سفینه

سفینه

سفینه سال پانزدهم بهار 1397 شماره 58 «ویژه قرآن بسندگی» (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

نقد و بررسی ادله عقلی قرآنیون ایرانی در باب قرآن بسندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن و مبین قرآنیون ایران قرآن بسندگی تبیین قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 869 تعداد دانلود : 693
در این گفتار، بعضی از ادلّه عقلی قرآن بسندگان ایران، نقد و بررسی میشود. نگارندگان عقیده دارند که قرآن بدون روایات، رمز و معمّا نیست و میتوان حقایقی از آن فهمید، وابستگی قرآن به مبین استبعاد عقلی ندارد و ادعای استبعاد در این زمینه، نوعی مغالطه است. همچنین نیاز قرآن به مبیّن، نقصی برای قرآن نیست. نگارندگان نقشهای احتمالی مبیّن را روشن ساختهاند. نیز حقّ بیان و توضیح برای آورندة قرآن را به حکم عقل تبیین میکنند. اشاره به موارد تعارض درونی آراء مدعیان کفایت کتاب، تفاوت جوهری بیان پیامبر با تلاش ما در فهم قرآن، و اهمیت تسلیم به شأن نبی نسبت به قرآن، عناوین دیگر مقاله اند.
۲.

آسیب شناسی رویکرد حدیث پژوهی جریان سلفی گری ایرانی، با تبیین نظام حاکم بر اعتبارسنجی احادیث شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جریان سلفیگری ایرانی قرآنیان اعتبارسنجی حدیث شیعه نظام حاکم بر اعتبارسنجی حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 511 تعداد دانلود : 420
نوشتار حاضر میکوشد با تبیین ماهیت اعتبارسنجی احادیث شیعه، دیدگاه گروه؛ موسوم به قرآنیان ایران را نقد و آسیبشناسی کند. نظام حاکم بر اعتبارسنجی احادیث شیعه، نظامی خاص است که در آن اطلاق واژة ضعیف برای راوی، هرگز به منزلة کنار نهادن کامل روایات وی نیست، بستر نقل احادیث شیعه هرگز دست خوش تأثیرات مخرّب غلات آن هم در حد وسیع و گسترده نشده و در نتیجه دستاویز قرآنیان در این خصوص قابل نقد و تبیین است. در این نظام اعتبارسنجی، تنها دامنه و گسترة مفهومی واژهها دگرگون خواهد شد، نه این که واژهای به عنوان یک مشترک لفظی در نظر گرفته شود و آن گاه مفهومی به دلخواه بر آن حمل گردد.
۳.

نقد و بررسی ادله قرآن بسندگان (با رویکردی بر نقد آراء میرزا یوسف شعار)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن بسندگی یوسف شعار فهم مستقل قرآنی مکتب تفسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 147 تعداد دانلود : 426
در میان قرآن بسندگان میرزا "یوسف شعار" موسس مکتب تفسیر در تبریز و تهران سعی بلیغی در اشاعه تفکرات خویش نموده است. شعار بر فهم مستقل قرآن تأکید ورزیده و علاوه بر قطعیت صدور، بر دلالت قطعی قرآن نیز حکم میکند. او با درکی ناصحیح از تفکر عقلانی در فهم معارف قرآنی راه تفسیر به رأی را پیموده و ناکامی خویش را در درک معارف صحیح عرضه نموده است. در این گفتار، رویکردهای تفسیری او نقد و بررسی میشود.
۴.

تفسیری ناشناخته از علامه طباطبایی: «تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن روش نقلی روش اجتهادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 557 تعداد دانلود : 177
یکی از بن مایه های اصلی تفسیر المیزان، در «تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن» است که علامه طباطبایی سالها پیش از نگارش المیزان در شهر تبریز اقدام به تألیف آن کرده بود. در او با دو شیوه نقلی و اجتهادی، در صدد تفسیر آیات قرآن برآمده است. تفسیر نقلی در دو شیوه تفسیر قرآن به قرآن و قرآن به روایت تجلّی یافته است. روش تفسیر قرآن به قرآن خود در ابعاد: تبیین مبهمات، تخصیص عمومات، تقیید مطلقات و ... نمود پیدا کرده و روش تفسیر قرآن به روایت نیز در محورهای: تبیین آیه با روایت، بیان جری و تطبیق آیه با روایت و ... تحقّق یافته است. روش تفسیر اجتهادی در البیان نیز در سه شیوه تفسیر لغوی، ادبی و عقلی بوده است. به طور کلی ساختار این تفسیر این گونه بوده که علامه پس از مختصر تبیینی که از آیه با استفاده از لغت، قواعد ادبی، عقل و آیات ارائه کرده، به نقل و تحلیل روایات مرتبط با آیه پرداخته است.
۵.

علامه طباطبایی و تفسیر قرآن به قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: طباطبایی سید محمدحسین تفسیر قرآن به قرآن المیزان )کتاب) قرآن در اسلام)کتاب) نقش روایات در تفسیر قرآن روشهای تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 835 تعداد دانلود : 171
نگارنده پس از بیان مقدماتی در مورد تفسیر قرآن و فرآیند فهم متون، برای تبیین روش تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه سید محمدحسین طباطبایی بر اساس دو کتاب او، المیزان و قرآن در اسلام، رویکرد تفسیری او را بر این مبنا میداند که قرآن در دلالت خود، تامّ و مستقلّ و بینیاز از هر توضیح دیگری حتی روایات است، ولی ما در مرحله فهم قرآن به دلالت اهل بیت نیاز داریم. و این به دلیل علوّ شأن و بلندی معانی آن و ناتوانی ادراک ما از فهم آن است. جنایات دشمنان اهل بیت در ممانعت امت از دسترسی به سخنان تفسیری اهل بیت، ضوابط بهرهگیری از روایات تفسیری، و توضیح جایگاه مخالفان رویکرد طباطبایی عناوین فرعی دیگر مقاله اند.
۶.

دیدگاه میرزای اصفهانی دربارة «تأثیر اصل نفی تشبیه در حجّیّت جمعیّة قرآن کریم»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصل نفی تشبیه حجیت جمعیه وجه آیه بودن کلام و لفظ امر عقلی و عقلایی نصوص میرزا مهدی اصفهانی شناخت قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 88 تعداد دانلود : 858
اصل نفی تشبیه میان خدا و مخلوقات، یکی از اساسیترین پایه های معارف اعتقادی شیعی است. همچنین با رویکرد شیعی، نمیتوان قرآن را در رساندن مقاصد خود، مستقل از پیامبر اکرم و اهل بیت ایشان دانست. این دو رویکرد، به عنوان یک رویکرد کلامی و یک رویکرد تفسیری، ارتباطی گسترده با هم دارند، چنانکه مرحوم میرزای اصفهانی در مباحث قرآنی خود نشان داده که اصل نفی تشبیه را به عنوان زیربنای حجّیّت جمعیّة قرآن کریم به حساب آورده است. موضوع این مقال توضیح همین پیوند و نتایج آن است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۰