روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای استحکام من در رابطه بین ابعاد کمال گرایی و نشانه های افسردگی انجام شد. 268دانشجو (144 زن، 124 مرد) از رشته های مختلف تحصیلی دانشگاه تهران دراین پژوهش شرکت کردند. از شرکت کنندگان خواسته شد مقیاس چندبعدی کمال گرایی تهران (TMPS؛ بشارت، 1386)، مقیاس افسردگی اضطراب تنیدگی (DASS-21؛ لاویباند و لاویباند، 1995) و مقیاس استحکام من (ESS؛ بشارت، 1395) را تکمیل کنند. نتایج پژوهش نشان داد که کمال گرایی خودمحور با نشانه های افسردگی رابطه منفی و کمال گرایی دیگرمحور و جامعه محور با نشانه های افسردگی رابطه مثبت دارد. استحکام من با نشانه های افسردگی رابطه منفی معنادار داشت. نتایج پژوهش همچنین نشان داد که استحکام من در رابطه بین ابعاد کمال گرایی و نشانه های افسردگی نقش واسطه ای ایفا می کند. بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که رابطه بین ابعاد کمال گرایی و نشانه های افسردگی، خطی و یک بعدی نیست و استحکام من می تواند در رابطه بین آن ها نقش واسطه ای ایفا کند.

این پژوهش با هدف تعیین اعتبار، روایی و ساختار عاملی مقیاس هسته ارزشیابی خود (جاج، ارز، بونو و تورسن، 2003) در دانشجویان دانشگاه آزاد اجرا شد. 622 نفر دانشجو (198 مرد، 424 زن) با روش نمونه برداری چندمرحله ای انتخاب شدند و به مقیاس هسته ارزشیابی خود (جاج و دیگران، 2003)، زمینه یاب دیدگاه های شخصی (مؤسسه سرسختی، 1985)، مقیاس حرمت خود (روزنبرگ، 1965)، مقیاس خودکارآمدی تعمیم یافته (جاج، لاک، دورهام و کلاگر، 1998)، مقیاس درونی بودن، افراد قدرتمند و شانس (لوینسون، 1981)، شاخص مقابله جوانان (مک کوبین، تامپسون و الور، 1996)، مقیاس نوروزگرایی سیاهه شخصیت آیزنک (آیزنک و آیزنک، 1968) و سیاهه افسردگی بک (بک و بک، 1972) پاسخ دادند. ساختار عاملی این مقیاس با روش تحلیل عاملی تأییدی و اکتشافی تعیین شد. یافته ها نشان داد که مقیاس هسته ارزشیابی خود همسانی درونی مناسب دارد. مقدار آلفای کرونباخ و اعتبار بازآزمایی دو هفته ای آن به ترتیب 867/0 و 818/0 به دست آمد. همبستگی مثبت معنادار مقیاس هسته ارزشیابی خود با زمینه یاب دیدگاه های شخصی، حرمت خود روزنبرگ، خودکارآمدی تعمیم یافته و شاخص مقابله جوانان نشان دهنده روایی همگرا و همبستگی منفی معنادار این مقیاس با مقیاس نوروزگرایی و سیاهه افسردگی حاکی از روایی واگرای این مقیاس بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی بیانگر ساختار تک عاملی این مقیاس بود. یافته های پژوهش نشان می دهد که نسخه فارسی مقیاس هسته ارزشیابی خود ویژگی های روان سنجی مطلوب دارد

تبیین علی سرزندگی تحصیلی بر اساس الگوهای ارتباطی خانواده باواسطه گری ابرازگری هیجانی دانش آموزان هدف این پژوهش بود. 504دانش آموز دبیرستانی (261 دختر، 243 پسر) شهر شیراز با روش نمونه برداری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه تجدیدنظرشده الگوهای ارتباطی خانواده (فیتزپاتریک و ریچی، 1994)، پرسشنامه ابرازگری هیجانی (کینگ و امونز، 1990) و پرسشنامه سرزندگی تحصیلی (دهقانی زاده و دیگران، 1393) را تکمیل کردند .نتایج تحلیل مسیر نشان داد که مدل پیشنهادی با داده های این پژوهش برازش مناسب دارد و الگوهای ارتباطی خانواده تأثیرمستقیم و غیرمستقیم معنا دار بر سرزندگی تحصیلی دانش آموزان دارد. بدین معنا که جهت گیری گفت و شنود تأثیر مستقیم مثبت و معنا دار بر سرزندگی تحصیلی دانش آموزان دارد و افزایش ابرازگری هیجانی مثبت و کاهش ابرازگری هیجانی منفی سرزندگی تحصیلی را به صورت غیرمستقیم افزایش می دهد. همچنین نتایج نشان داد که جهت گیری همنوایی به صورت غیرمستقیم و با افزایش ابرازگری هیجانی منفی سرزندگی تحصیلی را کاهش می دهد. درمجموع، نتایج بیانگرآن بود که ابرازگری هیجانی نقش واسطه ای بین الگوهای ارتباطی خانواده و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان دارد.

تعیین ارتباط اضطراب اجتماعی و اختلال خوردن با واسطه گری ترس از ارزیابی مثبت و منفی هدف پژوهش بود. روش پژوهش توصیفی و الگوی همبستگی با روی آورد مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل دانشجویان دختر مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین بود که در سال تحصیلی 95-1394 مشغول به تحصیل بودند. 1000 دانشجو به روش نمونه برداری تصادفی خوشه ای انتخاب و به پرسشنامه های مورد نظر پاسخ دادند. سپس با استفاده از روش نمونه برداری قضاوتی هدفمند 218 نفر به عنوان نمونه نهایی برگزیده شدند. ابزار پژوهش سیاهه های اختلال خوردن (EDI؛ گارنر، المستدو پولیوی، 1983)، هراس اجتماعی (SPI؛ کانور و دیگران، 2000)، ترس از ارزیابی منفی- فرم کوتاه (FNES؛ لیری،1983) و ترس از ارزیابی مثبت (FPES؛ ویکز، هیمبرگ و رودباگ، 2008) بود. نتایج نشان داد که ترس از ارزیابی مثبت و منفی به طورهمزمان، ارتباط بین اضطراب اجتماعی و اختلال خوردن را واسطه گری می کنند. همچنین، اثرمستقیم اضطراب اجتماعی بر اختلال خوردن تأیید شد. بنابراین، مداخله هایی که ترس از ارزیابی های مثبت و منفی را به عنوان مؤلفه های اصلی اضطراب اجتماعی مورد هدف قرار می دهند، به توقف رشد نشانه های اختلال های خوردن کمک می کنند.

هدف این پژوهش بررسی اعتبار، روایی و ساختار عاملی تأییدی پرسشنامه نظم جویی هیجان نوجوانان بود (فیلیپس و پاور، 2007). پس از آمادّه سازی نسخه فارسی پرسشنامه نظم جویی هیجان نوجوانان با استفاده از فن ترجمه مضاعف، وارسی ویژگی های روان سنجی آن توسط سه مطالعه مستقل (180= N1، 80= N2 و 400= N3) صورت گرفت. در دو مطالعه اول اعتبار پرسشنامه بر اساس روش های همسانی درونی، همبستگی های مجموعه مادّه و بازآزمایی و روایی آن با استفاده از همبستگی بین زیرمقیاس ها و روایی ملاکی بررسی شد. در مطالعه سوم ساختار عاملی تأییدی پرسشنامه بررسی شد. دامنه ضرایب آلفای کرونباخ زیرمقیاس (73/0- 82/0) و کل مقیاس (79/0) نشان داد که پرسشنامه نظم جویی هیجان نوجوانان از همسانی درونی مطلوبی برخوردار است. نمره های مادّه و نمره های کلی زیرمقیاس های مطابق، همبستگی معناداری با یکدیگر داشتند (38/0r= تا 72/0r=) و ارزش ضرایب بازآزمایی (65/0- 71/0) بیانگر ثبات مقیاس بود. تحلیل عاملی تأییدی از الگوی 4عاملی اصلی پرسشنامه نظم جویی هیجان نوجوانان حمایت کرد.الگوهای همبستگی زیرمقیاس های پرسشنامه نظم جویی هیجان نوجوانان با یکدیگر و با ابعاد اضطراب و افسردگی بیانگر روایی ملاکی خوب مقیاس بود. یافته های پژوهش نشان می دهد که نسخه فارسی پرسشنامه نظم جویی هیجان نوجوانان، ویژگی های روان سنجی رضایت بخش در جامعه ایران دارد

هدف این پژوهش تعیین رابطه کنجکاوی با بهزیستی روان شناختی و افسردگی با توجه به نقش واسطه گری خلاقیت فردی بود. 391 دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال تحصیلی 95-1394 بر اساس نمونه برداری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به مقیاس های کنجکاوی (کاشدان، رز و فینچام، 2004)، خلاقیت فردی (رابیتزچک، 1998)، بهزیستی روان شناختی (ریف، 1989) و افسردگی (بک، استیر و براون، 1966) پاسخ دادند. مدل پیشنهادی با روش مدل سازی معادلات ساختاری ارزیابی شد. یافته ها نشان داد کنجکاوی اثرمستقیم بر بهزیستی روان شناختی و افسردگی دارد و به طور غیرمستقیم از طریق خلاقیت فردی منجر به افزایش بهزیستی روان شناختی و کاهش افسردگی می شود. بر این اساس خلاقیت فردی نقش واسطه ای در رابطه کنجکاوی بابهزیستی روان شناختی و افسردگی ایفا می کند. این یافته بر نقش مستقیم و غیرمستقیم ویژگی شناختی در تحقق توانایی های بالقوه در ارتقای سلامت و بهزیستی روانی تأکید دارد.

هدف این پژوهش شناخت اثر فزون کنشی از طریق ذهن آگاهی بر ابعاد هویت در بزرگسالان بود. بر مبنای یک طرح همبستگی 326 دانشجوی (173 زن، 153 مرد) دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب در سال تحصیلی 94-93 با روش نمونه برداری طبقه ای و بر اساس نسبت دانشجویان زن و مرد هر دانشکده به کل دانشجویان انتخاب شدند و مقیاس درجه بندی اختلال فزون کنشی بزرگسالان فرم خودگزارش دهی و کوتاه کانرز (CAARS-S:S؛ کانرز، ارهارد و اسپارو، 1999)، مقیاس ذهن آگاهی توجه و هشیاری (MAAS؛ براون و رایان، 2003) و پرسشنامه ابعاد هویت (AIQ-IV؛ چیک، اسمیت و تراپ، 2002) را تکمیل کردند. نتایج نشان داد همبستگی بین فزون کنشی، ذهن آگاهی و ابعاد هویت مثبت و معنادار است. نتایج تحلیل مسیر نشان دهنده تأثیر فزون کنشی بر ابعاد هویت از طریق ذهن آگاهی بود. روابط بین متغیرهای پژوهش حاضر به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

این پژوهش با هدف مقایسه تحمل درماندگی و ترس از مسخره شدن در همشیرهای کودکان با و بدون اختلال طیف درخودماندگی انجام شد. جامعه آماری شامل کل همشیرهای کودکان با و بدون اختلال طیف درخودماندگی شهر اصفهان بود. نمونه مورد بررسی شامل 29 نفر از همشیرهای کودکان با اختلال درخودماندگی (19پسر،10دختر) و 29 نفر از همشیرهای کودکان بدون این اختلال (19 پسر، 10 دختر) بود که به صورت نمونه برداری در دسترس انتخاب و همتاسازی شدند. ابزار این پژوهش مقیاس تحمل درماندگی (DTS؛ سیمون و گاهر، 2005) و مقیاس ترس از مسخره شدن (FBLS؛ راج و پرویر، 2009) بود. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیری تحلیل شدند. نتایج نشان داد تفاوت میانگین نمره های تحمل (001/0>P)، ارزیابی (018/0>P) و تنظیم (001/0>P) و ترس از مسخره شدن (034/0>P) در همشیرهای کودکان با و بدون اختلال طیف درخودماندگی معنا دارست. این نتایج لزوم استفاده از برنامه های پیشگیری و مداخله برای جلوگیری از بروز آسیب های روان شناختی بلندمدت را نشان می دهد.

پرسشنامه معنای زندگی (استگر، 2010) دو بعد معنا در زندگی، یعنی حضور معنا و جستجوی معنا را با بهره گیری از 10 مادّه برمبنای مقیاس هفت درجه ای لیکرت از کاملاً نادرست (1) تا کاملاً درست (7) می سنجد. تکمیل پرسشنامه حدود 5-3 دقیقه طول می کشد. پژوهش ها نشان دهنده اعتبار و ثبات نمره های پرسشنامه و روایی همگرا و اقتراقی آن هستند  (استگر و شین، 2010؛ استگر و کاشدان، 2007؛ استگر، کاشدان، سولیوان و لورنتس، 2008؛ استگر، کاواباتا، شیمای و اونیک، 2008). برای مثال، برای هر دو مقیاس همسانی درونی (ضرایب آلفا بین 82/0 تا 87/0) بسیار خوبی گزارش شده است (استگر، فریزر، ایشی، و کالر، 2006 ) و در فاصله زمانی یک ماهه اعتبار بازآزمایی مناسب (70/0 برای زیرمقیاس حضور و 73/0 برای زیرمقیاس جستجو) به دست آمده است (استگر و دیگران، 2006).