرح واره های دیگر ازجمله طرح واره حرکتی به کار رفته است. این موضوع بیانگر آن است که شعر این دو علاوه بر قالب، در استفاده از طرح واره های تصوری تفاوت دارند.
۱۰.

بررسی اسپونریزم در گفتار کودکان 4-6 سالۀ فارسی زبان: رویکردی روان زبان شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لغزش زبانی اسپونریزم آوایی اسپونریزم تکواژی روان زبان شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 566 تعداد دانلود : 377
اسپونریزم نوع خاصی از لغزش های سهوی زبان است. هدف از پژوهش حاضر تجزیه و تحلیل ساختار اسپونریزم های تولیدشده توسط کودکان جهت تعیین نقش نظم حاکم بر این لغزش زبانی در پیش بینی عملکرد نظام ذهنی کودکان در فرایند تولید آن هاست. پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی است. نمونه های تحقیق شامل 33 مورد اسپونریزم است که از روش نمونه گیری غیراحتمالی دردسترس از گفتار عادی کودکان 4 تا 6 سالۀ فارسی زبانِ 4 مهدکودک شهر تهران گردآوری شده است. گفتنی است وضعیت زبانی تمام کودکان که اسپونریزم ها را تولید کرده بودند به کمک آزمون رشد زبان نیوشا ارزیابی شد و فقط اسپونریزم هایی مورد بررسی قرار گرفتند که کودک روند رشد کلامی طبیعی داشت، درنتیجه از 40 مورد اسپونریزم جمع آوری شده 33 مورد در پژوهش بررسی شد. به منظور بررسی داده ها از آزمون دو جمله ای استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهند که آغازۀ هجا در کلام کودکان فارسی زبان آسیب پذیرتر است. همچنین، درصد خطا در برنامه ریزی صدا در مغز کودکان فارسی زبان بیشتر از درصد خطا در برنامه ریزی لغات است.
۱۱.

بررسی میزان دشواری حفظ دیداری آیات قرآن بر اساس مفهوم اثر طول کلمه و طول فهرست در مدل حافظۀ فعال: رویکرد روان شناسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حافظۀ فعال اثر طول کلمه اثر طول فهرست میزان دشواری متن روش حفظ دیداری قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 622 تعداد دانلود : 977
بهره گیری از حافظۀ دیداری به منظور حفظ آیات قرآن، به عنوان برترین روش حفظ این کلام الهی پذیرفته شده است. از آنجا که بخشی از مدل حافظۀ فعال به اطلاعات دیداری اختصاص دارد، لذا در پژوهش حاضر سعی شده است تا متن قرآن با تکیه بر مفاهیم مطرح در این مدل ازجمله اثر طول کلمه و اثر طول فهرست، مورد بررسی قرار گیرد تا بدین ترتیب به پاسخی برای این پرسش دست یابد که آیا نظم خاصی از نظر ساختار ظاهری متن قرآن (طول سوره، طول آیات، طول کلمات) وجود دارد، به گونه ای که با درنظر گرفتن دو عامل تأثیرگذار بر عملکرد حافظه یعنی اثر طول کلمه و اثر طول فهرست به حفظ سریع تر و سهل تر آن ها به روش دیداری منجر شود. داده های تحقیق حاضر از پیکرۀ عربی قرآنی دانشگاه لیدز و با استفاده از نرم افزار PHP و بهره گیری از روش strlen که یکی از روش های مطرح در داده کاوی متن است استخراج شد و در ادامه با استفاده از نرم افزار اکسل محاسبات موردنظر انجام شد. در ادامه نتایج هر بخش با معیارهای مطرح در اثر طول کلمه و اثر طول فهرست تطبیق داده شد و درنهایت با استفاده از فرمول سنجش دشواری متن فلش (1948)، میزان دشواری متن قرآن تعیین شد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که ساختار ظاهری ازجمله طول کلمات و طول آیات این کتاب الهی به شکلی است که تا حد بسیار زیادی با مفاهیم اثر طول کلمه و اثر طول فهرست سازگاری دارد و از منظر میزان دشواری متن در سطح ساده ای قرار می گیرد که همین امر کار حافظۀ فعال را راحت و حفظ دیداری آن را تسهیل می کند.
۱۲.

استعاره و گفت وگومندی در رجزهای شاهنامه بر اساس نظریۀ باختین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رجز استعاره گفتگومندی چندصدایی باختین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 690 تعداد دانلود : 76
در میان انواع بلاغی کاربردی در شاهنامه ، استعاره یکی از تأثیرگذارترین نمونه های بلاغی است که فردوسی با استفاده از آن توانسته در آنِ واحد به تخیل سازی، اغراق، حرکت و تصویرسازی بپردازد و از آن به عنوان ابزاری جهت ایجاد فضای گفتمانی بهره ببرد و با کاربرد آن، فضایی گفت وگومحور به وجود آورد. از آنجایی که در رجزهای شاهنامه با متن گفتمانی روبه رو هستیم، درمی یابیم که هر کلمه نقبی است به ادراک کلمۀ پیشین و راهی است به سوی ادراک کلمۀ آتی. هر واژه یا با واژۀ دیگر و بیگانه برخورد می کند یا اینکه نظام اعتقادی و ذهنی مخاطب را هدف می گیرد. در رجز هر دو حالت وجود دارد. پس رجز نظامی گفت وگومدار است و گفت وگوهای آن به سوی استعاره سازی حرکتمی کند؛ یعنی بخشی از استعاره سازی های رجزهای شاهنامه به ایجاد نوعی فضای گفت وگومدار منجر شده اند. با توجه به نظریۀ باختین، میان گفت وگومندی و چندصدایی رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد و زبان نیز در سرشت خود «گفت وگو» است، صرف نظر از اینکه چه پاسخی به صورت بالفعل ارائه خواهد شد. چندصدایی نیز ویژگی گفت و گومندی است و شاهنامه نیز متن گفت وگومدارِ چندصداست. هدف از تحقیق پیش رو این است که با تکیه بر نظریۀ گفت وگومداری باختین و ارتباط آن با استعاره سازی، به بررسی ارتباط رجزهای شاهنامه با روایت سازی بپردازد و نشان دهد که این ویژگی چگونه در بازپردازی وجوه کنش، تعلیق و تعویق آن ها دخالت دارد و می تواند سبب بروز فضای گفت وگومدار و گسترش آن برای انتقال کنش ها شود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۷۸