مطالعات آموزش و یادگیری

مطالعات آموزش و یادگیری

مطالعات آموزش و یادگیری دوره نهم پاییز و زمستان 1396 شماره 2 (پیاپی 73/2) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

رابطه ی خوش بینی و آشفتگی روان شناختی در دانشجویان: نقش میانجی گر کنترل تحصیلی آگاهانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آشفتگی روان شناختی خوش بینی کنترل تحصیلی آگاهانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 185 تعداد دانلود : 567
  مطالعه ی حاضر با هدف بررسی نقش میانجی گر کنترل تحصیلی آگاهانه در رابطه ی بین خوش بینی و آشفتگی روان شناختی و آزمون نقش تعدیل کننده ی جنسیت در روابط ساختاری بین خوش بینی، کنترل تحصیلی آگاهانه و آشفتگی روان شناختی در دانشجویان انجام شد. در مطالعه ی همبستگی حاضر، از بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران، 360 دانشجو (241 دختر و 119 پسر)  به نسخه ی تجدیدنظر شده ی آزمون جهت گیری زندگی (LOT- R)، مقیاس کنترل تحصیلی آگاهانه و مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS) پاسخ دادند. در این مطالعه به منظور آزمون نقش میانجی گر کنترل تحصیلی آگاهانه در رابطه ی بین خوش بینی و آشفتگی روان شناختی از روش مدل یابی معادلات ساختاری و به منظور آزمون هم ارزی جنسی روابط ساختاری بین خوش بینی، کنترل تحصیلی آگاهانه و آشفتگی روان شناختی از روش مدل یابی معادلات ساختاری گروهی چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد که بین خوش بینی و آشفتگی روا ن شناختی رابطه ی منفی و معنادار ، بین خوش بینی و کنترل تحصیلی آگاهانه رابطه ی مثبت و معنادار و نیز بین کنترل تحصیلی آگاهانه و آشفتگی روان شناختی رابطه ی منفی و معنادار وجود دارد. مجموع یافته ها نشان از نقش میانجی گری کنترل تحصیلی آگاهانه در رابطه ی بین خوش بینی و آشفتگی روان شناختی داشت. نتایج آزمون هم ارزی جنسی برای مدل مفروض ، با تأکید بر تساوی مدل بامحدودیت و بدون محدودیت در دو قسمت وزن های اندازه گیری و کواریانس های ساختاری، از تشابه جنسی مدل مفروض بر اساس وزن های اندازه گیری و کواریانس های ساختاری به طور تجربی حمایت کرد. در نهایت، عدم تساوی مدل با محدودیت و بدون محدودیت بر اساس گزینه ی وزن های ساختاری نشان داد  در بین دانشجویان دختر در مقایسه با دانشجویان پسر، رابطه ی بین خوش بینی با کنترل تحصیلی آگاهانه (مسؤولیت پذیری تحصیلی و کنترل پذیری تحصیلی) از لحاظ آماری از توان بیش تری برخوردار است. بر اساس نتایج به دست آمده  اثر غیرمستقیم خوش بینی گرایشی بر آشفتگی روان شناختی از طریق کنترل تحصیلی آگاهانه (مسؤولیت پذیری تحصیلی و کنترل پذیری تحصیلی) قابل پیش بینی است و در دانشجویان دختر نسبت به دانشجویان پسر عامل خوش بینی، توان بیش تری برای پیش بینی کنترل تحصیلی آگاهانه دارد.
۲.

نقش واسطه گری انگیزش تحصیلی در رابطه ی بین هویت تحصیلی و ابعاد بهزیستی هیجانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت تحصیلی انگیزش تحصیلی ابعاد بهزیستی هیجانی: هیجان مثبت هیجان منفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 473 تعداد دانلود : 818
هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه ی پایگاه های هویت تحصیلی و ابعاد بهزیستی هیجانی (هیجانات مثبت و منفی) با میانجی گری انگیزش تحصیلی بود. این مطالعه یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. بدین منظور، 377 نفر از دانش آموزان مقطع دبیرستان (180دختر و 197پسر) برای شرکت در این پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند و مقیاس های هویت تحصیلی (رحیمی نژاد و همکاران)، مقیاس انگیزش تحصیلی (ولرند و همکاران) و مقیاس بهزیستی هیجانی (کی یز و ماگیارمو) را پاسخ دادند.نتایج تحلیل مسیر درخصوص اثرات مستقیم نشان دادند اثر هویت موفق و هویت دنباله رو بر هیجان مثبت و هم چنین تأثیر هویت سردرگم بر هیجان منفی، مثبت و معنا دار بود. به علاوه، رابطه ی انگیزش درونی با هیجان مثبت و انگیزش بیرونی و بی انگیزگی با هیجان منفی، مثبت و معنا دار بود. افزون بر آن اثر هویت تحصیلی موفق به واسطه ی انگیزش درونی بر هیجان مثبت و به واسطه ی انگیزش بیرونی بر هیجان منفی معنا دار بود. هم چنین تأثیر هویت تحصیلی سردرگم به واسطه ی انگیزش درونی بر هیجان مثبت، منفی و معنادار و اثر هویت تحصیلی موفق، دنباله رو، سردرگم و دیررس با واسطه گری بی انگیزگی بر هیجان منفی، معنا دار بود. در مجموع یافته ها نشان می دهد که منزلت های هویت تحصیلی ضمن اثرات مستقیم، با میانجی گری انگیزش تحصیلی بر ابعاد بهزیستی هیجانی اثرات غیرمستقیم دارند.
۳.

رابطه ی ساختاری نقش گروه های آموزشی با کیفیت عملکرد معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقش گروه های آموزشی کیفیت عملکرد معلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 814 تعداد دانلود : 333
هدف از انجام این پژوهش، رابطه ی ساختاری نقش گروه های آموزشی با کیفیت عملکرد معلمان دبیرستان های شهر یاسوج بود. پژوهش حاضر با توجه به هدف، کاربردی و با توجه به نحوه ی گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی-همبستگی محسوب می شود. جامعه ی آماری شامل تمامی معلمان دبیرستان های شهر یاسوج در سال تحصیلی 93-1392 بودند؛ که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 201 نفر از معلمان (111 نفر) معلم مرد و (90 نفر) معلم زن به عنوان نمونه انتخاب شدند. با استفاده از ابزارهای نقش گروه های آموزشی و کیفیت عملکرد معلمان داده ها گردآوری شد. برای بررسی پایایی این ابزارها از آلفای کرونباخ استفاده شد. داده ها با مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای SPSS و LISREL تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که از دیدگاه معلمان، رهبری گروه و ارتباطات بالاترین میانگین را به خود اختصاص داده اند. بین ابعاد نقش گروه های آموزشی (هماهنگ کننده، مشاور، رهبر گروه و ارزیاب) با ابعاد کیفیت عملکرد (نقش حرفه ای، ارتباطات، مدیریت ارائه ی دروس، تدریس و هدایت، شایستگی فرهنگی، نظارت و تضمین کیفیت تدریس، کیفیت بازخورد، تکالیف، مدیریت کلاس) رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد. نقش های هماهنگ کننده، مشاور، رهبر و ارزیاب گروه های آموزشی پیش بینی کننده ی معناداری کیفیت عملکرد معلمان می باشد.<br /> گروه های آموزشی با ایفای نقش های هماهنگ کننده، مشاور، رهبر گروه و ارزیاب می توانند به طور مستقیم کیفیت عملکرد معلمان را تحت تأثیر قرار دهند.
۴.

ارائه ی الگویی ساختاری جهت پیش بینی کیفیت تدریس اعضای هیأت علمی بر اساس ذهنیت فلسفی و انگیزش شغلی آنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت تدریس ذهنیت فلسفی انگیزش شغلی الگوی ساختاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 95 تعداد دانلود : 157
هدف اصلی این تحقیق، مطالعه ی رابطه ی میان ذهنیت فلسفی و انگیزش شغلی اعضای هیأت علمی با کیفیت تدریس آنان بود. به این منظور 287 نفر از استادان دانشکده های مختلف دانشگاه شهید باهنر با روش نمونه گیری تصادفی- طبقه ای انتخاب شدند و ابزارهای اندازه گیری را که شامل پرسش نامه ی محقق ساخته ی سنجش کیفیت تدریس، پرسش نامه ی ذهنیت فلسفی و پرسش نامه ی انگیزش شغلی لوداهل و کیچنر را تکمیل کردند. ابزارها از روایی و پایایی مطلوب برخوردار بودند. در این تحقیق، برای مشخص کردن سهم ذهنیت فلسفی و انگیزش شغلی با کیفیت تدریس از رگرسیون چندگانه و مدل سازی معادلات ساختاری بهره گرفته شد. یافته ها نشان داد که ذهنیت فلسفی به صورت مستقیم و مثبت با کیفیت تدریس و انگیزش شغلی به صورت مستقیم و مثبت با کیفیت تدریس رابطه ی معناداری دارند. هم چنین ذهنیت فلسفی با انگیزش شغلی رابطه ی مستقیم، مثبت و معناداری دارد و انگیزش شغلی نقش واسطه ای معناداری در رابطه ی بین ذهنیت فلسفی و کیفیت تدریس دارد. نتایج با توجه به پژوهش های پیشین به بحث گذاشته شد و پیشنهادهایی به منظور پژوهش بیش تر در این زمینه مطرح گردید.
۵.

ویژگی های روان سنجی نسخه ی فارسی مقیاس خودکارآمدی خلاقیت در معلمان مدارس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رواسازی روایی اعتبار خودکارآمدی خلاقیت معلمان مدارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 925 تعداد دانلود : 451
هدف از پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه ی فارسی مقیاس خودکارآمدی خلاقیت در معلمان مدارس بود. بدین منظور 180 معلم (77 زن و 103 مرد) از مدارس شهرستان خواف به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب و به مقیاس خودکارآمدی خلاقیت و پرسش نامه های خودکارآمدی انضباطی و خودکارآمدی عمومی شوارزر و جروسالم پاسخ داده اند. داده ها در چارچوب دو نظریه ی کلاسیک آزمون و نظریه ی سؤال- پاسخ تحلیل شدند. تحلیل عاملی اکتشافی، همبستگی سؤال- نمره ی کل و تحلیل اعتبار برای بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس اجرا شد. هم چنین از مدل پاسخ مدرج سیم جیما برای برازندگی داده ها و تحلیل استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد مقیاس از یک عامل اشباع شده و از شاخص های برازش مناسبی برخوردار است. بین خودکارآمدی خلاقیت با خودکارآمدی عمومی و خودکارآمدی انضباطی رابطه ی مثبت و معنا داری وجود داشت. هم چنین پرسش نامه از ضریب پایایی قابل قبولی برای کل نمونه و برای معلمان زن و مرد برخوردار بود. نتایج آزمون بر اساس نظریه ی سؤال-پاسخ حاکی از برازندگی با مدل سیم جیما بوده و آزمون دارای تابع آگاهی مناسبی بود. یافته های پژوهش بیانگر این می باشد که نسخه ی فارسی مقیاس خودکارآمدی خلاقیت در جامعه ی معلمان مدارس از ویژگی های روان سنجی قابل قبولی برخوردار بوده و می توان از آن به عنوان ابزاری معتبر در پژوهش های روان شناختی استفاده نمود.
۶.

رابطه ی جهت گیری ارتباطی خانواده و نگرش نسبت به خلاقیت با نقش میانجی انگیزش تحصیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نگرش به خلاقیت گفت وشنود همنوایی و انگیزش تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 498 تعداد دانلود : 749
هدف پژوهش حاضر آزمون مدل الگوی ارتباطی خانواده و نگرش نسبت به خلاقیت در دانش آموزان دبیرستانی با نقش میانجی گری انگیزش تحصیلی بود. شرکت کنندگان پژوهش، 328 دانش آموز (145 پسر، 183 دختر) مقطع دبیرستان شهر الیگودرز بودند. که به پرسش نامه ی نگرش نسبت به خلاقیت شیفر، پرسش نامه ی الگوی ارتباطی خانواده فیتزپاتریک و ریچی و پرسش نامه ی انگیزش تحصیلی از گی والرند و بلانچارد، پاسخ دادند. به منظور بررسی پایایی آزمون از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید؛ که پایایی مقیاس های پژوهش تأیید گردید. نتایج تحلیل مسیر مدل پژوهش به طور کلی نشان داد که خلاقیت دانش آموزان تحت تأثیر الگوی ارتباطی خانواده و انگیزش تحصیلی قرار دارد. بدین صورت که از بین ابعاد جهت گیری ارتباطی خانواده، جهت گیری گفت وشنود به صورت مثبت و جهت گیری همنوایی به صورت منفی نگرش نسبت به خلاقیت را پیش بینی می کنند. در رابطه با الگوی ارتباطی خانواده با انگیزش درونی نتایج نشان داد که جهت گیری گفت وشنود به صورت مثبت و جهت گیری همنوایی به صورت منفی انگیزش درونی را پیش بینی می کنند. دیگر نتایج نشان داد که جهت گیری گفت وشنود از طریق انگیزش درونی به صورت مثبت و از طریق بی انگیزشی به صورت منفی خلاقیت را پیش بینی می کنند. در مجموع نتایج نشان می دهد که الگوهای ارتباطی خانواده با واسطه ی انگیزش می تواند بر نگرش نسبت به خلاقیت اثر بگذارد. بنابراین نتایج پژوهش می تواند اطلاعات ارزشمندی در اختیار والدین و معلمان به منظور بهبود خلاقیت فراهم کند از جمله این که معلمان و والدین می توانند با بهره گیری از شیوه های آموزشی و تربیتی مشارکتی و گفتگو محور زمینه را برای ایجاد انگیزه ی درونی و به طبع آن خلاقیت فراهم آورند.
۷.

اثر پیش بینی کنندگی خودتنظیمی و خودکارآمدی تحصیلی بر اضطراب امتحان: بررسی نقش واسطه ای تعلل ورزی تحصیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خودتنظیمی خودکارآمدی تعلل ورزی اضطراب امتحان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 648 تعداد دانلود : 765
دانشجویانی که اضطراب امتحان را تجربه می کنند با احساس تنش، ترس و نگرانی در موقعیت هایی که مورد ارزیابی قرار می گیرند روبرو می شوند که می تواند افت چشمگیری در توانایی های آن ها ایجاد کند. لذا پژوهش حاضر، در قالب یک مدل علّی، با هدف شناسایی عامل هایی که بر اضطراب امتحان مؤثر است، انجام شد. بدین منظور خودتنظیمی و خودکارآمدی تحصیلی به عنوان متغیرهای برون زاد مدل، تعلل ورزی تحصیلی به عنوان متغیر واسطه ای و اضطراب امتحان به عنوان متغیر درون زاد در نظر گرفته شدند. <br /> شرکت کنندگان این پژوهش 443 نفر از دانشجویان دانشگاه سمنان (179 پسر و264 دختر) به روش نمونه گیری طبقه ای نسبی بر اساس دانشکده و مقطع تحصیلی انتخاب گردید. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسش نامه «خودتنظیمی تحصیلی ماگنو»، «خودکارآمدی تحصیلی موریس»، «تعلل ورزی تحصیلی سولومون و راث بلوم» و « اضطراب امتحان پنتریچ و دی گروت» بود. تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش با استفاده از آزمون آماری همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار SPSS و LISREL انجام شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که مدل با داده های پژوهش، برازش مناسبی دارد و خودتنظیمی و خودکارآمدی تحصیلی هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم (با میانجی گری تعلل ورزی) اضطراب امتحان را پیش بینی نمودند. در این میان رابطه ی خودتنظیمی و خودکارآمدی تحصیلی با اضطراب امتحان منفی و معنادار و رابطه ی تعلل ورزی با اضطراب امتحان مثبت و معنادار بود. بنابراین با توجه به یافته های پژوهش حاضر استفاده از تدابیر لازم به منظور افزایش خودتنظیمی و خودکارآمدی و هم چنین آموزش چگونگی مقابله با تعلل ورزی به منظور انجام به موقع تکالیف و کاهش اضطراب امتحان پیشنهاد می شود.
۸.

بررسی و مقایسه ی سطح استقلال کاری درک شده ی معلمان در مدارس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استقلال کاری معلمان توسعه ی حرفه ای شرایط کاری معلمان توانمندسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 784 تعداد دانلود : 792
هدف کلی این پژوهش بررسی استقلال کاری ادراک شده در بین معلمان ایرانی و مقایسه ی آن بر اساس متغیرهای جمعیت شناختی بود. شرکت کنندگان پژوهش 413 نفر از معلمان مدارس مقاطع مختلف تحصیلی شهر سنندج بودند که به شیوه ی تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ی «استقلال کاری شایسته معلمان» اقتباس شده از مطالعات فریدمن (1999) بود که میزان فعالیت های معمول معلمان را که باید به صورت مستقل انجام گیرد توسط خود معلمان ارزیابی می نماید. به منظور آزمون روایی محتوایی پرسش نامه استقلال کاری معلمان روش تحلیل عاملی تأییدی به کار رفت. برای پاسخ به پرسش های پژوهشی با توجه به نوع توزیع داده ها از آزمون های t تک نمونه ای، آزمون t با دو نمونه ی مستقل و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. تحلیل ها نشان داد که معلمان سطح استقلال کاری خود را درمجموع پایین تر از سطح متوسط مقیاس مربوطه ارزیابی نمودند. معلمان میزان استقلال خود را در حیطه های ایجاد هویت، مشارکت والدین، توسعه ی حرفه ای و موضوعات فوق برنامه، پایین تر از سطح متوسط، در حیطه ی تدریس و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در حد متوسط و در حیطه ی تغییر و توسعه ی برنامه درسی، بالاتر از سطح متوسط ارزیابی کرده بودند. نتایج هم چنین حاکی از آن بود که اگرچه میزان استقلال معلمان بر اساس خودارزیابی ها به لحاظ جنسیت و سابقه ی خدمت تفاوت معناداری نداشت، اما دوره ی تحصیلی که معلمان در آن تدریس می کردند و مدرک تحصیلی آنان باعث تفاوت های معناداری در ارزیابی معلمان از سطوح استقلال کاری شان شده بود. به نظر می رسد معلمانی که دارای مدرک تحصیلی دیپلم و کاردانی که در پایه های مختلف دوره ی ابتدایی تدریس می کردند با استفاده از نوعی خلاقیت و خلاء به وجود آمده از عدم نظارت والدین، مؤسسات رقیب و سطح بلوغ فراگیران توانسته اند در نظام متمرکز آموزشی ایران گونه ی خاصی استقلال کاری را صرفاً در حوزه ی تدریس و مدیریت کلاس درس خود احساس و گزارش نمایند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۵