پژوهش های اخلاقی

پژوهش های اخلاقی

پژوهش های اخلاقی سال هفتم بهار 1396 شماره 3 (پیاپی 27) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

اخلاق مناظره در حکومت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اخلاق مناظره حکومت اسلامی اهداف چارچوب ها کارکردها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 392 تعداد دانلود : 696
در نظام های حاکمیتی، امروزه برای آگاهی بخشی سیاسی، علمی، فرهنگی، مذهبی و... به مناظره به عنوان ابزاری کارآمد نگریسته می شود. در نظام و حکومت اسلامی نیز این امر پشتوانه های متعددی دارد و همواره مورد توجه قرار گرفته است. این تحقیق برآنست تا تبیین نماید که چه شاخص ها و چارچوب هایی مناظره را در قالب الزامات اخلاقی به مطلوبیت می رساند. جهت نیل به اهداف مناظره باید قالب ها و چارچوب های اخلاقی و قانونی مد نظر قرار گیرد تا از آسیب های احتمالی جلوگیری شود و رویش هایی را به اقتضا در پی داشته باشد. گزاره های اخلاقی به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار باید مبنای تدابیر مدیران در برنامه ریزی های حکومت اسلامی در این زمینه قرار گیرد که در این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی سعی شده است تا حد امکان با مراجعه به منابع اصیل اسلامی و با رجوع و توجه به آیات و روایات و سیره معصومین پژوهشی در رابطه با موضوع مزبور ارائه شود تا در سیاستگذاری های نظام اسلامی مورد توجه قرار گیرد.
۲.

امنیت کرامت آمیز انسان؛ مبنایی شاخص در حقوق شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کرامت انسان امنیت قران حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 509 تعداد دانلود : 604
از نگاه قرآن کریم توجه مردم و حکومت به کرامت ذاتی و اکتسابی آحاد افراد یک جامعه و رعایت مقتضیات آن، سبب می شود که هرگونه ظلم و تبعیض، و استبداد و اختناق در یک جامعه اسلامی رخت بربندد و با تعلیم و تربیت، اجتماعی، یکی از مؤلفه های اصلی تمدن بشری و سعادت انسانی، یعنی «امنیت دنیوی و اخروی» به مثابه شاخصه اصلی در حقوق شهروندی برقرار شود. در این تحقیق، اهمیت موضوع امنیت، از منظر کرامت بشر در اسلام و نیز ساز و کارهایی که از این رهگذر برای عینیت بخشیدن به آن منظور شده، مطمح نظر قرار می گیرد.
۳.

جو اخلاقی ادراک شده در سازمان: مفاهیم و طبقه بندی ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جو اخلاقی ادراک شده اخلاق کسب و کار اخلاق کاری اخلاق حرفه ای اخلاق سازمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 216 تعداد دانلود : 303
در حالی که سازمان ها دربرگیرنده جو های اخلاقی متعددی هستند، جو اخلاقی ادراک شده برای اکثر سازمان ها حائز اهمیت بوده و بر رفتار اخلاقی کارمندان تاثیر است. منابع انسانی در دنیای امروز، بهترین مزیت رقابتی هر سازمان تلقی می شود و انسان بیش از هر زمان دیگر، در تئوری های سازمان و مدیریت اهمیت پیدا کرده است. منابع انسانی به همان اندازه که می تواند سازمان ها را در رقابت یاری کند، همچنین می تواند مانعی جدی بر سر راه سازمان باشد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و جمع آوری داده ها به صورت کتابخانه ای انجام شده است. در این پژوهش تلاش گردیده تا مدل ها و مفاهیم جو اخلاقی ادراک شده از دیدگاه نظریه پردازان گوناگون مورد بررسی قرار گیرد. از میان طبقه بندی های گوناگون درباره جو اخلاقی ادراک شده، نظریه جو اخلاقی ویکتور و کالن، نظریه پیوستار جو اخلاقی ویداور و کوهن، نظریه جو اخلاقی وبر و نظریه فرآیندهای روانی تصمیم گیری اخلاقی آرناد در این پژوهش بررسی شده اند
۴.

آثار حقوقی و اخلاقی تبلیغات بازرگانی خلاف واقع(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تبلیغات بازرگانی تبلیغات خلاف واقع مسئولیت مدنی مسئولیت اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 84 تعداد دانلود : 894
تبلیغات تجاری را باید عنصری اساسی در سرنوشت کشورها دانست که هم در حوزه داخلی و هم در حوزه بین المللی ایفای نقش می کند . گاه تبلیغات خلاف واقع هستند و اوصافی را در بر می گیرند که در کالا یا خدمات ارائه شده وجود ندارد. اینگونه تبلیغات از ابعاد متفاوت قابل بررسی هستند. از این ابعاد، آثار حقوقی و اخلاقی اینگونه تبلیغات بر حقوق اشخاص، جامعه و مخاطبین است. چنانچه تبلیغی حاوی مطالب خلاف واقع باشد، علاوه بر این که در رابطه قراردادی بعنوان تخلف از قرارداد و در حوزه مسؤولیت مدنی قابل طرح می باشد، آثار آن در حوزه اخلاق نیز قابل طرح است. سؤال اصلی این تحقیق این است که تبلیغات بازرگانی خلاف واقع از جهت حقوقی چه مسئولیتی برای اشخاص به دنبال دارد و چه اثری بر قرارداد بین طرفین خواهد گذاشت و از نظر اخلاقی چه آثار سوئی بر مخاطبان و جامعه خواهد داشت؟
۵.

اکوسوفی و ابن عربی (کاربست تناکح اسما و صفات الهی در اخلاق زیست محیطی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تناکح اسما و صفات اخلاق زیست محیطی طبیعت ابن عربی اکوسوفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 457 تعداد دانلود : 249
اکوسوفی(Ecosophy) علمی بین رشته ای است که از امتزاج دو حوزه طبیعی و معرفت شناختی نضج می گیرد. بحث پیرامون تناکح اسما و صفات الهی بحثی کاملا عرفانی است، لکن در این نوشتار قصد داریم آنرا در حوزه زیست محیطی بکار گیریم. هدف ما در این پژوهش کاربست این موضوع در حوزه اخلاق زیست محیطی و استخراج آموزه های مرتبط با مسائل زیست محیطی است. محور بحث در این پژوهش بررسی و تبیین جایگاه طبیعت در ابن عربی و بررسی موضوع نکاح اسما و صفات الهی و چگونگی حمل این آموزه های عرفانی در اخلاق زیست محیطی خواهد بود. در این پژوهش از روش اسنادی – تحلیلی استفاده شده است. از جمله نتایج این پژوهش می توان به درونی سازی احترام به طبیعت نزد انسان به عنوان موجودی قدسی و دارای ارزش ذاتی اشاره کرد.
۶.

راهکارهای قرآنی برای پیشگیری از گناهان اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن راهکار پیشگیری گناهان اجتماعی پیشگیری بینشی پیشگیری گرایشی پیشگیری کنشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 674 تعداد دانلود : 723
قرآن راهکارهای متعددی برای پیشگیری از گناهان اجتماهی ارائه نموده است. این راهکارها در سه حیطه باورها و عقاید، تمایلات و گرایشات و کنش و رفتار می باشد. هرچند در زمینه پیشگیری از جرم از نگاه اسلام مقالاتی نوشته شده ولی جنبه نوآوری تحقیق حاضر این است که راهکارهای پیشگیری از گناهان اجتماعی را از سه منظر بینشی، گرایشی و کنشی بررسی نموده است که در تحقیق های مشابه سابقه ندارد. در پیشگیری بینشی به تبیین راهکارهایی مانند ایمان به خدای متعال، اعتقاد به نظارت الهی و تقویت ایمان به معاد پرداخته ایم. در پیشگیری گرایشی نقش تقوا، محبت الهی، یاد نعمت های الهی، صبر، توکل و کنترل دوستی را در جلوگیری از گناهان اجتماعی بررسی کرده ایم. در پایان به پیشگیری کنشی از جمله کیفرهای پیشگیرانه اعم از مجازات های دنیوی و اخروی، پیشگیریهای اجتماعی، پیشگیرهای اقتصادی و انجام عبادات پرداخته ایم.
۷.

مطالعه تطبیقی تربیت اخلاقی کشورهای ایران، چین و آمریکا در عصر معاصر در آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تربیت اخلاقی آموزش عالی رویکرد شناختی اسلام کمونیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 571 تعداد دانلود : 605
اخلاق یکی از مؤلفه های اصلی دوام و قوام جوامع بشری است و استحکام نظام اخلاقی هر جامعه، وابسته به نظام ارزشی حاکم بر آن است. هدف از تحقیق حاضر بررسی رویکردهای تربیت اخلاقی در سه کشور ایران، آمریکا و چین به طورکلی و در آموزش عالی است. روش تحقیق این پژوهش کیفی و از نوع پیمایش تطبیقی است و داده های موردنیاز از طریق اسناد و مدارک کتابخانه ای، گزارش های تحقیقی و جستجو در شبکه جهانی اینترنت به دست آمده است و با استفاده از الگوی بردی که چهار مرحله توصیف، تفسیر، هم جواری و مقایسه را در مطالعات تطبیقی مشخص می کند؛ پس از بیان واقعیت های تربیت اخلاقی نقدوار به نقاط اشتراک و افتراق و نقاط ضعف و قوت هر کشور در این زمینه می پردازد. بررسی یافته ها نشان می دهد تمامی رویکردها به نوعی از مذهب یا دین رایج هر کشور نشاءت می گیرد و مراحل رشد اخلاقی در رویکردهای غیر اسلامی بخصوص رویکرد شناختی ثابت و بدون تغییر هستند حال آنکه اسلام قوانین و احکام اخلاقی را مطلق و واقعی می داند و به جز اسلام سایر رویکردها تنها به یک جنبه خاصی از تربیت اخلاقی تأکید می کنند.
۸.

تأملی فقهی اخلاقی بر آثار ازدواج بانوان ایرانی با اتباع خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تابعیت اخلاق اتباع بیگانه نکاح موانع نکاح قانون مدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 658 تعداد دانلود : 187
موضوع ازدواج بانوان ایرانی با اتباع بیگانه همزمان با ورود همسایگان افغانی و عراقی در کشور ما وضعیتی جدی به خود گرفته و مشکلاتی را به همراه داشته است. این ازدواج ها افزون بر بوجودآوردن مشکلات اجتماعی و حتی سیاسی بر شرایط خانوادگی و اخلاقی آنان نیز تاثیر بسزائی دارد. در نظام حقوقی فعلی ایران تفاوت تابعیت شوهر نسبت به زن ایرانی داخل در موانع نکاح به عنوان یک مانع از سوی قانونگذار در ماده 1060 قانون مدنی وضع گردیده است اما تفاوت تابعیت شوهر به عنوان یک مانع در منابع فقهی فاقد هر گونه سابقه است. در مقاله حاضر، مفهوم نکاح و تابعیت، مقدمات وشرایط قانونی مربوط به محدودیت ازدواج زنان ایرانی با اتباع خارجی، وضعیت وآثار ازدواج بانوان ایرانی با اتباع بیگانه مورد بررسی قرار گرفته است و در خاتمه پیشنهاد گردید. با توجه به عدم آگاهی بانوان از پیامدهای چنین ازدواجی به نحو شایسته، آموزشهای لازم قبل وحین ازدواج از طریق رسانه های گروهی در قالب الزامات قانونی با اهتمام جدی تری در دسترس همگان قرار گیرد .
۹.

مقایسه الگوی روان شناختی بخشایش گری غربی با بخشایش گری در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: بخشایش گری الگوی اسلامی الگوی غربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 753 تعداد دانلود : 114
هدف پژوهش حاضر مقایسه سطوح الگوی اسلامی بخشایش گری با الگوی روان شناختی غربی بود. در الگوی روان شناختی غربی و در مدل ان رایت (1991)، بخشایش گری شامل چهار سطح افشاسازی، تصمیم-گیری، اقدام و عمیق سازی است. در این راستا، به منظور مقایسه سطوح بخشایش گری الگوی غربی با دین اسلام از تحلیل محتوا و استخراج متون مربوط به بخشایش گری از روش سبک-شناسی کامپیوتری به همراه تورق کتاب های مهم دینی استفاده شد. پس از تفحص در قرآن کریم مشخص شد که چهار کلمه عفو، صفح، غفران و رحمت بیشتر مواقع در کنار هم آورده شده اند و ترتیب توالی آنها معنای عمیق تر شدن فرایند بخشیدن را نشان میدهد. در اسلام ما شاهد تاکید زیادی بر رحمت و بخشش هستیم که بازتابی از رحیم و بخشنده بودن خداست و نشان دهنده غنی بودن بافت فرهنگ اسلامی است.
۱۰.

ارزیابی سطح فرهنگ دانشجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی (مورد مطالعه: دانشجویان منطقه 5 دانشگاه آزاد اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 116 تعداد دانلود : 296
هدف این پژوهش، ارزیابی سطح فرهنگ دانشجویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. هدف پژوهش، کاربردی و شیوه جمع آوری اطلاعات، توصیفی (پیمایشی) است. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 5 است. حجم نمونه مطابق با فرمول «کوکران» 364 نفر برآورد شد و برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری تلفیقی شامل نمونه گیری تصادفی خوشه ای و طبقه ای استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه 91 عبارتی برگرفته از نظریه های فرهنگی بیرمنگام، شاین، آرنولد، اینگلهارت و استراوس در مقیاس 5 درجه ای لیکرت بود. روایی ابزار از نظر صوری، محتوایی و تشخیصی (همگرا و واگرا) به تایید رسید و پایایی کلی آن برابر با 99/0 محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آلفای کرونباخ، AVE، جذر AVE، K-S، و t تک نمونه ای استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که سطح فرهنگ دانشجویی در ابعاد فردی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، دینی و فناوری بالاتر از متوسط جامعه و در دو بُعد سیاسی و بین المللی کمتر از متوسط جامعه است.
۱۱.

قتل و سنخ شناسی بخشش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سنخ شناسی بخشش قتل استان گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 845 تعداد دانلود : 492
هدف این مقاله، سنخ شناسی بخشش براساس داده های مبتنی بر استراتژی استقرایی است. در این استراتژی، از طریق رویکرد تفسیرگرایی ادراک مصاحبه شوندگان درخصوص بخشش مورد بررسی قرار می گیرد. در تحقیق حاضر، با روش کیفی و نمونه-گیری هدفمند از مصاحبه های نیمه سازمان یافته، فردی و گروهی استفاده شده است. براساس منطق اشباع نظری با 27 نفر به صورت فردی و سه نفر بصورت گروهی مصاحبه انجام شد. سپس مصاحبه ها به شیوه ی تحلیل مضمونی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان می دهد که دو سنخ کلی درخصوص بخشش وجود دارد. یکی بخشش معطوف به خود و دیگری بخشش معطوف به دیگران. در نوع اول بخشش گونه های مختلفی چون مخالفان بخشش، بخشش جایگزین، موافقان بخشش و بخشش معطوف به نیت وجود دارد. در بخشش معطوف به دیگران نیز می توان سه سنخ تحت عنوان مخالفان بخشش، بخشش با اکراه، بخشش معطوف به نیت مشاهده کرد. بزهدیده گان در مقابل قتل نزدیکان خود مبادرت به حسابگری کیفری می کنند و فواید ناشی از بخشش و انتقام را می سنجند و سپس رفتار می کنند. برمبنای یافته-های تحقیق بخشش امری زمانی و مکانی است، زیرا تا حدودی به موقعیت افراد به مثابه بزهکار یا بزهدیده و زمان بین ارتکاب جرم و مجازات بستگی دارد
۱۲.

بررسی وضعیت پراکنش مساجد در سطح شهرداری منطقه هشت تهران با استفاده از آنالیزهای فضایی در سیستم اطلاعات جغرافیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مسجد سیستم اطلاعات جغرافیایی آنالیز فضایی نقشه تراکم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 915 تعداد دانلود : 440
از جمله شاخصهای مهم و مورد تاکید در بین مردم در سرزمینهای اسلامی ، بنای مساجد در مراکز مسلمان نشین ، پراکنش فضایی متناسب با محیط مساجد ، مکان یابی مناسب برای دسترسی مناسب و تناسب تراکم جمعیت به تعداد مساجد است . در این تحقیق وضعیت پراکنش مساجد در سطح شهرداری منطقه هشت تهران با استفاده از تکنیک های فضایی موجود در نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی مور د بررسی واقع شده است. بعد از تهیه پایگاه اطلاعات مکانی در محیط GIS برای پراکنش مساجد در سطح منطقه هشت تهران با استفاده از آنالیزهای تراکم سنجی و آنالیزهای فاصله ای وضعیت پراکنش فضایی مساجد در سطح منطقه مورد بررسی به همراه با وضعیت تراکم جمعیتی در سطح نواحی مورد آنالیز فضایی قرارگرفت . بر اساس نتایج حاصل از تحقیق ، 43.3 درصد از مساحت کل منطقه در شرایط حدودا نرمالی از حیث تراکم جمعیت و تراکم پراکنشی مساجد واقع است ولی 32.2 درصد از منطقه که غالبا منطبق بر بخشهای شرقی منطقه است ارتباط معنی داری را بین پراکنش جمعیت و پراکنش مساجد دارا نمی باشد. با توجه به کم بودن مساحت محدوه مناسب از حیث تناسب تعداد مساجد در سطح منطقه ، لزوم مطالعات در خصوص احداث مسجد متناسب با وضعیت تراکم و پراکنش جمعتی در بخش عمده منطقه پیشنهاد می گردد .

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۱